Drimia alhylla etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Drimia alhylla etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

11 Eylül 2023

ADA SOĞANI

Ada soğanı ya da kum örümcek otu ( Seferihisar / İzmir )
Ada soğanı, çok yıllık, büyük soğanları olan, beyaz çiçekli ve otsu bir bitkidir. Akdeniz ikliminin görüldüğü Ege ve Akdeniz  bölgelerimizde, denize yakın yerlerde yetişmektedir.  Besin olarak yediğimiz soğanla ( Allium cepa ) akraba  değildir. Ağostos ayının sonlarında ve eylül ayı içinde, sonbahar yağmurlarından önce çiçek açmaktadır. Çiçekleri gösterişlidir, arıları çeker. Yaprakları çiçek açtıktan sonra, kışa doğru  oluşmaya başlamaktadır. Rozet halinde, şerit şeklinde ve koyu yeşil renklidir. 
Ada soğanı ya da kumörümcek otu  ( Drimia aphylla )
Ada soğanı'nın Türkce  adı, bazı bilimsel kaynaklarda ve literatürde 'kum örümcek otu' olarak belirtilmektedir.  Ancak, halk arasında bu isim kullanılmamaktadır.  Ada soğanı bazı yörelerimizde ise, halk arasında  şu adlarla  bilinmektedir:  Ak soğan, Ayı soğanı, Loteşir soğanı, Nuteşir soğanı, Ölü soğanı, Şalkaba, Pampamfiyak, Yontraş, Zıpkın, Pabuç ağusu, Öksüzmehmet, Olsüzoğlan, Nülü, Notaşır ağusu, Notraş,  Kocakulak ağusu, Ayıkulağı, Ağu / ağı, Bambampiyak / Bambamfiyak  ağusu vs. 

Ada soğanı, agave bitkisi gibi bir sap üzerinde ( 50 - 150 cm. boyunda  ) çiçek açar. Çiçekler yıldız şeklinde olup,  beyaz renkli ve yeşilimsi damarlıdır. Meyve, kapsüldür, tohum  siyahtır.  

Ada soğanı bitkisinin  çiçeği ( yakın çekim ).
( Drimia maritima ya da  Drimia aphylla ) 
Ada soğanı tıbbi bir bitkidir. Soğanları eczacılıkta kalp kuvvetlendirici ve  diüretik ( idrar söktürücü ) ilaçların yapımında kullanılır.  Ancak bitki zehirli olduğundan, uzman bir kişiden yardım almadan kesinlikle kullanılmaması gerekir. 

Ada soğanı, yukarıda belirtiğim gibi çok  zehirli  olduğundan yenmez. Doğrusu buna sevindim,  yoksa insanlar çoktan  neslini tüketirdi.  Düşünün her biri 1 - 2 kg  gelen bir soğanı kim bırakır? bu pahalılıkta!  

Bitkinin bilimsel adı da haylı  karışık. Bazı kaynaklar bitkinin botanik adını Drimia alhylla / Kum örümcek otu olarak belirtirken ( Asparagaceae / Kuşkonmazgiller familyasından ).  Bazı kaynaklarda ise;  Drimia maritima ( Urginea maritima, Scilla maritima   ). zambakgiller ( Liliaceae ) olarak belirtilmiş. Tür adı ( maritima ), bitkinin denize yakın yerlerde yetiştiğini  işaret etmektedir. Nitekim ada soğanı, denize yakın, güneşli,  nemli ve kumlu topraklarda  yetişmektedir. Tohumdan ve soğanla ürer. 

Bir kaç yıl önce doğadan getirerek bahçeme  diktiğim ada soğanı çiçe açtı. Bu nedenle, bu  güzel çiçekli  bitkimizi tanıtmak istedim. Sürçu lisan ettiysek affola.  Bitkilerimizi tanıyalım, sevelim  ve koruyalım.  

Ada soğanı ( Drimia maritima ya da D. aphylla ) 

Ada soğanı bitkisi  ( Drimia maritima ya da D. aphylla ) 

Ada soğanı ( Doğadan ) 

Ada soğanı bitkisi  ve çiçeği 
Ada soğanı bitkisinin soğanı 

Ada soğanı bitkisinin çiçeği  

Ada soğanı bitkisinin tohum kapsülleri  

Ada soğanı bitkisinin yapraklı hali 

Kaynaklar: vikipedi, Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr.Ertan Tuzlacı ), Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop )