LİMON SERVİ ( Limon Çamı )

Limon servi / Limon çamı  ( x Cupressocyparis  leylandii )

Limon servi ( Serviye selvi de denir. )  veya limon çamı, servigiller ( cupressaceae ) familyasının cupressus cinsine mensup, her zaman yeşil, 10 - 15 m. boylarında  melez bir bitkidir. Leylandi,  Melez selvi de denir.  Oldukca dekoratif bir ağaçtır, bu nedenle bütün dünyada süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Botanik adı 'x Cupressocyparis leylandii' dir.  Kaliforniya ( K.Amerika ) kıyılarında yetişen endemik Nutka Servisi ( Chamaecyparis nootkatensis ) ile Monterey Servisi'nin ( Cupressus  macrocarpa )doğal bir melezidir. Erkek ve dişi çiçekler ayni ağaç üzerinde bulunur. Kozalaklar yuvarlak olup  8 pulludur. Her pulun altında 5 tohum bulunur. Pul yapraklıdır, bazı formlarının yapraklarının ucu sarı veya beyaz renklidir. 

Park ve bahçelerde kullanılan çeşitli kültür formları vardır. Saksı da  ve iç mekanlarda da yetiştirilir.   

Yaprakları şamfıstığı rengindedir ( altuni ), ovulduğunda limon kokusu geldiğinden 'limon servisi' veya ' limon çamı' adını almıştır. Çok hızlı büyür ve istenilen form verilebilir. Piramit şeklindedir, budanarak ilginç formlara sokulabilir.
Güneşli yerleri, nemli, geçirimli, derin toprakları sever, soğuğa, tuzlu topraklara  ve rüzgara karşı dayanıklıdır. Kıyı bölgelerimiz için uygundur.  Çelikle ve tohumla  üretilir. 

Bahçemden bir köşe ( limon servisi ya da Limon çamı )

Limon servisi veya çamı  - spiral  / Torbalı / İzmir.

Limon servisi  - top, Torbalı / İzmir.

Değişik formlar verilmiş limon  servileri / çamları, Torbalı / İzmir.  

Alaca yapraklı altuni leylandi ( x cupressocyparis leylandii )

Yararlandığım kaynaklar: Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Namıkoğlu ). Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ).

Bu sayfa son olarak 24. 10. 2020 tarihinde güncellenmiştir. 

FIRÇA ÇALISI ÇİÇEĞİ / KALLİSTEMON

Fırça çalısı çiçeği ( Callistemon citrinus ) 

Çiçekleri şişe fırçasına benzediği için, yurdumuzda  'fırça çiçeği' ya da 'fırça çalısı çiçeği' denilen 'calistemon', mersingiller ( Myrtaceae )  familyasından, çok yıllık, çalı, bazen de ağaç  formlu bir bitki cinsidir.  Cins adından ( callistemon )  dolayı  genel olarak   'kallistemon' denir.  Anavatanı Avustralya kıtasıdır,  46  türü vardır.  Herdem yeşildir, ılıman iklimlerde yetişir, yavaş büyür, dalları sarkık formludur. 

Yurdumuzda Callistemon citrinus, süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Callistemon citrinus ( Ya da  Melaleuca citrina ), yılda iki defa, sürgünlerinin ucunda silindir şeklinde kırmızı renkli çiçek açar. Az da olsa beyaz, pembe, sarı hatta  yeşil renklerde çiçek açan  çeşitleri de  vardır. Meyveler odunsu olup uzun süre dalların üzerinde kalır, içinde çok fazla tohum bulunur. Kuşlar için  önemli bir besin kaynağıdır, çiçekleri arı ve böcekleri kendine çeker. Yaprakları ezilince limon gibi kokar, bu nedenle 'limon at kuyruğu' da denir. 

Fırça çiçeği kuraklığa dayanıklı bir bitkidir, soğuğa karşı ise kısmen dayanıklıdır ( en fazla - 10 dereceye dayanır ). Ilıman iklim görülen güneşli ya da hafif gölge  yerleri ve nemli, geçirimli, gübreli  toprakları sever.  Kıyı bölgelerimizde park ve bahçelerde yetiştirilir, peyzaj bitkisidir. Balkon ve  teraslarda  saksıda  yetiştirilir. Fazla bakım istemez, budanarak  form verilebilir.  Tohumla ve çelikle üretilir.

Fırça çalısı çiçekleri ( Callistemon citrinus / Melaleuca citrina ): 

Fırça çalısı çiçeği ( Callistemon citrinus )

Fırça çalısı çiçeği ( Callistemon citrinus / Melaleuca citrina  )

Fırça çalısı ya da kallistemon çiçeği 

Fırça çalısı ( Callstemon citrinus ).

Fırça çiçeği ve  dala yapışık tohumları

Fırça çalısı çiçeği ve açmaya hazırlanan çiçek tomurcukları. 

