DOĞANBEY ÇIFIT KALESİ DOĞA YÜRÜYÜŞÜ

Doğanbey Adası, nam -ı diğer Çıfıt  Kalesi 

 Bu hafta sonu ( 06. 03. 2016 )  Teos Doğa Sporları Grubu' tarafından her hafta sonu  düzenlenmekte olan doğa yürüyüşlerinden, Doğanbey - Çıfıt Kalesi doğa yürüyüşünü yaptık. Doğanın da  en güzel kostümünü giydiği bu  günlerde, havanın da güzel olması yürüyüşümüzün daha  zevkli ve güzel   geçmesini sağladı. İşte bu yürüyüşümüz fotoğraflarla hikayesi. Bu arada sizlere, yörenin flora ve tarihinden de kısaca söz edeceğim.

Harita alıntıdır. 

Yürüyüşümüze Seferihisar- Kuşadası Karayolu üzerinde bulunan  Doğankent Sitesi durağından başlıyoruz.  Burası Seferihisar'a  yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Karayolu  burada sahili takip etmiyor, Doğanbey Burnunu  baypas ederek iç kısımdan  geçiyor. Bizim  rotamız, Çıfıt Kalesi'nin de bulunduğu yaklaşık 9 km uzunluğundaki  bu yarımada üzerinden geçiyor. Ürkmez yakınlarında tekrar   karayoluna  çıkarak yürüyüşümüzü tamamlayacağız.

Seferihisar'ın köyleri ( mahalle olmadan önce )

Eski Doğanbey Köyü  / Seferihisar ( Fotoğraf daha önce çekilmiştir )
Bir zamanlar Seferihisar'ın en kalabalık  köyü imiş,  şimdi çok az oturan kalmış.

Yel değirmeni / Doğanbey

Doğanbey, Çaka Bey tarafından ele geçirilerek ( 1084 ) Türk yönetimine girmiş. 1426 yılında ise Osmanlı devletine bağlanmış.  Buraya Doğanbey adı, Osmanlılara karşı burayı savunan Aydınoğlu Cüneyt Bey'in oğluna ithafen verilmiş.

Son zamanlarda, Türkiye üzerinden yurt dışına kaçmaya çalışan mültecilerle gündeme gelen Doğanbey,  aynı zamanda çok zengin termal kaynaklara da sahip bir yer.

Yöre bitki örtüsü bakımından da çok zengin, Akdeniz ikliminde doğal olarak yetişen bir çok bitki türünü  burada görmek mümkün.

Doğankent Sitesi durağı .
Yürüyüş için burada toplanıyoruz. 

Yürüyüşe kır çiçekleri kaplı yemyeşil bir alandan geçerek  başlıyoruz.
( Yürüyüşe  23 kişi katıldığı anlaşılıyor. )

Kır çiçekleri. 

Doğankent Sitesi / Atatürk Mah. / Seferihisar.

Dağ laleleri ( Anemone coronaria )

Bir tür çiriş otu ( Asphodelus albus )

Makiliklerin arasındaki patika yollardan geçerek yürüyüşe  devam ediyoruz.
Doğa muhteşem gözüküyor. 

Burada kısa bir dinlenme molası veriyoruz. 

Teos Doğa Sporları Grubu ( Seferihisar / İzmir )

Her yerde  açan beyaz  papatyalar ( Anthemis chia  ).
Uzaktan kar yağmış gibi görünüyor.

Mavi ve yeşilin buluştuğu Doğanbey / Seferihisar  kıyıları 

Erguvan ağacı ( Cercis silliquastrum )
Erguvan rengi, doğal olarak elde edilmesi en zor renklerden biri olduğu için Bizanslılar tarafından 
 zenginlik ve güç belirtisi olarak kabul edilmiştir. Erguvan çiçekleri zehirsiz olup yenebilir.

Burada yeni çiçek açmış  erguvan
ağaçlarını arkamıza alarak fotoğraf çektiriyoruz.

Yeşil ve sarının dansı.

Beyaz çiçekli  laden gülleri ( Cictus salvifolius )

Grubumuzu en genç üyesi, Yağız.
Doğayı çok seviyor. 
 

Kekik güneşotu ( Fumana thymifolia )

Adam otu ( Mandragora officinarum ).
Kökleri insana benzediği için bu isim verilmiş, zehirli bir bitki.

Çok sayıda yazlık sitenin bulunduğu  Ömür Beldesi ( Atatürk Mah. )

Bir adı da "Yaşlı adamın sakalı" olan bahar sarmaşığı
( Clematis cirrhosa )
 

Bu defa  Çıfıt Kalesi'ni  arkamıza fon yapıyoruz.
Teos Doğa Sporları Grubu  

Bazı azı arkaşlar,  akşam yemek için ot topluyorlar. 

Her yer bir başka güzel. 

Dağların oğlu
Grubumuzun lideri Mehmet Bey, tam bir doğa aşığı. 

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Kızım ve ben. 

Yol bitince, yürüyüşe  nasıl devam edeceğimizi tartışıyoruz. 
 

Tarihi Çıfıt Adası ve Kalesi ( Myonessus / Fare Adası )

Çıfır Adası ya da Çıfıtadasıkalesi ( Doğanbey / Seferihisar ) 

Çıfıt Adası  ( Myonnesos / Fare Adası  )
Seferihisar / İzmir 

Adaya çıkmak için suya girmek gerektiği için Çıfıt Kalesi'ne çıkmayı bir başka
 yürüyüşümüze bırakıp, fotoğraf çektirmekle  yetiniyoruz.

Tarihdeki adı Myonnesos olan Çıfıt Adası'nin ( kale  ), dalgaların kıyıyı oyması sonucunda oluştuğu tahmin edilmektedir. Ada üzerinde, denize kadar inen bir yarık ve antik dönemlerden kalma  duvar kalıntıları bulunmaktadır. Eskiden  kıyıyı adaya bağlayan,  dolgu bir yol varmış.  Ada bir dönem korsan yuvası olarak kullanılmış.
Osmanlılar zamanında İpsilihisar denmeye başlanmış ve kıyıda bazı yapılar yapılmış.Resmi adı Doğanbey Adası olan Çıfıt Kalesiadası' na  halk arasında ayrıca 'Sıçan Adası' da deniyor. 

Osmanlılar zamanından  kaldığı sanılan kalıntılar ( kıyıda )
 

Çam keseböceklerinin kuruttuğu  kızıl çam ağaçları

Tükrük otu / Akyıldız ( Ornithogalum umbellatum )
Yenen soğanlı bir bitki.

Ormanlara büyük zarar veren çam keseböcekleri

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Plajların fazla olmadığı Doğanbey kıyılarda  falezler ( uçurum ) oluşmuş.   

Ada soğanı ( Urginea maritima )
Yaz sonunda beyaz çiçekler açan büyük soğanlı, zehirli  bir bitki. 

Bir grup arkadaşımız. 

Keçiboğan ( Calicotome villosa ).
Sert dikenli ve çiçekleri güzel kokulu bir çalı. 

Çıfıt Kalesi'nden sonra, engebeli ve makilik  bir  alandan geçerken zorlanıyoruz..

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Havaların ısınması ile beraber  kaplumbağalarda ortaya çıkmaya başlamış

Sakız ağacı ( Pistacia lentiscus )
Bu bitkinin Çeşme ve Sakız adası civarında yetişen bir çeşitinden damla sakızı  elde edilmektedir. 

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Çıfıt   Kalesi artık geride kalıyor.

Manzara müthiş

Öğle yemeğimizi Doğanbey Burnunda ki  bu küçük koyda yiyoruz. Bu koyun bir özelliğide, mülteciler tarafından Yunanistan'ın Sisam Adası'na ( Samos )  kaçmak için kullanılan bir yer olmasıdır.

