GÜLHATMİ ( Alcea rosea )

Gülhatmi çiçeği   ( Alcea rosea ) 

Ebegümecigiller ( Malvaceae ) familyasının  alcea ( eski cinsi althaea )  cinsini oluşturan bitki türlerine genel olarak hatmi denir.  Cins adı  eski Yunanca ' şifa verici, iyileştirici'  anlamına gelir.  Eski çağlardan  beri halk tıbbında,  bazı hastalıkların  tedavisinde kullanılmıştır.  Özellikle çiçeklerinden yapılan çay solunum yolu ve sindirim sistemi rahatsızlaklarında kullanılır ( öksürük ve  boğaz ağrısına iyi gelir ). Genç yaprakları pişirilerek, meyveleri ve çiçekleri çiğ olarak  yenebilir. 

Alcea  cinsinin dünya üzerinde 80 kadar türü bulunmaktadır. Yurdumuzda bunlardan 18 türü  doğal olarak  yetişmektedir.  Tek veya çok yıllık olabilen  bu bitkler otsu olup, kışın toprak üstünde kalan kısmı  kurur.  

Bunlardan Alcea rosea ( eski adı Althaea rosea ),  çiçekleri güzel olduğu için bütün dünyada yetiştirilen popüler bir süs bitkisidir. Anavatanın Türkiye ve Batı Asya olduğu sanılmaktadır ancak yetiştirildiği çoğu ülkelerde doğallaşmıştır, hatta bazı ülkelerde ( ABD ) istilacı kabul edilir.  Ülkemizde  gülhatmi, hatmi,  fatmagül, gülfatma, karafatma,  gül çiçek, hire ve  deve gülü gibi adlarla   bilinir. 

Beyaz çiçekli gülhatmi ( Alcea rosa ) 

Gülhatmi ( Alcea rosea ),  eskiden beri yetiştirilen geleneksel çiçeklerimizden biridir.  Ilıman iklimlerde yetişir, güneşli, nemli, organik maddece zengin, killi, kumlu toprakları sever, kuraklığa dayanıklıdır.

Boyu bazen 2 metreyi  geçer, bu nedenle 'devegülü' de denir. Yaprakları büyük, loblu ve tüylüdür, ilk yıl toprak üstünde rozet oluşturur. Yaz  boyunca çan / huni  şeklinde parlak renkli ve  gösterişli  çiçekler açar.  Çiçeklerinin rengi toprağının özelliğine göre kırmızı, pembe, beyaz, sarı ve mor renklerde olabilir. Killi topraklarda açık renkli çiçek açar. Bazı kültür çeşitlerinin  çiçekleri  katmerlidir. 

Gülhatmi, bahçelerin  kötü görünen yerleri için ideal bir bitkidir, duvar diplerine daha çok dikilir.  Fazla bakım istemez, hızlı büyür.  Yol kenarlarında, boş arazilerde kendiliğinden yetişir. 

Yetiştirilmesi çok  kolaydır, tohumla, çelikle ve kökten ayrılarak çoğaltılır. Dökülen tohumlarından biter.

Kışın yapraklaıını döken  çalı formlu bir süs bitkisi olan Hibiscus syriacus'a ya,  çiçekleri hatmi çiçeğine benzediği için   Ağaç hatmi  denir. ( Mavi yazıyı tıklıyarak bu bitkiyi tanıyabilirsiniz.)

Gülhatmi çiçekleri ( Alcea rosea  ):

Gülhatmi çiçekleri ( Alcea rosea ) 

Gülhatmi çiçeği - meyve  ( Alcea rosa ) 

Su içine  konmuş gülhatmi çiçekleri.
 ( Alcea rosea ) 

Gülhatmi çiçeği - tohumu ( Alcea rosa ) 

Gülhatmi ( Alcea rosea ). Çiçek ve tohum kapsülü 

Gülhatmi çiçekleri ( Alcea rosea )

Gülhatmi çiçeği ( Alcea rosea )

Gülhatmi - yaprak (  Alcea rosea )
( Büyük, loblu ve tüylüdür. ) 

Gülhatmi - meyve ( Alcea rosea ) 

Hatmi çiçeği ( Alcea rosea )

Hatmi çiçeği ya da gülhatmi  ( Alcea rosea )

Kırmızı renkli  hatmi çiçeği
 ( Alcea rosea )

Beyaz renkli hatmi çiçeği
 ( Alcea rosea )

Pembe renkli hatmi çiçeği
 ( Alcea rosea )

Hatmi çiçeğine halk arasında fatmagül / gülfatma da denir.
 ( Alcea rosea )

Deve gülü, Yabani hatmi çiçeği   ( Alcea pallida )
( Doğadan )

Katmerli gülhatmi çiçeği ( Alcea rosea ) 

Kaynaklar: Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ). Gardenia net.