KIZ GÖZÜ ( Coreopsis )

Bir adı da 'Altın tepside kuru kahve' olan  Coreopsis tinctoria

Botanik adı  'Coreopsis tinctoria' olan kız gözü ya da koreopsis, papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından, tek yıllık,  otsu bir süs  bitkidir. Anavatanı Kuzey Amerika'dır. Ilıman iklimlerde yetişir. Papatyaya benzeyen çiçeklerinin göbeği kahverengi veya kırmızı, taç yaprakları çoğu zaman  sarı renklidir. Yaprakları dereotuna benzer.

Cins adı ( coreopsis ), 'tahtakurusu gibi' anlamına gelir. Tür adı ( tinctoria ), bitkinin boyamada kullanıldığını işaret eder. 

Coreopsis tinctoria'nın süs bitkisi olarak yetiştirilen çok fazla   kültür çeşidi vardır. Halk arasında  'altın tepside kuru kahve', adı ile bilinir.

Kız gözü, sıcak ve güneşli  yerleri sever, kuraklığa  dayanıklıdır. Toprak bakımından seçici değildir, kumlu, nemli  ve geçirimli toprakları tercih eder. Bahçe çiçeği olarak yetiştirilir. Kesme çiçek olarak da kullanılır. Fazla bakım istemez,  Tohumdan üretilir, çoğu zaman dökülen tohumlarından kendiliğinden  biter. 

Kız gözü çiçeğini ( Coreopsis tinctoria ) 

Coreopsis tinctoria,  ayni zamanda kumaş ve kağıt boya maddesidir. Bu nedenle  'Boyalı ticseed', Altın tickseed, Kalliopsis, Koreopsis  gibi adlarla da  bilinir. Kız gözü çiçeği tohumdan üretilir.

Koreopsis ( coreopsis )  cinsinden olan bir başka  süs bitkisi de, botanik adı   ( Coreopsis grandiflora' ya da  'coreopsis lanceolata' ) olan  'sarı kız gözü' çiçeğidir. Görmek için mavi yazıyı tıklayabilirsiniz.   

Kız gözü  çiçekleri ( Coreopsis tinctoria ):

Coreopsis tinctoria / Altın tickseed

Kız gözü ya da koyun gözü çiçeği ( Coreopsis tinctoria )

Kırmızı renkli kız gözü çiçeği ( Coreopsis tinctoria )

Kız gözü çiçeği  ( Coreopsis tinctoria )

Kaynaklar: Wikipedia. 

AĞAÇ HATMİ ÇİÇEĞİ ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus ) 

Bilimsel adı Hibiscus syriacus olan ağaç hatmi, ebegümecigiller ( Malvaceae ) familyasının kerkede  (hibiscus ) cinsine mensup,  kışın yaprağını döken, güzel çiçekli  bir çalı türüdür. (  bazen de  küçük bir ağaç formunda olur ).  Suriye gülü, şeron gülü  gibi adlarla da bilinir.  Anavatanı Çin ve Hindistan'dır ancak,süs bitkisi olarak dünyanın  bir çok  bölgesine  yayılmıştır. Yurdumuzda eski cinsinden ( alcea  ) dolayı, ağaç hatmi veya  hatmi ağacı  denir.  Çiçekleri, otsu bir bitki olan   gülhatmi ( Hatmi çiçeği / Alcea rosea ) ye  benzer.  Cins adı ( hibiscus ) ebegümeci - hatmi   demektir.  Tür adı ( syriacus ) Suriyeli / Suriyeden gelen demektir ancak bu doğru değildir ( Avrupa'ya Suriye'den gittiği için bu ad verilmiştir)   

Hibiscus cinsinin tropikal ve subtropikal iklimlerde yetişen 241 kadar  türü vardır. Bunlardan Kerkede / yabani bamya  ( Hibiscuc trionum ) yurdumuzda doğal olarak yetişir,  otsu bir bitkidir. Ağaç hatmi  (Hibiscus syriacus ), Japon gülü / Çin gülü ( Hibiscus rosa-sinensis ) ve Hint gülü ( Hibiscus mutabilis) ise yurdumuzda  doğal olarak yetişmez, ağaçsıdır,  süs bitkisi olarak yetiştirilir.   

Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus ) peyzaj çalışmalarında kullanılır.  Park, bahçe ve yol kenarlarına  dikilir. Kışın don olan yerlerde büyük saksılarda yetiştirilir.  Mayıs - ekim ayları arasında   huni şeklinde pembe, eflatun, beyaz  ve kırmızı renklerde çiçekler  açar. Bazı kültür çeşitleri bodur, alacalı yapraklı ve katmerli çiçeklidir. Yaprakları yeşil renkli, üç loplu ve kenarları dişlidir.  Meyvesi yeşil renkli, yumurta biçiminde, sivri uçlu ve bol tohumludur. 

Çiçekleri zehirsizdir, yenebilir. Tıbbi bir bitkidir, çiçek ve yapraklarının bazı  hastalıkların tedavisinde kullanıldığı belirtilmektedir. ( diyabet, hepatit ve karaciğer hastalıkları ). 

Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus), dünyada en çok Kore ormanlarında yetişir ve 'Ölümsüzlük çiçeği / 'mugonghwa' denir. Koreliler için çok değerli ve anlamlı bir çiçektir. Güney Kore'nin ulusal çiçeği ve sembolüdür.  Ayrıca ulusal marşlarında da bu çiçekten  söz edilmektedir.

Şeron gülü ( Rose of sharon ) İncil'de;  'saf ve büyüleyici güzelliğin' sembolü olarak kullanılmıştır.    

Ağaç hatmi ılıman iklimlerde ve güneşli yerlerde yetişir,  dona karşı fazla dayanıklı değildir, sıcak iklimlerde yapraklarını  dökmez.  Yurdumuzun çoğu yerinde yetişir. Güneşli ya da yarı gölge yerleri ve kumlu - killi,  humusça zengin, geçirimli, nemli toprakları  sever. Yazın düzenli olarak sulanması gerekir.  Budanarak istenen form verilebilir.  Fazla bakım istemez, tohumla, çelikle ve daldırma ile  üretilir 

Ağaç hatmi çiçekleri ( Hibiscus syriacus ):  İyi seyirler. 

Ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus ) 

Ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus )

Pembe çiçekli ağaç hatmi ağacı 
( Hibiscus syriacus )

Katmerli ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği ve tohum kapsülü
( Hibiscus syriacus ) 

Bir adı da suriye gülü olan ağaç hatmi 
( Hibiscus syriacus ) 

Ağaç hatmi  ( Hibiscus syriacus )   
( Bahçeköy sitesi / Seferihisar )

Ağaç hatmi çiçeği /  Şaron gülü 
( Hibiscus syriacus ) 

Pembe renkli hatmi ağacı çiçekleri
( Hibiscus syriacus ) 

Ağaç hatmi çiçeği / Beyaz ve katmersiz çiçekli   
( Hibuscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği - katmerli
Hibiscus syriacus )  

Beyaz çiçekli ağaç hatmisi 
( Hibiscus syriacus ) 

Ağaç hatmi  - yaprağı ( Hibiscus syriacus ) 

Kaynaklar: Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları  ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Petzaj Bitkileri ve Özellikleri ( eRDİ eKREN ). Wikipedia 

SABUNOTU ÇİÇEĞİ ( Saponaria Officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu ( saponaria), karanfilgiller (caryophyllaceae ) familyasından  otsu bir bitki cinsinin ortak adıdır. Saponaria latince sabun  anlamına gelir. Avrupa ve Asya'ya özgüdür.  Yurdumuzda, bazıları  endemik olmak üzere  20  kadar türü yetişir.  

Saponaria officinalis,  çiçekleri güzel ve hoş kokulu olduğundan  süs bitkisi olarak yetiştirilir. Halk arasında sabun çiçeği, kartopu, kargasabunu, köpürgen, tahdik otu gibi adlarla bilinir.  

Sabunotu çiçeği ( Saponaria  officinalis )
 

Sabunotu, içerdiği 'saparin' nedeniyle suda köpürür. Bu nedenle  eskiden yünlü kumaşların yıkanmasında kullanılmıştır. Halen antika halıların temizlenmesinde kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakları doğranıp kaynatıldıktan sonra elde edilen sıvı, sabun olarak kullanılır.  Bu durum bitkiye verilen yerel  isimlere de yansımıştır ( kargasabunu, köpürgen, sabunotu v.s. ). Bazı yörelerde ise  çöven otu denir ( Ancak gerçek çöven otu gypsophila  türlerine denir. ).

Saponaria officinalis, tür adından da anlaşılacağı gibi ( Officinalis, tıbbi ve şifalı  bitkiler için kullanılmaktadır. ) şifalı bir bitkidir. Kurutulmuş köklerinden yapılan sabunotu çayı bazı hastalıklara karşı iyi geldiği bilinmektedir ( İdrar söktürücü, cilt hastalıkları v.s. ). Ayrıca bitkiden bir tür zamk elde edilir, tahin helvası yapımında kullanılır.  

Sabunotu çiçeği ilkbahardan  sonbahara kadar yalancı şemsiye şeklinde, demet halinde, katlı, güzel kokulu, pembemsi beyaz renklerde çiçek açar.  Rizomludur ( yer altı köksaplı ), etrafına yayılır.  Yarı gölge yerleri ve nemli, gübreli  toprakları sever, soğuğa dayanıklıdır.  Tohumla, çelikle  ve kök sürgünleri ile üretilir. Yetiştirilmesi kolay, zahmetsiz  bir çiçektir. 

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Bir adı da köpürgen olan sabunotu çiçeği

Kargasabunotu ( Saponaria glutiosa ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir )

Kaya sabunotu ( Saponaria calabrica ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir.) 