Burada yemek yiyip bir süre  dinleniyoruz.

Ilgın ( Tamarix parviflora )
Tuzlu  toprakları seven bir ağaç.

Doğanbey sahilleri, Seferihisar / İzmir 

Kaya şebboyu ( Malcolmia flexuosa )

Kıyıya sürüklenmiş tekne kalıntıları.

Doğanbey sahilleri

Öküz şebboyu ( Matthiola tricuspidata ) ve kelebek.

Türkiye üzerinden yurt dışına kaçmak isteyen mültecilerin, ağırlık
yapmasın  diye attıkları giysi ve eşyalar.

Keçiboğan 

Sarıboğaz, Moryıldız / Kum çiğdemi ( Romulea tempskyana )
Süsengillerden soğanlı bir bitki .

Doğanbey sahilleri 

Doğanbey Burnu kıyıları ( Kalp koyu ) 

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Karabaş otu ( Lavandula stoechas )
Çiçeklerinden ve yapraklarından yararlanılan  şifalı bir bitki.

Havaciva otu ( Alkanna tinctoria )
Özellikle yara ve cilt hastalıklarını karşı kullanılan şifalı bir başka  bitki.

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Çalıbaba ( Prasium majus )

Tüylüçekem ( Thymelaea hirsuta )

Antik çağlardaki adı Makria olan Doğanbey Burnu .

Bu küçük koyda, denizden de yer yer sıcak sular çıkıyor. 

Yaşlılık başa bela. 

Kanlı Ada, Doğanbeu Burnu / Seferihisar. 

Kanlı Ada
Denizde bulunan bu  kaya, yapısındaki demir madeninin verdiği  
kırmızılık nedeni ile  'Kanlı Ada' olarak  adlandırılmış.
 

Teos Doğa Sporları Grubu, Doğanbey Burnu / Seferihisar. 

Termal kaynaklar.
Doğanbey'de sıcak su sadece karadan değil  denizden de çıkmaktadır.
Bu durum   turizme büyük katkı sağlayabilir.

Doğanbey Çıfıt Kalesi yürüyüşü 

Ezentere ya da çobanyastığı ( Thymelaea tartonraira )

Köklü süsen ( Gynandriris sisyrinehium )
Bir tür süsendir, yumrulu süsen,  domuz burnu da denir, çiçekleri kısa ömürlüdür, yenmez.

Ve, bir doğa yürüyüşünü daha tamamlıyoruz...

Yaklaşık 6 saat kadar süren bu  yürüyüşümüz, Ürkmez ( Cumhuriyet Mah. ) yakınlarında  sona eriyor. Bir başka doğa yürüyüşünde tekrar buluşmak ümidiyle vedalaşırken,  bu yürüyüşe düzenleyen Teos Doğa Sporları Grubu başkanı  Mehmet Bostancı beye, yürüyüşe katılan bütün  arkadaşlara ve yine bizi  takip eden  siz doğa severlere çok teşekkür ediyorum. 
Bu arada sürç-i  lisan ettiysek affola.

Doğanbey ve Ürkmez  sahilleri
Bir başka doğa yürüyüşünde buluşmak umudu ile, hoşcakalınız sevgili doğa severler.

SONBAHAR ATEŞİ ( Hylotelephium spectabile )

Sonbahar ateşi / Orpine ( Hylotelephium spectabile )

Çiçek yetiştirmek emek, bilgi, sabır ve en önemlisi de sevgi ister.  Eğer çiçekleri gerçekten çok seviyorsanız, zamanla bunların  büyük bir kısmını halledersiniz. Ama, bazı çiçekleri yetiştirmek yine de kolay değildir,   her yerde yetişmez ve sizi üzebilir. 

