VARGİT ÇİÇEKLERİ AÇTI SEN GELMEDİN !

Sonbaharda Doğukaradeniz yaylalarını süsleye vargit çiçekleri.
( Karatepe Yaylası, Paşakonağı / Bulancak )

Vargit çiçeği ( Colchicum speciosum ),  bir acıçiğdem / güzçiğdemi  ( Colchicaceae ) türüdür. Anavatanı kafkasya ve Türkiye olan bu bitki çok yıllık olup soğanlıdır. Doğal olarak yaylalarda yetişir, eylül - ekim aylarında kadeh şeklinde, pembemsi - mor renkli  çiçek  açar. Yaprak  ve meyveleri ilkbaharda ortaya çıkar ve daha sonra  kurur.  Yurdumuzda  50'ye  yakın  acıçiğdem  ( ya da güz çiğdemi )  türü bulunduğu belirtilmektedir.  Yaylalarda havaların soğumaya başlamasıyla beraber açmaya başlayan güzçiğdemleri,  yayla mevsiminin bittiğini haber veren bir işaret kabul edilir.  Bu nedenle colchicum  türlerine bazı yörelerde göçkovan, kalkgit ve vargit gibi adlar verilmiştir. Çiçeklerini  açtıkları zaman yapraksız olması ise, halk arasında öksüzoğlan, öksüzali, aliöksüz gibi adlar verilmesine neden olmuştur. 

Giresun yöresinde ( Bulancak, Piraziz ), Colchicum speciosum çiçeklerine  vargit çiçeği, ilkbaharda ortaya çıkan  yapraklı haline ise 'cambırt' denmektedir. ( Cambırtca - yayla,  adını bu çiçekten almış olmalı.  ) 
Colchicum speciosum:  Şepart, Likofor, Galeden ( Artvin ), Likoser ( Trabzon ), Zumak ( Trabzon) gibi adlarla da bilinmektedir.
Vargit çiçeği, bütün  acıçiğdem ( colchicum ) türleri gibi  zehirli bir bitki olup yenmez. Tohumları değerlidir.

Cambırt: Giresun yöresinde vargit çiçeğinin ( Colchicum speciosum ), ilkbaharda   
ortaya çıkan yapraklı  ve meyveli haline  cambırt denmektedir. 

Vargit çiçeği ayni zamanda ayrılığı simgeler. Yaylalarda tanışan nice sevgili, bu çiçeklerin açmaya başlaması  ile birlikte, belkide bir daha kavuşmamak üzere vedalaşarak köylerine döner. Bu durum bazı efsanelere de konu olmuştur.

Aşağıda, Giresun yaylarında geçtiği söylenen  hüzünlü  bir aşk  hikayesini şiirselleştirerek anlatmaya çalıştım.  Umarım heğenirsiniz.

Vargit çiçeği, Şepart ( Colchicum speciosum )

                                            Vargit Çiçekleri Açtı Sen Gelmedin 

Bak ben yine geldim, yeminimi tutamadım!
Aradan kaç yıl geçti ama, sen gelmedin.
Her yerde vargit çiçekleri açtı, göç zamanı geldi
Belki gelirsin diye, hala bekliyorum.

Biliyorum gelmeyeceksin, benimki sadece bir hayal.
Gezdiğimiz o yerler artık, bana haram.
Hani adımızı yazdığımız kavak ağacı vardı ya!
Benim bu halimi daha fazla  dayanamadı, kurudu.

Duydum evlenmişsin, zengin bir adamla.
Hani ölürümde kimseye varmam diyordun!
Meğer söylediğin bütün sözler yalanmış.
Halbuki, ben herşeyimi terketmiştim senin için.
.
Eğer bir gün yolun düşer de buralara gelirsen.
Hani saçlarına vagit çiçekleri taktığım, o göl var ya!
Ben artık hep oradayım.
Göle bir bak, göreceksin.

A Kadir Bekçi

Yararlandığım kaynaklar: 1 - Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ), 2 - Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ).