ANTORYUM ÇİÇEĞİ ( Flamingo çiçeği )

Antoryum ya da anturyum çiçeği
( İzmir Doğal Yaşam Parkı )

Antoryum ya da anturyum ( anthurium  ), yılanyastığıgiller ( araceae ) familyasından, herdem yeşil,  otsu bir bitki cinsidir. 550 kadar  türü ve  bunlardan üretilen çok sayıda çeşidi vardır. Çok yıllıktır, doğal ortamda başka bir bitkiye tutunarak yaşar  ancak asalak değildir ( epifit bir bitkidir ). Anavatanı Amerika kıtasının tropikal bölgeleridir (Kolombiya, Ekvator ).

Bazı antoryum  türleri süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bunların başında  'Anthurium andreanum' gelir.

 Antoryom ya da anturyum bitkisi ve  çiçeği

Antoryum çiçeği, yurdumuzda daha çok 'flamingo çiçeği' adı ile tanınmaktadır.  Çiçeklerinin şeklinden dolayı flamingo çiçeği denir. Antoryum ( anthurium ), eski Yunanca da  'kuyruklu çiçek' anlamına gelmektedir. Dünyanın en güzel salon çiçeklerinden biri kabul edilir.  Çiçekleri  uzun ömürlüdür, aylarca bozulmadan durabilir. Bu nedenle kesme çiçek olarak da yetiştirilir.  Kalp şeklindeki yaprağı da çok güzel ve dekoratiftir.

Antoryum bitkisinin, çiçek kabul  edilen  rugan deri görünümündeki renkli  kısmı aslında değişime uğramış bir çeşit yapraktır.  Çiçek, bu renkli tablanın  ortasında ki  çıkıntı kısmı üzerinde bulunur, çok küçük ve gösterişsizdir. 
Antoryumun çiçeği;  beyaz, pembe ve yeşil renklidir. Ancak daha güzel olduğu için, daha çok kırmızı renkli olan çeşidi yetiştirilmektedir. 
.

Bir adı da flamingo çiçeği olan  antoryum çiçeği

Antoryum, doğal olarak tropikal iklimlerde yetişmektedir.  Bu nedenle her yerde   yetişmez.   Güneş görmeyen yerlerde çiçek açmaz, filtrelenmiş güneş ışığı ister. Ayrıca bulunduğu yerin, havadar, sıcak ve nemli olması gerekir.  Suyu  sevmesine rağmen, kökleri suyun içinde havasız kalırsa çürür. Toprağı kurudukça sulanmalıdır.  Yaprağına su serpilmesini sever.
Antoryum,  kökten ayırma, çelikle ve tohumdan üretilir.

 

Flamingo çiçeği ( Anthurium andraeanum )

Antoryum çiçeği ( Anthurium andreanum  ) 

Antoryum çiçeği ( Anthurium andreanum  ) 

FRENK İNCİRİ NASIL YENİR ?

Frenk inciri, nam-ı diğer kaynanadili

Frenk inciri ( opuntia ficus-indica )  yada halk arasındaki adıyla kaynanadili dikenli olduğundan bildiğimiz incirler gibi dalından kopardığınız gibi hemen yenmiyor. Önce dikenlerini temizlemeniz daha sonrada kabuğunu soymanız gerekiyor

Kalın bir eldiven yardımıyla topladığınız incirleri  önce su dolu  bir kabın içine koyuyorsunuz. Daha sonra da elinize üzerinde  bez ya da sünger sarılmış  bir sopa alarak  karıştırılarak dikenlerinden ayırıyorsunuz.
Kabuğunu soymak için ise; önce incirlerin uçlarını kesmeniz daha sonrada  boyuna bir çizik atmanız gerekiyor.

Biraz buzdolabında  soğuduktan sonrada özellikle  çekirdekleri ile birlikte afiyetle yiyorsunuz..

Bu kadar zahmete değer mi? diyorsanız, ben, yine de yemenizi tavsiye ederim. Çünkü; frenk inciri sadece bir meyve değil, bir çok hastalığa da iyi geliyormuş. En önemlisi ise  vücudu dinç tutarak yaşlanmayı geciktirirmiş.

Bu arada yine de elinize diken battıysa, zeytinyağı sürerek kendiliğinden çıkmasını beklemeniz gerekir.

Frenk inciri ile ilgili şu yazılarımı da okuyabilirsiniz. http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2013/02/dedemin-kaktusu.html
http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2011/09/frenk-incirini-taniyalim-ve-sevelim.html

Olgunlaşmış frenk incirleri 

HOROZİBİĞİ ÇİÇEĞİ ( Amaranthus )

Horozibiği çiçeği - balta  ( Celosia argentea 'Cristata')

Genel olarak  Amaranthaceae ( horozibiğigiller )  familyasının 'celosia' ve  'amaranthus' cinsini oluşturan süs bitkilerine horozibiği çiçeği denir ( Daha çok celosia türleri için kullanılır. ). Bu bitkiler ayrı cinsten olmalarına rağmen bazı ortak özellikleri vardır. Çok fazla türü yoktur.    

Horozibiği, sıcak ve ılıman iklimlerde yetişir, tek yıllık ve otsu bitkidir. Süs bitkisi olarak yetiştirilen, değişik şekil ve renklerde çiçek açan bir çok türü ve  melezi vardır. Celosia / horozibiğ  türleri ibik, başak şeklinde çiçek açar, tilkikuyruğu / amaranthus türleri  salkım şeklinde çiçek açar.

Horozibiği çiçeği / başak, püskül ( Celosia argentea 'plumosa' )

Başlıca  horozibiği çiçeği   türleri şunlardır:

- Horozibiği balta  ( Celosia argentea  'Cristata' )
- Horozibiği başak ( Celosia argentea 'Plumosa' )
- Amaranthus,Tilkikuyruğu, Uzunibik ( Amaranthus caudatus )
- Amaranthus, Horozibiği, Tilkikuyruğu ( Amaranthus cruentus )

- Tilkikuyruğu, Kırmızı köklü tilkikuyruğu ( Amaranthus retroflexus )

Bazı horibiğ türlerinin çiçek kurulları horoz ibiğini andırır, bahçelerde ve saksılarda çiçek olarak yetiştirilir.  Horozibiği, sebze olarak, bazı türlerinin tohumları  ise  tahıl olarak değerlendirilir. 

Tilkikuyruğu, Kırmızı köklü tilkikuyruğu, Hoşkuran 
( Amaranthus retroflexus )

Horozibiği ( Amaranthus retroflexus ) tohumları,  eskiden Aztekler ( Meksikalı Kızılderililer )  tarafından tahıl olarak kullanılmıştır.
Kızılderililer dini törenlerinde;  horozibiği, bal ve insan kanından yaptıkları yiyecekleri önce  tanrılarını sunuyorlar daha sonrada yiyorlarmış.
15. yüzyılda, İspanyol denizci Hernan Cortes Meksika'yı ele geçirince, bu geleneği ortadan kaldırmak için horozibiği tarlalarını yaktırmıştır. Bu nedenle horozibiği  bitkisi tekrar, bir kaç yüzyıl aradan sonra ortaya çıkabilmiştir.

Günümüzde horozibiği çiçeği ( amaranthus ) tohumlarının öneminin anlaşılmasıyla;  başta Çin olmak üzere bir çok ülkede tarımı  yapılmaya başlanmıştır. Bazı horozibiği türleri ıspanak gibi sebze olarak yenir. Horozibiği tohumlarının  kalp, kanser ve şeker hastalığına da  iyi geldiği bilinmektedir.

Horozibiği çiçeği  fazla bakım istemez, yetiştirilmesi kolay çiçeklerdir. Bol güneşli ve sıcak yerleri severler, yazın düzenli bir şekilde sulanmalıdır. Humusça zengin, geçirimli ve nemli  toprakları sever. Tohumdan üretilir.

Değişik horozibiği çiçekleri

İbik  horozibiği çiçeği (  Celosia argentea  'Cristata' ) 

Başak şeklindeki horozibiği çiçeği / kuştüyü horozibiği
( celosia argentea ' Plumosa' )

Kırmızı yapraklı horozibiği çiçeği ( Celosia argentea )

Tilkikuyruğu, uzunibik, amarantus, hindiibiği denilen sarkan horozibiği çiçeği
( Amaranthus caudatus )

Amarantus, horozibiğ  çiçeği ( Amaranthus celosia )

Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )

Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )

Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )

Horozibiği çiçeği  ( Celosia argentea 'Cristata' )

Amaranthus ( Amaranthus caudatus )

( Celosia argentea 'Cristata')

MUZ AĞACIM ÇİÇEK AÇIYOR AMA...!

Muz çiçeği
( Musa x paradisiaca )

Eşim, muz ağacı yine çiçek açmış  gördün mü? deyince; fotoğraf makinemi alarak  bahçeye koştum. Topaç gibi görünüyordu.  Dört yıl önce diktiğim muz iki yıl önce de çiçek açmış ancak soğuktan korumamız gerektiğini bilmediğimiz için  meyvesi büyümemişti.   Bu defa daha tecrübeliydik, havalar soğuyunca  sararsak meyvesi olgunlaşabilirdi. 

 Muzun çiçek açtığını duyankomşumuz  Ayşe Hanım, 'Artık borcunu ödersin' dedi. Muzuna oynadığımız okeyde yenilince mızıkcılık edip,  muz ağacım  meyve verince, söz borcumu ödeyeceğim demiştim.  

Aradan bir hafta geçmişti ki, bu defa da  şiddetli  rüzgar  muz ağacını kırmasın mı!  Eşim, 'Tam kopmamış, kaldırıp bağlayalım belki kurumaz' dedi.
3 m.boyundaki muz ağacını kırık yerini sardıktan sonra, yerden kaldırıp balkon demirlerine sıkıca bağladık.

Muz ağacım şimdilik kurumadı, ancak eski neşesi yok.  Ayşe hanıma olan  muz borcumu bu yıl da ödeyemeyeceğiz gibi görünüyor. 

Gelin şimdi de, meyvesini severek yediğimiz bu bitkiyi daha doğrusu otu daha  yakından tanıyalım. 

Kırılan muz ağacım bakalım meyve verecek mi?

                                                                    MUZ ( Musa x paradisiaca )

Muz ( musa ), musaceae familyasından, çok yıllık,  otsu bir bitki cinsinin ortak adıdır.  70 kadar türü olduğu sanılmaktadır. Yabani türleri Hindistan, Çin ve tropikal iklim görülen Güney Doğu Asya ülkelerinde doğal olarak yetişmektedir.  Yenen  muzlar Musa acuminata  ve Musa balbisiana türlerinden elde edilmiş, bilimsel adı Musa x paradisiaca olan melez bir tür ve çeşitleridir. 
Muz, boyu 10 m. bulmasına rağmen gövdesi odunsu değildir, dalları yoktur, bu nedenle otsu bir bitki kabul edilir. Büyük ve yeşil renkli yapraklarını yaz - kış dökmez, herdem yeşildir. 

Muz,çiçek açmasına rağmen tozlaşma yapmaz, meyvesinin ( yalancı meyve ) çekirdeği olmaz. Bu nedenle  kök filizlerinden  ve rizom köklerinden üretilir.
Muzun gövdesi meyve verdikten sonra kurur. Yerini dibinden kalkan filizlere bırakır.

Muz meyvesi çok besleyicidir bir çok vitamin, protein ve minarel taşır. Az gelişmiş ülkelerin çoçukları protein ihtiyacını muz yiyerek  giderir:  En çok tüketilen meyvelerden biridir.  

Muz,  sıcak, güneşli yerleri ve geçirimli, humusça zengin, nemli, derin toprakları sever. Soğuktan ve rüzgardan olumsuz etkilenmektedir.

Daha çok meyvesi için yetiştirilen muz, ayni zamanda süs bitkisidir. Akdeniz bölgemizde Antalya ve Mersin illerinde tarımı yapılan muzun ,diğer kıyı bölgelerimizde park ve bahçelere süs amacı ile dikilmektedir.Dünyada en çok Hindistan, Brezilya ve Çin'de yetiştirilir. 

Yararlandığım katnaklar: Vikipedi. 

SABAH VİZİTESİ VE İNCİR AĞACI

İncir ağacı ve olgunlaşmış meyveleri 
( Ficus carica )  

Genel olarak sabahleyin erken kalkar ve bahçemi  dolaşırım. Ben buna sabah vizitesi diyorum, kaybolmadan önce  'Kamçıkuyruk' adını verdiğimiz  kedim de bana eşlik ederdi. 
Bitkilerin, çiçeklerin  de  kendilerine has  bizim henüz bilmediğimiz bir nevi duyguları  olduğunu düşünüyorum.  Bu nedenle sabah olunca ilk işim çiçeklerimle, ağaçlarımla konuşmak, dertleşmek  oluyor. Daha doğrusu ben konuşuyorum...
Bu sabah ki vizitem sırasında,  incir ağacının yanına geldince bir sürprizle karşılaştım, bir incir dalda olgunlaşmıştı. İlk meyvesini bana armağan etmişti.

Gelin bu vesile,  meyvelerini çok  severek yediğimiz bu ağacı  biraz daha yakından tanıyalım.

İlginç bir incir ağacı / Ürkmez sahili / Seferihisar. 

                                                         İNCİR AĞACI ( Ficus carica )

İncir ( Ficus carica ), dutgiller ( moraceae ) familyasından, kışın yapraklarını döken, iki evcikli ( Erkek ve dişi çiçekler ayrı ağaçlarda bulunur. ) ve geniş tepeli  bir ağaçtır.  Eski çağlardan beri  kültür olarak yetiştirilmektedir. Anavatanı Akdeniz havzası ve Asya kıtasıdır, çok fazla türü bulunmaktadır. Adı ( carica ), Aydın ve Muğla illerimizin  kapladığı bölgenin  eski adı olan Karya'dan gelmektedir.Doğal olarak  Güney ve Doğu Anadolu'da yetişir. 

Erkek incir ağacı ve meyveleri ( Ficus carica )

İncir ağacı dişi ve erkek olmak üzere ikiye ayrılır. Erkek incirlerin ( baba incir ) meyveleri tozlaşmaya yarar, meyveleri daha küçük olur ve yenmez. ( Reçel yapılır.)

Bazı incir türlerinin ( dişi )  meyve vermesi için tozlaşma yapması  gerekir. Bunu mazı sineği ( Blastophaga grossorum / ilex  )  denen bir böcek   sayesinde yapar, buna 'kaprifikasyon' denir. Bu sinekler erkek incirlerin içinde bulunan verimsiz dişi çiçeklerde ( mazı çiçeği )  ürer ve buradan çıkarken, ağız kısmında bulunan erkek çiçeklerin üzerlerine yapışan polenlerini dişi incirlere taşıyarak onların döllenip olgunlaşmasını sağlarlar. Bu nedenle erkek incirler toplanarak ( sinek çıkmaya başlayınca ) dişi incir ağaçlarına asılır, buna 'ilekleme' denir. Aksi takdirde döllenmeyen dişi incirler sararıp dökülür. Ancak bu nedenle bahçeye erkek incir dikmek zararlıdır ( Çok fazla ürüyen  ilex sineği ( mazı sineği )  ağaca zarar vermektedir.).

İncir ağacı ve meyvesi ( Ficus carica )

Bazı incir türleri ise tozlaşma olmadan da  meyve verirler, buna 'partenokarpi' ( Döllenmesiz meyve oluşumu ) denir.

İncir çiçekleri meyve adını verdiğimiz armut şeklindeki yapının içinde bulunur ve görünmez, meyve olarak yediğimiz aslında bitkinin çiçekleri ve tatlanmış taç yapraklarıdır, meyve ise içindeki sert siyah çekirdeklerdir. İncir,  dut gibi bileşik bir meyvedir.


Eski çağlardan beri yetiştirilen incirin kültürel hayatımızda da önemli bir yer vardır. Din kitaplarına göre cennetten kovulan Adem ve Havva, mahrem yerlerini  incir yaprağı ile kapamışlardır.

Hz.Muhammed, bir hadisinde; inciri cennet meyvesine benzeterek yenmesini tavsiye etmiştir.

İncir ile ilgili dilimizde çok sayıda deyim ve özlü söz de bulunmaktadır, bunlardan bazıları şöyledir.

- Ocağına incir ağacı dikmek
- Bir çuval inciri berbat etmek
- İncir çekirdeğini doldurmaz.
- İncir babadan,zeytin deden
- Darı unundan baklava ,incir ağacından oklava olmaz.

İncir, ılıman iklimlerde yetişir, sıcak ve kuraklığa  dayanıklıdır, soğuğu sevmez. Dünyada en kaliteli ve en çok incir ülkemizde yetiştirilmektedir. Özellikle Ege  bölgesi ( Aydın ), yetiştirdiği kurutmalık incirleriyle bütün dünyada ün yapmıştır.

İncir, çok besleyici olup şeker oranı en yüksek meyvelerden biridir.
İncir ağacı  olgunlaşma döneminde sulanmaması gerekir, aks halde 'yemiş' de denen meyveleri  çatlar.
İncir ağacı  tohumla, çelikle ve dip filizlerinden üretilir. 

İncir, dut gibi birleşik bir meyvedir.

İncir ağacı yaprağı

Olgunlaşmış incir meyveleri

Ege bölgesinde incire daha çok  yemiş denir.

Erkek incir - caprificus ( Baba incir )

 Yararlandığım kaynak: Renkli Türkiye Bitkileri Atlası - Prof. Dr. Nebahat Yakar 

( Bu yayın son olarak 18. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir. ) 

LİSİANTHUS ( Lalegül )

Halk arasında lalegül de denilen "lisianthus" çiçeği
( Eustoma grandiflorum )

Maalesef, yurdumuzda çiçeklerin Türkce  adları  konusunda büyük bir  karmaşa yaşanmaktadır. Aynı çiçek değişik isimlerle ya da aynı isim altında farklı bir kaç  çiçek  karşınıza çıkabiliyor.  Özellikle ithal çiçek ve bitkilere  ( egzotik ), herkes kendine göre bir ad veriyor.
Bu durum doğru  bilgiye ulaşmada ciddi sorunlar yaratıyor. İyi ki bitkilerin latince ( bilimsel ) adı var, yoksa işin içinden çıkmak mümkün değil.

Bunları şunun için anlattım, şimdi tanıtacağım lisianthus çiçeğini ( lisyantus / lizyantus  diye de söyleniyor ), iki yıl önce  çiçekciden alırken  adının  'tsunami' olduğunu söylemişti.  Daha sonra gerçek   adının lisianthus olduğunu  öğrendim. Halk arasında;  lalegül, liseli kız ve rüzgarçanı deniyor. 

Lisianthus, bitkinin eski cins adı ( Lisianthus russlianus ).  Yeni botanik  adı 'Eustoma grandiflorum ya da E. russelianum',  gentiyangiller  ( gentionaceae ) familyasından, çok yıllık, otsu bir bitki türü.

Yakın zamanlara kadar Amerika'da  bir kır çiçeği olan  lisianthus , ıslah edildikten sonra popüler bir süs bitkisi haline gelmiş ve  bütün dünya ya yayılmıştır. Ülkemizde daha çok ticari amaçla, seralarda yetiştirilmektedir.

Bu çiçeğin  esas değeri ise,  kesme çiçek olarak çok sevilmesinden ileri gelmektedir. 
Renk yelpazesinin zenginliği, gül görünümünde katmerli çiçekleri, vazo ömrünün uzun olması, lisianthusu karanfil gibi  önemli bir çiçek haline getirmiştir. Bu nedenle bazı ülkelerde lisianthus yetiştirme ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Çok sayıda varyetesi ve bodur türleri üretilmiştir.
.
Lisianthus,   üretilmesi ve  yetiştirilmesi daha fazla bilgi ve emek  istediğinden, daha çok seralarda özel olarak yetiştirilmektedir.
Lisianthus çiçeği tohumlarının çok küçük olması ve yavaş büyümesi neden ile, bahçe ve saksılarda daha çok  hazır alınan fidelerden yetiştirilmektedir.

Lisianthus, güneşli, havadar yerleri  ve geçirimli toprakları sever. Fazla sıcaktan  ve öğle güneşinden olumsuz etkilenmektedir. Toprağı kurudukca sulanır. Çiçek açtıktan sonra, gövde dipten kesilirse yeniden filiz verip çiçek açar. Kışın kökü korunursa iki, hatta çok  yıllık bir  bitki özelliği gösterir. 

