LADEN ÇİÇEKLERİ ( CİSTUS )

İki laden ( cistus )  türü  bir arada. Solda - beyaz çiçekli. Kartli ( Cistus salviifolius )
Sağda - pembe çiçekli: Karagan ( Cistus parviflorus )

Kaya gülü ya da Türkçe adı ile laden, Cistaceae ( ladengiller )  familyasının cinstus cinsini oluşturan bitki türlerinin ortak adıdır. Her dem yeşil, yaban gülüne  benzeyen beyaz  ve pembe renkli, gösterişli çiçekli küçük boylu çalılardır. Meyve kapsüldür.   Çok fazla  melezleri ve kültür çeşitleri vardır.  Park ve bahçelerde  süs bitkisi olarak yetiştirilir.  Dünyada kaya gülü adı ile bilinir.  Kuru, kayalık ve taşlık  yerleri sever.  Akdeniz çevresinde, Fas ve Portekiz'den Ortadoğu'ya ve Kanarya Adaları'na kadar geniş bir bölgeye yayılmıştır. Laden adı, bu bitkilerin bazı türlerinin yapraklarında bulunan, 'ladenenum' adlı bir tür reçineden gelir.  Cistus, Eski Yunanca sepet demektir, sepet yapımında kullanıldığını işaret eder. Tam güneşli yerleri ve iyi drenajlı kireçli  toprakları sever. Kuraklığa, soğuğa dayanıklıdır.  Uçucu yağ taşır,  parfüm  ve gıda sanayinde kullanılır. Arı ve kelebekleri çeker. 

Dünyada 52 türü vardır, yurdumuzda doğal olarak  5 türü yetişir.

1 - Laden ( Cistus creticus ): Diğer adları: Girit kayagülü, Bodur pinar, Tüylü laden, Karağan, Karahan, Pembe çiçekli laden, Pamukluk. 

En fazla 1 m kadar boylanan, her dem yeşil,  pembe çiçekli bir çalıdır. Makiliklerin olmazsa olmazlarındandır. Karadeniz'den  Akdeniz'e kadar bütün kıyı bölgelerimizde yetişir. Taç yaprakları  kırışıktır, bu özelliği ile diğer türlerden kolayca ayrılır. Çiçek sapı ve taç yaprakları tüylüdür. Yaprağı ve reçinesi ilaç ve gıda sanayinde  kullanılır. Yapraklardan elde edilen 'ladenum', adlı reçine parfüm  ve sabun yapımında kullanılır.

Laden ( Cistus creticus )

Laden çiçeği  ( Cistus creticus )

Laden ( Cistus creticus )

Laden ( Cistus creticus )

2  - KARTLİ ( Cistus salviifolius ): Diğer adları:  Adaçayı yapraklı laden, Beyaz çiçekli laden. Pamukçuk, Adaçayı yapraklı karağan.   Her zaman yeşil, 30 - 60 cm boylarında kısa boylu bir çalıdır. Çiçek sapları uzundur, taç yapraklarının  dip kısmı sarı renklidir ve genç sürgünleri tüylüdür. Tür adı adaçayı demektir, yapraklarının adaçayı ( salvia ) yaprağına benzediğini işaret eder. Kıyıya yakın çalılık  yerlerde yetişir. 

Adaçayı yapraklı laden, Kartli ( Cistus salviifolius )

Kartli ( Cistus salviifolius ) 

Kartli ( Cistus salviifolius )

Kartli ( Cistus salviifolius )

3 - DOMUZ KARAGANI ( Cistus parviflorus ): Diğer adları: Küçük çiçekli laden, Kaya gülü, Pamuklan. pamukla .  Pembe çiçekli bir laden türüdür. Sicilya,Türkiye ve Libya'da doğal olarak  yetişmektedir.  Popüler bir süs bitkisidir. 

Domuz karaganı ( Cistus parviflorus ) 

Domuz karaganı ( Cistus parviflorus ) 

Domuz karaganı ( Cistus parviflorus ) 

Domuz karaganı ( Cistus parviflorus ) 

Domuz karağanı / ( Cistus parviflorus ) 

4  -  KARAGAN ( Cistus laurifolius ): Diğer adları: Defne yapraklı laden, İldan, Tavşancıl.  3 metre  kadar boylanan, her dem yeşil bir çalıdır. Yapraklar geniş, dar, yapışkan, bazen mızrak şeklinde olur.  Çiçekleri beyaz renklidir. Sahilden iç kısımlara en fazla sokulan laden türüdür. Kara çam ormanlarının olduğu yerlerde  yetişir. 

Karagan ya da defne yapraklı laden ( Cistus laurifolius )
Firig Vadisi / Afyonkarahisar  

5 - PAMUKLUK ( Cistus monspeliensis ): Diğer adları : Dar yapraklı laden. Montpellier cistus.  Yaprakları dar, mızrak şeklinde, buruşuk ve  koyu yeşil renklidir.   Çiçekleri beyaz renkli olup diğer türlere göre daha küçüktür.  Batı Anadolu bölgesinde ( Çeşme )  ve Kıbrıs'ta yetişir.  Süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Kaynaklar: Ağaçlar ve Çalılar ( Ppof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları Ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ). Türkiye'nin En Güzel Yaban Çiçekleri ( Erdoğan Tekin )