Tercihiniz kolay yetişen, fazla bakım gerektirmeyen çiçeklerden yana ise sedum türlerini tercih etmenizi tavsiye ederim.  600 den fazla türü bulunan sedum cinsi çiçeklerin, yetiştirilmesi çoğu çiçek  türlerine göre daha kolaydır ve fazla bakım istemez. Orpine ya da Sonbahar ateşi, bu bakımdan  size göre olabilir, daha önce denemediyseniz tavsiye ederim. Gelin şimdi, kısaca 'orpine' denilen bu çiçeği daha yakından tanıyalım.  

Sonbahar ateşi arı ve kelebekleri çeken bir çiçektir.

Sonbahar ateşi ya da Orpine ( Hylotelephium spectabile ), damkorugiller ( Crassulaceae ) familyasından, çok yıllık, etli ( sukkulent ),  sağlam gövdeli, ve otsu bir bitkidir.  Daha önce  sedum cinsinden olduğundan,  eski adı 'Sedum spectabile' dir. 'Spectabile', latincede  'gösterişli' demektir.
İngilizce adı, gösterişli sedum  ( showy stonecrop ),  parlak sedum ( sedum spectabile Brilliant ) dır. Anavatanı Çin ve Kore'dir.

Sonbahar ateşi hem bahçede, hem de saksıda yetiştişebilen, soğuğa ( - 10, 15 derece  )  ve sıcağa son derece dayanıklı bir bitkidir. 
Toprak konusunda  secici değildir, hatta verimsiz, taşlı, killi  ve kumlu  toprakları gaha çok  seviyor.  Sukulent bir bitki olduğu için kuraklığa  son derece dayanıklıdır. Yazın toprağı kurudukca sulanmalıdır.  Güneşli ya da yarı gölge  yerleri seviyor ( yazın öğle güneşinden korunmalıdır ), gölge yerleri  sevmiyor. Kışın ölen gövdesi  baharda yeniden filizlenir. 

Hylotelephium spectabile, yazın ve sonbaharda şemsiye durumunda, yıldız şeklinde, uzun ömürlü  küçük pembe çiçekler açar.  Sonbahar mevsiminin en güzel çiçekleri arasında sayılır. Üzerinden kelebek ve arılar eksik olmaz. Dik büyüyen bir gövdesi ve  parlak grimsi yeşil yaprakları vardır.  Beyaz, kırmızı, mor çiçek açan ve bodur olan  çeşitleri de  yetiştirilmiştir. Çelikle, ayırma ile ve tohumdan  üretilir.

Bir adı da "parlak sedum" olan  hylotelephium spectabile 

KRALIN MANTOSU VE KARA GÖZLÜ SUZAN SARMAŞIĞI ( Thunbergia )

Kralın mantosu ya da kral mantosu  ( King's mantle /Tunbergia erecta ),
 çalı formunda bir çiçektir. 

Kralın mantosu ya kral mantosu ( İngilizce adı / king's mantle ) olarak tanınan  Thunbergia erecta, ayıpençesigiller ( Acanthaceae ) familyasından, dikine büyüyen, çalı formunda bir süs bitkisidir. Anavatanı Afrika kıtasının batı kısımlarıdır. Ülkemize özgü  bir adı yoktur. Kralın mantosu ya da  kral mantosu, çalı saat asması, tatlı saat asması, patates çalısı gibi dünyaca bilinen adları ile  bilinir.   

Cins adı olan Thunbergia,  İsveç'li doğa bilimci 'Carl peter Thunbergia'  adına ithafen verilmiştir. Tür adı ( erecta ) dik demektir. Bitkinin dikine büyüdüğünü işaret eder. 

Thunbergia erecta, tropikal iklimlerde yetişmektedir. Afrika'nın ve Asya'nın tropikal iklim görülen yerlerinde  doğal olarak yetişmektedir.  İstenirse asma formu verilir, bu nedenle çalı saat asması da denir. Budanmaya olumlu cevap verir. Bu nedenle her zaman budama yapılmasında yarar vardır. 

