12 Haziran 2023

YILAN BIÇAĞI ( Dracunculus vulgaris )

Yılan bıçağı bitkisi ( Dracunculus vulgaris )
 Genel görünümü. 
Türkce literatürde adı yılan bıçağı olan Dracunculus vulgaris (  Arum dracunculus ),  Araceae / yılanyastığıgiller  familyasından, çok yıllık,  büyük yumrulu ve otsu bir bitkidir.   Boyu bazen 1, 5 m. geçer. Balkanlar'da  ve Anadolu'da doğal olarak yetişir. Çiçekleri çok  kötü kokmasına karşı ilginç ve güzel  olduğu için, dünyayanın bir çok  ülkesinde  süs bitkisi olarak yetiştirilir. Cins adı ( dracunculus ),  latince küçük ejderha anlamına gelir. Bu nedenle dünyada dragon zambağı, ejderha arum,  ejder zambağı, Dragonarum gibi adlarla tanınır.    

Bitkinin çiçeği dışı yeşil içi mor renkli, değişime uğramış  yaprak ( brakte ) / kılıf ının içinde bulunur.  Erkek ve dişi üreme organları  tabanda,  çiçek odasında  gizlidir.  Burası bitkinin adeta kozmik odası gibidir, kolay girilip  çıkılmaz. Bitki bona göre dizayin edilmiştir.  Arum türlerinde görülen bu tür çiçeklenmeye 'spodix' denir.

Üste erkek, altta ise dişi çiçeklerin oluşturduğu  zon / alan  yer alır.  Çiçek kurulunun  boyu 40 cm. bulabilir, çomak / mızrak  şeklinde olup  mor renklidir.   Boyu bitkinin yumrusuna göre  değişir, yılanı andır. Bikiye muhtemelen bu nedenle yılan bıçağı ya da yılan yastığı denir.  Bitki çiçeğini açarken bu kısım  kılıfından çıkarak etrafa  çürümüş et gibi  bir koku yayar. Bu sırada bitkinin  sıcaklığının da  18 dereceye kadar yükselir.  Bu esnada leş seven bazı sinekler ve böcekler  çiçek odasına girerek tozlaşmaya yardımcı olurlar.  Ancak çiçek odasının duvarları  yapışkan, çıkışı kısmı  dar olduğundan  çiçek  soluncaya kadar birkaç gün burada mecburi misafir olurlar ve  bazıları ölür.  Ancak,  yılan biçağı bazı bitkiler gibi onları besin olarak  yemez, ölmeyenler kurtulur.   

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris ) çiçeği    
( Siyah renkli olanlar ( üste )  erkek çiçek, beyaz renkli olanlar ( altta ) dişi çiçeklerdir.) 
 Tozlaşmadan sonra bitki uykuya çekilir, yaprakları sararıp kurur. Önce yeşil renkli olan üzümsü meyveler, olgunlaşınca  turuncu - kırmızı renge döner.  Bitkinin yaprakları da çiçeği gibi  güzel ve dekoratiftir.  Büyük, uzun saplı, parçalı ve  beyaz  desenlidir.   Bitki çiçeksiz  hali ilede  oldukca güzeldir.  
Yılan bıçağı  ( Dracunculus vulgaris )
Bitkisinin olgunlaşmış  meyveleri 

Ceset çiçeği ( Amorphophallus titanum )
Fotoğraf  Vikipedi 'Özgür Ansiklopedi' sayfasından alınmıştır.
Teşekkür ederim.  
Dünyanın en büyük  ve kötü kokulu çiçeği kabul edilen  ceset çiçeği ( Amorphophallus titanum  / Titan arum ), yılan bıçağı ile ayni  ( araceae ) familyadandır ( üste ).   

Yılan bıçağı yurdumuzun Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde doğal olarak  yetişmektesir.  Güneşli ya da gölge yerleri, nemli, humus bakımından zengin, geçirgen toprakları sever. Soğuğa dayanıklıdır, ancak çok soğuk bölgelerde  yetiştirmek isteyenlerin yumrularını ( korm ) ilkbaharda dikmeleri  gerekir. Bu arada bitkiyi dikerken, çiçek açınca çok kötü koktuğu göz önünde bulundurulmalıdır.  Yılan bıçağı  ayni zamanda tıbbi bir bitkidir, eskiden beri halk arasında bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Bazı kaynaklarda arum türlerinin, yaprakları suda haşlanarak yendiği belirtilmektedir.  Ancak zehirli olduğundan bu konularda çok  dikkatli olmak gerekir.    

Yılan bıçağı bitkisini uzun bir süredir tanıyorum, bahçemde var.  Bu nedenle tanıtırken daha çok kendi gözlemlerimden yararlandım. Bu nedenle sürçü lisan ettiysek affola. 

Gelin şimdi de;  bu bitkinin hiç bir yerde kolay kolay bulamayacağınız fotoğraflarına  bir göz atalım. ( Fotoğrafın  üzerini tıklayarak izlemenizi tavsiye ederim. ) 

Yılan bıçağı bitkileri 
( Seferihisar / İzmir 

Yılan bıçağı bitkisinin   gövdesi 

Yılan bıçağı bitkisi /  ( Dracunculus vulgaris )

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris )
bitkisinin  olgunlaşmamış meyveleri 

Yılan bıçağı bitkisinin olgunlaşmış meyveleri 

Bitkinin gizli olan çiçek odası.
Ben kozmik oda diyorum. Sizin için bir kapak açtım

Bitkinin çiçekleri, yeşil olan henüz çiçeğini açmamış. 
Bu arada şunu belirteyim her gövde de sadece bir çiçek açıyor. 

Yılan bıçağı çiçeği ( Dracunculus vulgaris ) 

Yılan bıçağı bitkisinin gizli olan çiçek odası 

Yılan bıçağı çiçeği ( Dracunculus vulgaris ) 

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris )  çiçeği 

Yılan bıçağı bitkisinin toprak altı kısmı.
Fotoğraf çektikten sonra tekrar diktim.  
Henüz yeni bitmiş   yılan bıçağı bitkisi
Henüz yapraklarında desen oluşmamış. 
Yılan biçağı ( Dracunculus vulgaris )  bitkisinin yaprağı.
Bitkinin  yapraklları  yeşil rekli olup  üzerinde beyaz desenler vardır.  

Yılan bıçağı bitkisi ve gövdesi 

Dracunculus vulgaris 

Kokuya aldanan karasinekler leşi aramaya başlıyorlar.
Başlarına gelecekten habersiz. 

Çiçek odasının girişi, 

Çiçek odası ( şişkin kısım ). 

Çiçek açmış bir yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris ) 

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris ) bitkisinin toprak altı kısmı
Bitki büyük yumruludur.  


Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi 'Özgür Ansiklopedi'

2 yorum:

  1. Selam bizim bahçede de var. Ben görünce ne olduğunu bilmiyordum. Sonra araştırdım. Ankara 'da Kıcılcahamam' la kazan arasında dağda var. Bilgiler için teşekkürler. Meyvesini görmemişim.

    YanıtlaSil
  2. Merhaba, günaydın, İlginç ve değişik bir bitki, daha çok yabancıların ilgisini çektiği belirtiliyor ve yetiştirdiği belirtiliyor. Doğal alanların hergün yok olması yüzünden çoğu yabani bitkilerimiz tehlike altındalar. Ankara'da yetiştiğini bilmiyordum. Selamlar, sevgiler.

    YanıtlaSil

Reklam amaçlı ve bitki isteği ile ilgili yorum yapılmamasınını rica ederim. Bitki ve çiçek satmadığımı bir kez daha belirtmek isterim.