28 Ocak 2011

BİTKİLER VE ÇİÇEKLERİ ( 7 )

Mavi çiçekli havaciva otu (  Alkanna  tinctoria )   
1 - HAVACİVA ÇİÇEĞİ (Alkanna ) : 
Havacıvaotu ya da alkanna, hodangiller ( Boraginaceae ) familyasını oluşturan otsu   bir bitki cinsidir. 60 kadar türü vardır, bir çok türü  yurdumuzda yetişmektedir. En tanınmış türü, süs bitkisi olarak da yetiştirilen Alkanna tinctoria'dır. 10 - 30 cm boyunda, tüylü, çok yıllık ve  mavi çiçeklidir. 
Alkanna Arapca boya demektir. Havaciva kelimesinin  Farsça adı olan 'Hevacüye' dan çıkmış olabileceği düşünülmektedir.   
Havaciva otu,  tanen içerdiği için, eskiden yanık ilacı olarak kullanılmıştır. Kökleri ise kırmızı boya yapımında kullanılmaktadır.  Bazı türlerinin yaprakları  sebze olarak yenmektedir, çiçeklerinin balözü emilir.   Mavi, sarı, kırmızı, beyaz renkli  çiçekler  açarlar. Tosbağa otu, eğnik, kızıl enik gibi adlarla da bilinir. 
Havaciva çiçekleri ( Doğadan )
Havaciva çiçeği ( Alkanna tinctoria  )
Mavi çiçekli havaciva otu ( Alkanna  tinctoria ) 

Mavi renkli havaciva çiçeği ( Alkanna tinctoria ) 
Beyaz renkli havacivaotu 

Beyaz renkli  havacivaotu. 

Havaciva otu ( Alkanna tinctoria ).
2 - AYNISAFA ÇİÇEĞİ ( Calendula officinalis /  Asteraceae ) :
Aynısafa çiçeği ( Calendula officinalis ).
Papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından sarı ve turuncu renklerde çiçekleri olan, tek ya da iki yıllık, otsu bir bitki türüdür.  Avrupa'da doğal olarak yetişmektedir, bir çok ülkede doğallaşmıştır.  Kültür çeşitleri bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.  İklim koşullarının elverişli olduğu yerlerde  yıl boyu çiçek açar.  Kalendula, adi nergis, portakal nergisi gibi adlarla da bilinir. 
Güneşli yerleri ve geçirgen, verimli toprakları sever. Tohumdan çok kolay ürer, dökülen tohumlarından kendiliğinden biter. Yurdumuzda doğal olarak yetişir. 
Aynısafa / Portakal nergisi ( Calendula arvensis ).
Doğadan.
Aynısafa,  şifalı bir bitkidir, özellikle deri hastalıklarının tedavisinde kullanılır.   Ayrıca çiçek ve yaprakları sebze olarak  yenir,  çiçekleri gıda maddelerinin renklendirilmesinde kullanılmaktadır.
Çiçeklerinin kapalı olması yağmur yağacağını gösterir. Eskiden hava durumu tahminlerinde kullanılmıştır. 
Aynısafa çiçekleri ( Kültür )
Aynısafa çiçeği / Kalendula 
Bir adı da portakal nergisi olan aynısafa çiçeği
Kalendula ( Calendula officinalis )

Unutmabeni çiçeği ( myosotis sp.)
3 - UNUTMABENİ ÇİÇEĞİ ( Myosotis sp.  ):
Unutmabeni, süs  bitkisi olarak da yetiştirilen mavi çiçekli otsu bir  bitki cinsinin ortak adıdır.  
Hodangiller ( Boraginaceae ) familyasının  'myosotis' cinsindendir, yetmiş kadar türü vardır. Bu türlerin çiçekleri birbirlerine  çok benzediği için  ayırmak  zordur. 
İlkbaharda demetler halinde küçük çiçekler açarlar, genel olarak mavi renkli olan bu çiçekler beş taç yapraklıdır, ortasında kuş gözüne benzeyen sarı bir leke bulunur. Bu nedenle 'kuşgözü' de denir,  bir adı da 'boncuk otu' dir. Az da olsa beyaz ve pembe renkli çiçek açan türlerine de rastlanılır. Tek veya çok yıllıkdır. Süs bitkisi olarak yetiştirilen kültür türlerinin çiçekleri daha büyük ve gösterişlidir. 
Unutmabeni çiçekleri. ( Doğadan )
Unutmabeni çiçeği ( myosotis sp.)

Boncuk otu, kuşgözü gibi adlarla da bilinen olan unutmabeni çiçeği
( Myosotis sp. )

Beyaz renkli unutmabeni çiçeği
( Myosotis sp. )
Unutmabeni çiçeği dökülen tohumlarından kendiliğinden biter, fazla bakım istemez, serin yerleri sever. Bir çok ülkede benzer isimlerle tanınan myosotis'in   ile ilgili  çeşitli hikayeler  ve efsaneler anlatılır. Bakınız . .http://kadirbekci53.blogspot.com/2012/09/unutmabeni.html

Zembilotu ( Briza maxima )
4 - ZEMBİLOTU / KUŞYÜREĞİ ( Briza maxima ):
Buğdaygiller ( Poaceae ) familyasının briza cinsini  oluşturan tek yıllık,  otsu bir bitki cinsidir. Yurdumuzda doğal olarak  yetişen beş  türü vardır.  Bunlardan  Briza maxima (  Büyük zembilotu )  süs bitkisi olarak da kullanılır. Tohum kesesi süs özelliği  gösterir. Gümüşi renkli tohum keseleri en hafif bir rüzgarda salınır ve  çok hoş bir görüntü oluşturur.   Cins adı  'sallanmak' anlamına gelir.  Kuşyüreği adı ile de bilinir.   Zembilotu  kurutularak çiçek düzenlemelerinde ( aranjmanlarında )  kullanılır. Tohum ve yaprakları yenir. 
Zembilotu / Kuşyüreği ( Doğadan )
Zembilotu / Kuşyüreği ve kelebek 
( Briza maxima )

Bir adı da kuşyüreği olan Zembilotu bitkisi
( Briza maxima ) 

Zembilotu ( Briza maxima )

2 yorum:

  1. Çocukluğumuzda koparıp ellerimizi kırmızı kırmızı noktalaral boyadığımız bir bitki vardı. Hava civa o mu acaba. Bir daha görürsem deneyip bakayım

    YanıtlaSil
  2. Sevgili Sarkaç,Havaciva otu yurdumuzda çok yaygın, görmüş olabilirsiniz .Eskiden kök boya yapımında kullanıldığından halk arasında 'Boya otu' da deniyor.Selamlar.

    YanıtlaSil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum yapılmamasınını rica ederim. Bitki ve çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.