Thunbergia erecta, Akdeniz iklimi görülen kıyı bölgelerimizde bahçelerde, daha soğuk yerlerde ise iç mekanlarda, saksı çiçeği olarak yetiştirilebilmektedir.  Borazan / trombet  şeklinde, koyu mavi veya mor renklerde çiçekler  açar.  Çiçekleri  gösterişli  ve hafif kokuludur.  Boğaz kısmının sarı renkli olması ile dikkat çeker. İklim şartlarının elverişli olduğu yerlerde, yıl boyu çiçek açar ve yaprağını dökmez. 

Thunbergia erecta, güneşli ya da yarı gölge yerleri ve humusça zengin geçirimli toprakları sever. Suyu sever, ancak toprağının geçirimli olması gerekir. Kuraklığa kısmen dayanıklıdır, yazın düzenli olarak sulanma ister. Dona karşı hassastır. Fazla bakım istemez. Tohumla  ve çelikten üretilir 

Kral mantosu ( Thunbergia erecta )
 Bitkisinin genel görünümü.

Kralın mantosu çiçeği ( Thunbergia erecta )

Kral mantosu ( king's mantle ) çiçeği 

Bir adı da "çalı saat asma" (Bush clock vine ) olan tunbergia erecta  

                                                  

                                                 Kara Gözlü Suzan Sarmaşığı ( Thunbergia alata )

Thunbergia cinsinin bütün dünyada  90 kadar türü bulunmaktadır ( vikipedi ).  Çalı ya da sarmaşık formunda olan bu bitkilerden, süs bitkisi olarak yetiştirilen bir başka türüde, halk arasında kara gözlü suzan adı ile tanınan  Thunbergia alata'dır ( Not: Rudbecki cinsindeki çiçek türlerine de kara gözlü suzan denir. ).  

Kara gözlü suzan sarmaşığı 
( Thunbergia alata )

Kara gözlü susan sarmaşığı ( Thunbergia alata )

Halk arasında kara gözlü suzan adı ile tanınan Thunbergia alata çok sevilen, çok yıllık, otsu  bir sarmaşıktır. Anavatanı Doğu Afrika'dır. Süs bitkisi olarak yetiştirilen  bir çok ülkede doğallaşmıştır. Merkezi siyah - mor, turuncu - sarı, kırmızı - turuncu renklerdedir, çoğu zaman.  Adı da burdan gelir. Tohum ve çelikle yetiştirilir. 

( Bu yayın son olarak 09. 11. 2023 tarihinde güncellenmiştir.)

YEŞİL KURBAĞALAR

Yeşil Kurbağalar 
Hikaye 

İlkokula  gidiyordum. Dedem, bugün seni Kurbağalı Dere'ye götürecem deyince, 'oley' diye  bağırmıştım, Kurbağalı  Dere'yi daha önce  görmemiştim.  Hava çok sıcaktı, dereye gelince şok olmuştuk. Dedem, 'Bu kadarını da beklemiyordum, dereyi  mahvetmişler; eskiden burada  balık tutuyordum, hayvanlara içecek su bile kalmamış, artık' dedi. Bu arada  küçük bir yılan  önümüzden geçerek  taşların arasında kayboldu.  Susuz kalan çalılar, ağaçlar  kurumaya başlamıştı.  Bir kurbağa,  belkide ölmüş olan sevgilisine  vıraklıyordu.        

Dereden çıkmış, vadinin kıyısındaki patika yolda  yürümeye başlamıştık. Yeşil bir kurbağa yolda hareketsiz  duruyordu, Dedem, ölmüş dedi. Derelere gerekli inceleme ve araştırma  yapılmadan HES yapılıyor,  burada yaşıyan canlılar  düşünülmüyor.  Onların da bizim kadar  yaşamaya  hakkı var.  Herkes doğada birbirine muhtaçtır ve  gereklidir. Doğayı korumamız gerekir dedi.     

HES'in ne olduğunu ilk kez  burada Dedem'den duymuştum. Sudan  yararlanılarak elektrik üreten tesislere kısaca  HES deniyormuş.  Sular  boşuna akmasın diye, gerekli çevre incelemesi yaplmadan kurulan bazı HES'lerin artık hiç de anlatılan gibi masum olmadığı ortaya çıkmış.  Bu tesisler yapılırken ve işletilirken çevreye verdiği zararlar ise görmemezlikten gelindiği için; Hasankeyf gibi binlerce yıllık tarihi kentlerimiz, bazı bitki türleri  ve hayvanlar  yanlış yerlere kurulan HES'ler yüzünden yok olmaktadır.  Su kaynaklarının gittikce azaldığı günümüzde, hidroelektrik enerjisi yerine  güneşten, rüzgardan elektrik elde ederek,  doğaya hayat veren, yeraltı sularını, çevresini  koruyan   derelerimizi özgür bırakmamız gerektirmektedir.   

Biraz sonra  Hidro elektrik santralinin kurulduğu  yere gelmiştik. Derenin yatağı değiştirilerek, sular yüksek bir yerden aşağı kalın  boruların içinden düşerek  santral binasına giriyordu.  Bu nedenle  derenin suyu kesilen bölümü kurumuş, burada yaşıyan canlılar ölmeye başlamıştı.    

Yeşil Kurbağalar
Hikaye 

Kapıda 'girmek yasaktır' yazdığı için santralin içerisini görememiştik. Burada, yüksekten  düşen suların sahip olduğu potansiyel enerji türibinler ve jeneretörler aracılıyla  elektrik enerjisine dönüşüyormuş.     

Dedem, derenin suyunun tamamen kesilmesine çok kızmıştı.  Yazın bu santrallerin kapatılması gerekir, bindiğimiz dalı kestiğimizi anlayınca çok geç kalınmış olacağız diye hayıflandı.   

Eve gelmiştik, gördüklerim, dedemin söyledikleri, yeşil kurbağanın ölüsü  gözümün önünden bir türlü gitmiyordu. Dedem'in, onları öldürmeye hakkımız yok, bizim kadar onların da  yaşama hakkı var, doğada herkes birbirine muhtaç ......v.b.  sözleri beni çok  etkilemişti. 

 
Babaannem, size ne oldu koyduğum poğaçayı da yememişiniz dedi. Derenin suyunun  hepsini HES'e bağlamışlar, dere kurumuş, hayvanlar ölmeye başlamış dedi, Dedem.  Babaannem, çok direndik ama bizi dinlemediler, rant  için dağlarımız, ormanlarımız, derelerimiz yok ediliyor,  gelecek nesiller bizi affetmeyecek! 

Okula gideceğim için erken yatmıştım ama bir türlü uyuyamıyordum.  Dere kuruduğu için  susuzluktan  ölen yeşil kurbağa gözümün önünden bir türlü gitmiyordu. Sonunda  uyumuştum, yüzlerce yeşil kurbağa üzerime doğru geliyordu. Babaannem beni uyandırdığında kan ter içindeydim, korkumdan  altıma işemiştim.  'Ne gördün rüyanda, niye bu kadar korktun', dedi.  Babaanneme  sarılmıştım,  yeşil kurbağalar, onların suyunu ben kesmedim dedim.  Bu arada Dedem de uyanmış  gelmişti. Bugün olanlardan  çok etkilenmiş olacak dedi. Babaannem üzerimi değiştirdikten sonra beni kendi yataklarına götürdüler.

Şimdi nerde bir bir kurbağa  görsem, çoçukluğumda yaşadığım bu anımı hatırlarım.   
                                                
Dedemden Masallar, Bahçeköy / Seferihisar. 
A Kadir Bekçi