18 Eylül 2011

SABUNOTU ÇİÇEĞİ ( Saponaria Officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu ( saponaria), karanfilgiller (caryophyllaceae ) familyasından  otsu bir bitki cinsinin ortak adıdır. Saponaria latince sabun  anlamına gelir. Avrupa ve Asya'ya özgüdür.  Yurdumuzda, bazıları  endemik olmak üzere  20  kadar türü yetişir.  
Saponaria officinalis,  çiçekleri güzel ve hoş kokulu olduğundan  süs bitkisi olarak yetiştirilir. Halk arasında sabun çiçeği, kartopu, kargasabunu, köpürgen, tahdik otu gibi adlarla bilinir.  


Sabunotu çiçeği ( Saponaria  officinalis )
 
Sabunotu, içerdiği 'saparin' nedeniyle suda köpürür. Bu nedenle  eskiden yünlü kumaşların yıkanmasında kullanılmıştır. Halen antika halıların temizlenmesinde kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakları doğranıp kaynatıldıktan sonra elde edilen sıvı, sabun olarak kullanılır.  Bu durum bitkiye verilen yerel  isimlere de yansımıştır ( kargasabunu, köpürgen, sabunotu v.s. ). Bazı yörelerde ise  çöven otu denir ( Ancak gerçek çöven otu gypsophila  türlerine denir. ).

Saponaria officinalis, tür adından da anlaşılacağı gibi ( Officinalis, tıbbi ve şifalı  bitkiler için kullanılmaktadır. ) şifalı bir bitkidir. Kurutulmuş köklerinden yapılan sabunotu çayı bazı hastalıklara karşı iyi geldiği bilinmektedir ( İdrar söktürücü, cilt hastalıkları v.s. ). Ayrıca bitkiden bir tür zamk elde edilir, tahin helvası yapımında kullanılır.  

Sabunotu çiçeği ilkbahardan  sonbahara kadar yalancı şemsiye şeklinde, demet halinde, katlı, güzel kokulu, pembemsi beyaz renklerde çiçek açar.  Rizomludur ( yer altı köksaplı ), etrafına yayılır.  Yarı gölge yerleri ve nemli, gübreli  toprakları sever, soğuğa dayanıklıdır.  Tohumla, çelikle  ve kök sürgünleri ile üretilir. Yetiştirilmesi kolay, zahmetsiz  bir çiçektir. 

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Bir adı da köpürgen olan sabunotu çiçeği

Kargasabunotu ( Saponaria glutiosa ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir )

Kaya sabunotu ( Saponaria calabrica ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir.) 

( Bu yayın son olarak 19. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

16 yorum:

  1. hic gormedigim bir cicek umarim karsilasirim birgun...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. istanbul'daysanız,size,mevsimi gelince ulaştırayım birkaç dal.

      Sil
  2. Merhaba Beste,
    Sabun çiçeği bir süs bitkisi olmaktan daha çok, şifalı özelliği ile tanınır.Umarım kısa zamanda rastlarsınız.

    YanıtlaSil
  3. Korkuteli'nin Yelten koyunde dogdum ve buyudum. Ilginc gelebilir ama Yelten civarinda findik da yetisir. Ben sabun cicegini cocuklugumun en ozel anilarindan biri olarak hatirlarim. Ciceklerini sabun gibi ovusturdugunuz zaman (tabii ki suya da ihtiyac var) köpürür. Hafif ve hos bir kokusu vardir. Yine hatirladigim kadariyla, yonca tarlalarinin kenarlarinda yabani olarak bulunurlardi. Umarim hala bulunuyordur. Bu sayfayi hazirlayan ve koruyanlara tebrik ve tesekkurlerimi de iletmek isterim.

    YanıtlaSil
  4. Merhaba Korkuteli'li Arkadaşım,
    Türkiye o kadar hızlı bir değişim sürecinden geçiyor ki çoğumuzun çoçukluğu köylerde geçtiği halde şimdi onu ancak anılarımızda hatırlıyoruz.Bu kadar hızlı değişimin faturası bizlere çıktı.Ne şehirli olabildik,ne köylü.
    Çoçukluk anılarını burada bizlerle paylaştığınız için teşekkür ederken isminizi de yazmış olmanızı da beklerdim.Selamlar,sevgiler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. kadirbey,sabunotuna,bu yaz,göztepe özgürlük parkına yakın bir arasokaktaki büyük bir apartmanın bahçe duvarındaki çiçeklikte rastladım:))çiçeklerinin güzelliği ve kokusuyla beni mestetti.tabiiki;ellerim rahat duramadı ve hemen koparttım 3-5 tane etrafa çaktırmadan:))1 gece suda bırakarak diktim toprağa,koydum gölge bir yere:))gayet güzel tuttular:))

      Sil
    2. tuttular tutmasına da,bitkiyi daha önce hiç görmediğim için merakla araştırmaya başladım.karanfile benzerliğinden dolayı karanfilimsilerde aradım ama adını bulamadım.neyse, gel zaman-git zaman derken;bugün sizin sitenizde kavuştum muradıma:))çok teşekkür ediyorum

      Sil
    3. Merhaba arwen,
      Her zaman bloguma beklerim, güzel yorumlarınız için ayrıca teşekkür ederim.
      Sabunotu ( saponaria ) bitkisinin bazı türleri doğal olarak da yurdumuzda yetişmektedir. Bu bitkinin kök ve yaprakları az bir suda kaynatılıp süzüldükten sonra özellikle antik halıların temizlenmesinde kullanılmaktadır. Bazı ülkelerde, kökleri tatlı ve halva yapımında kullanılırmış.Adındaki 'officinalis' ise şifalı bir bitki olduğunu gösteriyor.

      Sil
  5. Merhaba Abdülkadir Bey,
    devetabanının yeşil-beyaz yapraklı olanından arıyorum.sizde bulunur mu acaba?evimde 15 yıldır baktığım yeşil-beyaz monsteram bu kış vefat etti.aramadığım yer kalmadı fakat bulamadım.bana yardımcı olabilir misiniz?saygılar.yeşim acun.

    YanıtlaSil
  6. http://www.imageflora.com/wp/wp-content/uploads/2015/07/if77737.jpg

    YanıtlaSil
  7. abdülkadir bey,nasılsınız,iyi misiniz?

    YanıtlaSil
  8. abdülkadir bey,sizden ses-seda yok.sağlığınız nasıl?sıkıntılı bir durum yoktur inşallah?

    YanıtlaSil
  9. Öncelikle sizlerden yorumlarınızı zamanında yayınlayamadığım için özür diliyorum. Blogger'ın yaptığı bir değişiklik nedeniyle yorumların farkına varmamışım, daha önce mesaj geliyordu. Bu ara biraz da bloğ yazılarımı aksattım, telafi edeceğim. Sağlığım iyi, merak ettiğiniz için ayrıca teşekkür ederim.Maalesef devetabanı çiçeğim yok, umarım bulursunuz. Facebook'ta da paylaşım yapıyorum, takip edebilirsiniz. Sevgiyle kalınız.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. facebook'ta aradım sizi ama bulamadım.bulmama yardımcı olursanız sevinirim.

      Sil
    2. Blogdaki fecebook kartımı tıklıyarak ya da A Kadir Bekçi diye arıyarak arkadaşlık teklifi gönderebilirsiniz ya da takip edebilirsiniz. Selamlar.

      Sil
  10. İnternette tohum satan sitelere bakınız. Selamlar.

    YanıtlaSil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum yapılmamasınını rica ederim. Bitki ve çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.