10 Ağustos 2010

HOROZİBİĞİ ÇİÇEĞİ ( Amaranthus )

Horozibiği çiçeği - balta  ( Celosia argentea 'Cristata')
Genel olarak  Amaranthaceae ( horozibiğigiller )  familyasının 'celosia' ve  'amaranthus' cinsini oluşturan süs bitkilerine horozibiği çiçeği denir ( Daha çok celosia türleri için kullanılır. ). Bu bitkiler ayrı cinsten olmalarına rağmen bazı ortak özellikleri vardır. Çok fazla türü yoktur.    

Horozibiği, sıcak ve ılıman iklimlerde yetişir, tek yıllık ve otsu bitkidir. Süs bitkisi olarak yetiştirilen, değişik şekil ve renklerde çiçek açan bir çok türü ve  melezi vardır. Celosia / horozibiğ  türleri ibik, başak şeklinde çiçek açar, tilkikuyruğu / amaranthus türleri  salkım şeklinde çiçek açar.

Horozibiği çiçeği / başak, püskül ( Celosia argentea 'plumosa' )

Başlıca  horozibiği çiçeği   türleri şunlardır:

- Horozibiği balta  ( Celosia argentea  'Cristata' )
- Horozibiği başak ( Celosia argentea 'Plumosa' )
- Amaranthus,Tilkikuyruğu, Uzunibik ( Amaranthus caudatus )
- Amaranthus, Horozibiği, Tilkikuyruğu ( Amaranthus cruentus )
- Tilkikuyruğu, Kırmızı köklü tilkikuyruğu ( Amaranthus retroflexus )

Bazı horibiğ türlerinin çiçek kurulları horoz ibiğini andırır, bahçelerde ve saksılarda çiçek olarak yetiştirilir.  Horozibiği, sebze olarak, bazı türlerinin tohumları  ise  tahıl olarak değerlendirilir. 

Tilkikuyruğu, Kırmızı köklü tilkikuyruğu, Hoşkuran 
( Amaranthus retroflexus )

Horozibiği ( Amaranthus retroflexus ) tohumları,  eskiden Aztekler ( Meksikalı Kızılderililer )  tarafından tahıl olarak kullanılmıştır.
Kızılderililer dini törenlerinde;  horozibiği, bal ve insan kanından yaptıkları yiyecekleri önce  tanrılarını sunuyorlar daha sonrada yiyorlarmış.
15. yüzyılda, İspanyol denizci Hernan Cortes Meksika'yı ele geçirince, bu geleneği ortadan kaldırmak için horozibiği tarlalarını yaktırmıştır. Bu nedenle horozibiği  bitkisi tekrar, bir kaç yüzyıl aradan sonra ortaya çıkabilmiştir.

Günümüzde horozibiği çiçeği ( amaranthus ) tohumlarının öneminin anlaşılmasıyla;  başta Çin olmak üzere bir çok ülkede tarımı  yapılmaya başlanmıştır. Bazı horozibiği türleri ıspanak gibi sebze olarak yenir. Horozibiği tohumlarının  kalp, kanser ve şeker hastalığına da  iyi geldiği bilinmektedir.

Horozibiği çiçeği  fazla bakım istemez, yetiştirilmesi kolay çiçeklerdir. Bol güneşli ve sıcak yerleri severler, yazın düzenli bir şekilde sulanmalıdır. Humusça zengin, geçirimli ve nemli  toprakları sever. Tohumdan üretilir.

Değişik horozibiği çiçekleri

İbik  horozibiği çiçeği (  Celosia argentea  'Cristata' ) 
Başak şeklindeki horozibiği çiçeği / kuştüyü horozibiği
( celosia argentea ' Plumosa' )
Kırmızı yapraklı horozibiği çiçeği ( Celosia argentea )
Tilkikuyruğu, uzunibik, amarantus, hindiibiği denilen sarkan horozibiği çiçeği
( Amaranthus caudatus )
Amarantus, horozibiğ  çiçeği ( Amaranthus celosia )
Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )
Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )
Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )
Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )

Amaranthus ( Amaranthus caudatus )

( Celosia argentea 'Cristata')

1 yorum:

  1. Horozibiğinin öyküsünü sizden öğrenmiş oldum. Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum göndermemenizi rica ederim. Bitki, çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.