ÇUHA ÇİÇEĞİ ( Primula )

Çuha çiçeği ( Primula vulgaris )  / Küre Dağları

Çuha çiçeği bana hep ilkokul yıllarımı hatırlatır. O zamanlar  köyümüzde (Şerefli Köyü / Piraziz ) okul yoktu, 3-4 km. uzaktaki Çayır Köyü İlkokulu'na  giderdik. Yolu kısaltmak için de, çoğu zaman fındık bahçelerinin arasındaki patika yolları tercih ederdik. Kar yağdığı  zamanlar ise,  çantalarımızı  kızak olarak kullanırdık.

Bahar gelince  okul yolu çok daha eğlenceli olurdu. Okul dönüşü fındık bahçelerinin arasında mile (para ile oynanan bir oyun ) , birdirbir, maya gibi değişik oyunlar oynardık. Bu nedenle,  bir an önce baharın gelmesini isterdik.

Karadeniz bölgesinde, fındık bahçelerinin altını süsleyen çuha çiçekleri.

Fındık bahçelerinin altında menekşelerin ( Çuha çiçeğine menekşe derdik.  ) açmaya başlaması, baharın gelmekte olduğunu gösterirdi. Çok erken açan bu  çiçeklerin üzerine bazı yıllar  kar yağardı.
Bu nedenle  eskiden bu çiçeğe  'evelbahar çiçeği' denirmiş.

                                                        ÇUHA ÇİÇEĞİ ( Primula )

Şimdi de gelin, dünyanın bu  en  güzel renkli çiçeğini biraz daha yakından tanıyalım.

Çuha çiçeği tek bir bitkinin değildir,  çuhaçiçeğigiller ( primulaceae ) familyasının 'primula' cinsini oluşturan otsu bitkilerin  ortak adıdır.  30 kadar türü vardır. Anavatanı Çin'dir.  Bazı türleri süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Ayrıca  çok fazla kültü çeşidi üretilmiştir.  En tanınmış  türleri;  Primula vulgaris ( acaulis ) ve primula veris dir.
Yapraklarından dolayı  çuha çiçeği  ( Yaprakları çuha kumaşına benzediği için. ) denmiştir. Ayrıca çoban çiçeği, menekşe, tutya, bahar çiçeği, ayıkulağı, felçotu, mart çiçeği de denir.

Çuha çiçeği,  kışın ve erken ilkbahar da çiçek açar. Kültür türleri yaza kadar çiçek açar. Bazı çuha türlerinin   çiçekleri kokulu ve  iki renklidir.
Onbiray çiçeği ( primula obconica ) de aslında bir tür  çuha çiçeğidir.

Çuha çiçeği, soğuk yerleri  ve humusca zengin  nemli toprakları  sever.  Fazla sıcak ve direk göneşten olumsuz etkilenir.

Bazı primula  türleri ( primula vulgaris )  yurdumuzun kuzey kısımlarında ( Doğuanadolu - Karadeniz ) doğal olarak yetişmektedir. Primula  veris ve Primula vulgaris  türlerinden,  katmerli  ve ebruli çiçek  açan hibrit ( melez )   türler ve çeşitler üretilmiştir.

Çuha çiçeği,  şifalı bir bitkidir, kök ve kurumuş çiçeklerinden çay yapılır, tohumlarından bir çeşit  yağ elde edilmektedir. Zehirsizdir, yapraklarından  salata yapılır, çiçekleri ile pasta süslenir. (Onbiray çiçeği  zehirli olup yenmez.)
Çuha çiçeği,  kolay yetişir ve fazla bakım istemez.  Kökten ayırarak  ve tohumdan üretilir.


                          Çuha çiçekleri ( Hibrit türleri )

Çuha çiçeğ

Çuha çiçekleri genellikle iki renkli olur.

Çuha çiçeğine eskiden erken çiçek açtığı için  'evvel bahar çiçeği' denirmiş.

Beyaz çuha çiçeği

Çuha çiçekleri 

Çuha çiçekleri

Not: Bu yayın son olarak 08.02.2016 tarihinde güncellenmiştir.