Pembe çiçekli fırça çalısı çiçeği 

Fırça çalısı ağacı ( Callistemon citrinus )
 

Fırça çalısı ( Callistemon citrinus ) ve odunsu meyveleri

( Not: Bu yayın son olarak 08. 04. 2023 tarihinde güncellenmiştir. )

ADA ÇAYI BİTKİSİ ( Salvia )

Ada çayı ve  çiçeği  / kültür formu  ( Salvia officinalis )

Ada çayı ( salvia ), ballıbabagiller ( lamiaceae ) familyasından yaz - kış yapraklı,  yarı çalı formlu bir bitki cinsidir. Çok fazla türü vardır. İnsanların  çok eski çağlardan  beri  yararlandıkları bitkilerden biridir.   Menekşe rengindeki  çiçekleri ve yaprakları güzel kokuludur.  Bazı türleri kırlarda yabani olaraktan yetişmektedir ( Salvia pratensis, salvia verbenaca... vs. ).
Bazı ada çayı türleri ( salvia microphylla ) ise,  çiçekleri güzel olduğu için süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Süs ada çayı ( Salvia microphylla ),
çalı formunda olup yapraklarını dökmez.

Şifalı bir bitki olan ada çayı  bir çok hastalığa da iyi gelmektedir, güçlü  bir antiseptiktir. Eskiden yılan sokmalarına karşı kullanılmıştır.
Eski bir dizede;  'Eğer dikmişsen ada çayını bahçeye, ne gerek var ölmeye.' denmektedir.

Dikkat; ada çayını iki dakikadan fazla kaynatmak zararlıdır.

Ada çayı kurutularak özellikle et yemeklerine koku ve lezzet vermek için kullanılmaktadır.

Yurdumuzun Batı  ve Akdeniz bölgelerinde yetişen ada çayı soğuğa karşı hassastır.
Ada çayı dökülen tohumlarından kendiliğinden biter, ayrıca çelikle ve kökten ayrılarak  üretilir.

Bir efsaneye göre; Meryem Ana çocuğu İsa ile  Herodes'un ( Yahudi kralı ) zulmünden kaçarken, ada çayı onu yaprakları ile korumuştur. Bu nedenle Meryem Ana, onun  insanların vazgeçemeyeceği şifalı bir bitki olmasını sağlamıştır. Bu yüzden  ada çayına halk arasında  ' Meryemiye ' de denir.

Ada çayı

Bir adı da elmakekiği olan yabani ada çayı ( Salvia verbenaca )

Yabani ada çayı

Ada çayı, ballıbabagiller familyasından bir bitki olup menekşe renkli
 ve güzel kokulu çiçekler açar.

GAZANYA ÇİÇEĞİ / KOYUNGÖZÜ

Gazanya çiçeği / Hazine çiçeği  ( Gazania rigens  )

Gazanya ( gazania ), papatyagiller (Asteraceae ) familyasından tek ya da  çok yıllık, 20 kadar türü bulunan otsu bir bitki  cinsinin adıdır.  Süs bitkisi olarak yetiştirilen bir çok türü ve bunlardan üretilmiş yüzlerce  kültür çeşiti vardır.  Anavatanı Güney Afrika'dır. Yetiştirildiği bazı ülkelerde doğallaşmıştır. 

Bu cinse gazanya ( gazania ) adı,  1398 - 1475 yılları arasında yaşamış olan Yunanlı botanikci Gazan'a  ithafen verilmiştir.  Hazine çiçeği ve  koyungözü de  denir.
Gazania rigens (  Gazania x hybrida ),  bütün dünyada süs bitkisi olarak yetiştirilen en önemli türüdür. Çiçekleri iri, gösterişli  ve uzun saplıdır. Daha çok sarı ve turuncu renkli çiçek açar. Uzun, gümişi - yeşil yapraklıdır.  yeşildir. 

Bir adı da hazine çiçeği olan Gazania hbridat  

Gazanya, papatya şeklinde, değişik renklerde, iri ve gösterişli çiçek açar. Gövdesizdir, 30 cm. kadar boylanır. Daha çok bahçe çiçeği olarak ve yer örtücü olarak yetiştirilir.

Gazanya,  tam bir güneş çiçeğidir. Çiçeklerini sabah açar akşam kapar.  Kapalı ve yağmurlu havalarda çiçekleri  kapalı olur. Kumlu, geçirimli toprakları ve güneşli,  havadar  yerleri sever. Yazın toprağının nemli tutulması ve öğle güneşinden korunması  gerekir. Soğuğa kısmen dayanıklıdır.  Açan çiçek sapları kesilirse daha bol çiçek verir.
Gazanya, kolay yetişen, fazla bakım istemeyen bir çiçektir. Tohumdan, çelikten  ve kökten ayrılarak çoğaltılır. Çoğu zaman dökülen tohumlarından kendiliğinden biter.