( Bu yayın son olarak 19. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

BEGONVİL ÇİÇEKLERİM

Bu yıl İzmir'de  kış mevsiminin daha az soğuk geçmemesi  begonvil çiçeklerime ( bougainvillae  ) yaradı, daha erken  çiçek açmaya başladılar. Her yıl dalları kuruduğu için gec çiçek açıyordu.  Tırmanıcı, dikenli, çalı formlu bir bitki olan begnvil dona karşı çok hassastır.  Tropikal ve sıcak ıklimlerde yetişir. Yurdumuzun Akdeniz ve Ege kıyıları için uygundur. Kışın don olmayan yerler için uygundur, ya da saksıda yetiştirmek gerekir.  

Begonvillerin çiçek kabul edilen   renkli ve  gösterişli kısmı aslında, brahte adı verilen  bir grup renk değiştirmiş yaprakcıktır.   Asıl çiçek bu renkli yaprakların arasında yer alır, küçük, beyaz renkli, yıldız şeklinde ve gösterişsizdir. 
Begonvil çiçeğine halk arasıda ; Gelin duvağı, Rodos sarmaşığı, Kelebek çalısı  da denmektedir. Yurdumuzda yetiştirilen begonvil çiçekleri,  Bougainvillea spectabilis türünün melez ve kültür çeşitleridir. 

Begonvil çiçeğini tanıtan yazımı burayı tıklıyarak okuyabilirsiniz.  

Begonvil çiçeklerim.

Mor begonvil ( çalı begonvil / ada begonvili / Bougainvillea glabra ), soğuğa karşı diğer türlerine göre daha çok dayanıklıdır. Çok dikenli  olup devamlı yaprak dökerek  etrafı kirletir. Dikerken bitkinin bu özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Begonviller istenilen şekilde biçimlendirilebilir. 

Melez olan bu tür ( Bougainvillea x hybrida ), soğuğa karşı daha  hassas.
Çiçek olarak kabul ettiğimiz brekteler iki farklı renkli.

Bir başka melez begonvil , pembe renkli.
Begonvil, güneşi çok sevip fazla su istemez.Gölgede kaldığında ve fazla
sulandığındarenkli yapraklar yerini  normal yeşil yapraklara bırakır.

Begonvilin çok sayıda melez ve kültür formları üretilmiştir.
Bunlardan bodur olanlar rahatlıkla saksıda yetişiyor.

Saksıdaki bir başka begonvilim, brekteleri katmerli ve ebruli.

Kavuniçi renkli  bu begonvil çiçeğim.

İlk diktiğim  beğonvilim  adeta  ağaç haline geldi.

FRENK İNCİRİNİN YARARLARI

Dikenleri temizlenmiş Frenk inciri meyveleri 

Frenk inciri ( Opuntia ficus-indica),  ülkemizin Akdeniz iklimi görülen kıyılarında, doğal olarak da yetişen bir tür  kaktüs ve  dikenli meyvesinin adıdır. Anavatanı Amerika'dır.  Kaynanadili, Hint inciri, dikenli incir, babutsa, sabbara gibi  adlarla da bilinir.  Ülkemizde pek fazla  değeri bilinmeyen  bu kaktüs ve  meyvesi, dünyada çok aranır ve değerlidir. Bazı ülkelerde tarımı yapılmaktadır. Meyveleri soyularak, çiğ olarak yenir, lezzetlidir.  Ekonomik değeri en yüksek kaktüs türüdür.  

Hiç bir tarım  ürünün yetişmediği yerlerde bile yetişen bu kaktüs, bazı yörelerimizde halkımız için yeni bir gelir kaynağı olabilir. 

Dört yıl önce diktiğim frenk inciri,
 'nam-ı diğer kaynanadili' 'bu yıl  meyve verdi.

Frenk incirinin bazı özellikleri ve faydaları şunlardır:

-Tamamen organik olarak yetişen frenk inciri, C vitamini bakımından çok zengin olup, şifalıdır.

- Frenk incirinin gövdesi sebze olarak yenir, salamurası yapılır.  Frenk incirinin yaprak sanılan kısmı gövde olup, yaprakları su kaybını önlemek için dikene dönüşmüştür.

- Bazı ülkelerde tarımı yapılan frenk incirinin ( İtalya, Meksika ) kültür türleri üretilmiştir. Önemli bir gelir kaynağıdır.

- Frenk inciri üzerinde yaşıyan ve onunla beslenen bir böcekten, doğal boya elde edilmektedir.( Karmen kırmızısı )

- Yaş ve kuru olarak yenilen frenk incirinden, ayrıca reçel ve meyve suyu da yapılmaktadır.

- Toprağı erozyondan korur ve orman yangınlarının hızlı yayılmasını önler ( Kolay yanmaz ).

- Değerli bir bitki olan frenk incirinden zamk ve kozmetik ürünler elde edilir.

- Meksika bayrağında frenk inciri resmi yer alır.

Bu konudaki diğer yazılarımı da okumak için aşağıdaki  linkleri tıklıyabilirsiniz; http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2010/05/frenk-inciri.html
http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2010/08/frenk-inciri-nasl-yenir.html
http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2013/02/dedemin-kaktusu.html