Ağızlık çalısı ağacı ( Staphylea pinnata ) ( Çekildiği yer: Güzelcehisar / Bartın ) |
Yurdumuzda ağızlık çalısı, patpat ağacı gibi adlarla daha çok bilinen 'Staphylea pinnata', kışın yaprağını döken, 6 m. kadar boylanabilen küçük bir ağaçtır.
Staphyleaceae ( Ağızlıkçalısıgiller ) familyasının yurdumuzda doğal olarak yetişen tek türüdür. Avrupa kıtası, Asya kıtasının batısı ve Kuzey Anadolu bölgemizde doğal olarak yetişir. Balon şeklindeki ilginç meyvesi nedeni ile; park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. İlkbaharda, üzüm salkım halinde, küçük çan şeklinde, pembemsi beyaz renkli ve güzel kokulu çiçekler açar. Bileşik yapraklıdır ( yumurta şeklinde 5 - 7 yaprakcıktan oluşur ). Meyve balon şeklindedir, 2- 3 lopludur, nohut büyüklüğündeki tohumlar kahverengi renkli olup ve sert kabukludur. Tespih ve süs eşyası yapımında kullanılır. Bu nedenle tespih çalısı da denir ( Bazı başka bitki türlerine de tespih ağacı / çalısı denır. ). Bitkinin dalları hediyelik eşya yapımında kullanılır.
Ağızlık çalısı ağacı çiçeği ( Staphylea pinnata ) ( Çekildiği yer: Horma Kanyonu, Pınarbaşı / Kastamonu ) |
Ağızlık çalısı, Kuzey Anadolu bölgemizde oldukca yaygındır bu nedenle; patpat ağacı, patlak ağacı ve tespih ağacı gibi değişik adlarla bilinmektedir. İngilizce adı mesane fındığı anlamına gelir. Giresun'da, çoçukluğumda 'dongirik' dediğimiz hatırlıyorum. Yendiğini bilmiyorduk.
Ağızlık çalısı, ılıman ıklimlerde, geniş yapraklı ormanlarda yetişmektedir. Güneşli, yarı gölge yerleri sever, soğuğa dayanıklıdır. Toprak bakımından secici olmamakla beraber humuslu, geçirimli ve nemli toprakları sever. Tohumdan üretilir.
Ağızlık çalısı / Patpat ağacı ( Staphylea pinnata ) |
Ağızlık çalısı ağacı yaprağı |
Ağızlık çalısı ağacı ve çiçekleri( Staphylea pinnata ) Çekildiği yer: Azdavay / Kastamonu ) |
Ağızlık çalısı ağacı ve meyveleri ( Staphylea pinnata ) Çekildiği yer: Bulancak / Giresun ) |
Kaynaklar: Türkiye'nin Bütün Ağaçları Ve Çalıları ( Ünal Akkemik ), Türkiye'nin Ağaçları Ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu, Vikipedi