Lisianthus / Lalegül  çiçekleri. İyi seyirler.

Lisianthus  çiçeği / Lalegül  ( Eustoma grandiflorum )
( Eustoma grandiflorum )

Lisyanthus ( Lizyantus / lisyantus )
( Eustoma grandiflorum )

Bir adı da rüzgarçanı olan lisianthus çiçeği
( Eustoma grandiflorum )

Lisianthus çiçekleri
( Eustoma grandiflorum )

Bodur Lisianthus çiçeği
( Eustoma grandiflorum )

Lisianthus ya da lalegül
( Eustoma grandiflorum )

Lisianthus çiçeğinin bir adı da "rüzgarçanı" dır.
( Eustoma grandiflorum )

( Bu yayın son olarak 06. 02. 2022 tarihinde güncellenmiştir. ) 

ROZET ÇİÇEĞİ ( Catharanthus roseus )

Pervane ya da rozet çiçekleri (  Bahçemden )
( Catharanthus roseus ) 

Botanik adı 'Catharanthus roseus' olan rozet ya da pervane  çiçeği, zakkumgiller ( apocynaceae ) familyasından, çok yıllık, herdem yeşil, otsu  bir süs bitkidir. Halk arasında  'İzmir güzeli' de denir. Ayrıca eski botanik  adından  dolayı ( Vinca rosea )  'vinca' olarak da tanınır.  Anavatanı Afrika'nın Madagaskar adasıdır, ancak süs bitkisi olduğu için dünyanın büyük bir kısmına yayılmıştır. Zehirli olmasına karşı tıbbi bir bitkidir, özellikle bazı kanser ilaçlarının yapımında kullanılır. 

Pervane ya da rozet çiçeği ( Catharanthus roseus ) 

 Rozet çiçeği, yurdumuzda daha çok mevsimlik olarak,  yazın  yetiştirilir. Kışları soğuk geçmeyen yerlerde çok yıllık bir çalı özelliği  göstermektedir. Hem bahçe hem de saksı çiçeği olarak yetiştirilmeye uygundur.  Özellikle bahçe düzenlemelerinde ve bordürlerde kullanılır. ayrıca asma saksılarda da çok güzel olur. Yazın pervane şeklinde, beş parçalı, kırmızı, beyaz ve pembe renklerde devamlı çiçek açar. Katmerli ve değişik  renklerde çiçek açan çok fazla hibrit çeşidi  vardır.

Rozet  çiçeği  sıcak ve güneşli yerleri sever, yarı gölge yerlerde de yetişir, soğuğu karşı kısmen dayanıklıdır. Sonbaharda havaların soğuması ile beraber   çiçekleri küçülerek güzelliğini kaybeder.
Toprak bakımından pek seçici değildir, humuslu, kumlu ve nemli toprakları daha çok sever. Yazın düzenli olarak, toprağı kurudukca  sulanma ister.  Tohumdan ve gövde çelikleri ile üretilir, ayrıca dökülen tohumlarından da her yıl biter.
Kısacası rozet çiçeği  kolay yetişen, fazla bakım istemeyen, buna karşı yaz boyu  bol çiçek açan, güzel bir bahçe ve saksı çiçeğidir. 

Rozet / Pervane çiçekleri.

Rozet çiçekleri
( Catharanthus roseus ya da Vinca roseus ) 

İzmir güzeli ( Catharanthus roseus )

Pervane ya da  Rozet çiçeği 
( Catharanthus roseus ) 

Pervane çiçeği (  Catharanthus roseus )

Pervane çiçeği (  Catharanthus roseus )

Bir adı da 'vinca' olan rozet çiçeği
Catharanthus roseus

Bir adı da İzmir güzeli olan pervane çiçeği
( Catharanthus roseus ) 

Vinca ya da rozet çiçeği
( Catharanthus roseus )

Beyaz rozet çiçeği ( Catharanthus roseub / Vinca roseus )

Kaynaklar. Vikipedi 
( Bu yayın son olarak 05. 08. 2022 yılında güncellenmiştir. )