 |
| Baldıran bitkisinin ( Conium maculatum ) genel görünümü. |
Başlıktan da anlaşılacağı gibi baldıran bitkisinden söz etmek istiyorum. Daha doğrusu zehirli baldırandan.
Halk arasında Sokrates'i öldüren bitki olarak da tanınan baldıran ( Conium maculatum ), maydanozgiller ( Apiaceae ) ailesinden bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları eğrelti otuna benzemektedir, bileşik ve parçalıdır. Şemsiye görünümlü, küçük beyaz çiçekler açar. Anavatanı Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'dır.
Zehirli baldıran, bazı yörelerimizde Yılan otu ( Konya ), Baldırgan ( Kırklareli ), Bas ( Kırklareli ), Devetabanı ( Sivas ), Hırhındırık ( Erzurum ), Kokar ot ( Manisa ), Ördekkalemi ( Çanakkale ), Ağuotu, Körek, Şemsiye otu gibi adlar da bilinmektedir.
 |
| Frenk maydanozu ( Anthriscus sylvestris ). |
Baldıran, özellikle yenen bir ot olan frenk maydanozu ( Anthriscus sylvestris ) ile karıştırılmaktadır. Frenk maydanozu ( Bu bitkiye tabani maydanoz, inek maydanozu, gımı, peçek de denmektedir. ) baldırana çok benzer ancak yaprakları hafif tüylüdür, gövdesi yeşilimsi boz renkli ve oluklu / çizgilidir.
Baldıran tek bir bitkinin adı değildir. Maydanozgiller familyasından, bazıları yenen aşağıdaki bitki türlerine de bazı yörelerde baldıran denmektedir.
- Cicuta virosa / Su baldıranı, zehirli
- Laserpitium affine / Gevrek baldıran
- Laserpitium glaucum / Baldıran, kökü yenir.
- Laserpitium hispidum / Baldıran, yenir.
- Smyrnium cordifolium / Kokarbaldıran
- Smyrnium rotundifolium / Çakalbaldıran
- Smyrnium olusatrum / Baldıran / Kokar baldıran, yenir.
- Smyrnium comatum / Baldıran, yenir.
Bu nedenlerle; çok zehirli bir bitki olan 'conium maculatum' yakından tanımakta büyük yarar vardır.
Dünyanın en zehirli bitkileri arasında yer alan baldıranın ( conium maculatum ) en ayırt edici özelliği , büyüdükçe gövde ve yaprak sapları üzerinde kırmızı lekeler oluşmasıdır. Kötü bir koku yayar. Tüysüz, çıplak olan gövdesinin içi ise boştur. Hemen hemen yurdumuzun her bölgesinde yetişmektedir. Yol kenarlarında, boş arazilerde, su kenarlarında daha çok görülür boyu 2 metreyi bulur. Özellikle meyveleri ( tohumu ) çok zehirlidir. Zehirli olması ve uyuşturucu etkisi nedeni ile tarih boyunca narkotik etkisinden yararlanılmıştır.
Eski Yunanistan'da baldıran ölüm cezasına çarptırılan mahkumları idam etmek için ( acısız ölüm ) kullanılmıştır. Ünlü filozof Sokretes M.Ö 399'da Atina'nın gençlerini aldatmak ve yozlaştırmakla suçlanarak ölüm cezasına çarptırılınca baldıran şerbeti içmek zorunda kalmıştır. Bir rivayete göre Sokrates zehri içmekle kalmamış, içtikten sonra vücudunda meydana gelen değişimleri ölünceye kadar da not etmiştir.
Bu yıl bahçemde sebzelerin arasında biten baldıran bitkisini ( Conium maculatum ) takip ederek büyümesinin her aşamasında fotoğraflarını çektim. Umarım son derece zehirli olan, yenildiğinde ölümlere neden olan bu bitkinin tanınmasına yardımcı olur. Buyurun izleyelim.
 |
| Conium maculalatum |
 |
| Baldıran bitkisinin ( Conium maculatum ) gövde ve dalları. |
 |
| Conium maculalatum |
 |
| Conium maculalatum, çiçek |
 |
| Conium maculalatum |
 |
| Conium maculalatum, gövde dallar. |
 |
| Conium maculalatum, çiçek. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Conium maculalatum, çiçek. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Conium maculalatum, gövde ve dallar. |
 |
| Conium maculalatum, çiçek ve meyve. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Conium maculalatum, çiçek. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Baldıran bitkisinin ( Conium maculalatum ) gövde, dal ve yaprakları. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Conium maculalatum, meyve. |
 |
| Baldıran ( Conium maculalatum ) bitkisinin yaprağı. |
 |
| Baldıran bitkisi ( Conium maculalatum ) . |
 |
| Conium maculalatum, yaprak. |
 |
| Baldıran bitkisinin ( Conium maculalatum ) kökü. |
 |
| Conium maculalatum, yapraklar. |
 |
| Conium maculalatum, yaprak. |
Yararlandığım kaynaklar.
- Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı )
- İstanbul'un Doğal Bitkileri ( Prof. Dr. Ünal Akkemik )
- Türkce Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop )
- Türkiye'nin Yabani Besin Bitkileri ve Ot Yemekleri ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı )
- Vikipedi.