En güzel gazanya çiçekleri:

Gazanya çiçeği ( Gazania hybrida  )

Bir adı da 'koyungözü'  olan gazania  

Gazanya çiçeği ya da koyungözü

Gazanya ya da hazine çiçeği

Gazanya çiçekleri güneşli ve havadar yerleri sever.

Gazanya çiçeği ( Gazania rigens  )

Gazanya çiçeği ( Gazania rigens  )

Sarı gazanya çiçeği

Gazanya çiçekleri

Ebruli gazanya çiçeği

Katmerli gazanya çiçeği

KARANFİL ÇİÇEKLERİ ( Dianthus )

Karanfil çiçeği ( Dianthus caryophyllus )

Anavatanı Akdeniz havzası olduğu sanılan karanfil ( dianthus ), caryophyllaceae / karanfilgiller familyasından, güzel çiçekli, otsu bir bitki cinsinin ortak adıdır.  Bütün dünyada 80 kadar cinsi ve 2000 den fazla türü bulunmaktadır.  Bazı kır karanfili türleri yurdumuzda doğal olarak yetişir. Dünyada en çok yetiştirilen süs bitkilerinden birisidir.

Karanfil ( dianthus ),  hemen her  türlü iklimde ve toprakta  yetişir, soğuğa dayanıklıdır, fazla bakım istemez. Bazı türleri mevsimlik, bazı türleri ise iki ve  çok yallık olarak yetiştirilmektedir. Kokulu, katmerli, alacalı renkli çiçek açanları çok fazla türü ve  çeşidi vardır.

Süs bitkisi olarak yetiştirilen en önemli karanfil türleri şunlardır.

Kokulu çiçekli bahçe  karanfili ( Dianthus caryophyllus ) 

- Bahçe  karanfili ( Dianthus caryophyllus ):  En fazla yetiştirilen karanfil türüdür. İki yıllıktır.  Çok sayıda kültürü  üretilmiştir. Çiçekleri  iri, katmerli ve güzel kokuludur. Daha çok kesme çiçek olarak yetiştirilir.

Bahçe karanfilinden sonra en çok yetiştirilen diğer karanfil türleri ise şunlardır.

- Çin karanfili ( Dianthus chinensis ) : Çok değişik şekil ve renklerde  çiçek açan bir karanfil  türüdür. Çiçekleri kokusuz ya da az kokuludur. Yaprakları ince ve uzundur.

- Hüsnüyusuf ( Dianthus barbatus ): Yurdumuzda doğal olarak ta yetişen bir karanfil  türdür ( kızhanım , kır karanfili, kıllı karanfil ).  Çoğu zaman çiçeklerini  şemsiye biçiminde açar, tomurcukları  kıllı gibidir, güzel kokuludur.

Karanfilin ( dianthus )  son yıllarda ülkemizde  tarımı yapılmaya başlamıştır. Türkiye'nin kesme çiçek üretiminin yarıdan çoğunu karanfil oluşturmaktadır.

Karanfil, güneşli yerleri ve humusça zengin, nemli  toprakları sever, türüne göre değişmekle birlikte soğuğa son derece  dayanıklı bir bitkidir. Tohumdan ve  daha çok çelikleme yöntemi ile üretilir.

Not :Çin karanfili ve hüsnü yusuf birbirine çok benzemektir.Turhan Baytop ( Türklce Bitki Adları Sözlüğü ), Hüsnüyusuf, ile Çin karanfili'nin eş anlamlı olduğunu yazmıştır.


Karanfil çiçekleri ( Dianthus ):

Bahçe karanfilleri ( Diantus caryophyllus )

Karanfil / Bahçe karanfili  ( Dianthus caryophyllus )

Karanfil çiçeği tomurcuğu

Karanfil denince akla kırmızı gelir.

Büyük çiçekli bahçe karanfili

Kokulu bahçe  karanfil ( Dianthus caryophyllus )

Ebruli çiçekli bahçe karanfili

Sarı ve kırmızı karanfil çiçekleri

Bodur bahçe karanfili

Karanfil çiçeği 

Kırmızı karanfil çiçekleri

Karanfil çiçeği ( dianthus )

Hüsnü yusuf ( Dianthus barbatus ):

Hüsnü yusuf ( Dianthus barbatus )

Bir adı da hüsnüyusuf olan dianthus barbatus

Çin karanfilleri ( Dianthus chinensis )

Çin karanfili ( Dianthus chinensis )

                 Çin karanfili ( Dianthus chinensis ) 

Çin karanfili (Dianthus chinensis )

Çin karanfili ( Dianthus chinensis )

Çin karanfili  ( Dianthus chinensis )

Çin karanfili ( Dianthus chinensis )

Yararlandığım k aynaklar: Vikipedi.

( Bu yayın son olarak 25. 05. 2020 tarihinde güncellenmiştir. )