ŞİMDİ ROKA YEMENİN TAM ZAMANI !

Roka bitkisinin ( Eruca sativa ) genel görünümü.

Roka ( Eruca sativa ya da E. vesicaria ), turpgiller ( brassicaceae ) familyasından, tek yıllık, otsu bir bitki türüdür. Bazı yörelerde hardal, hardal otu da denmektedir.   Anadolu'da yabani olarak yetiştiği gibi, kültür çeşitleri bahçelerde yetiştirilir.  Ülkemizde daha çok taze olarak yenen yaprakları için yetiştirilmektedir. 

Her mevsim yetişebilen roka daha çok  sonbahar ve kış aylarında yenmelidir.  C vitamini ve potasyum bakımından çok  zengin olduğundan, kışın vücudumuzun direncini artırarak bizi soğuk algınlıklarına karşı korur. 
Çok sıcak ve soğuk havalarda yetişen rokaların aroması fazla olduğundan acılaşır ve kalitesi düşer. Sonbaharda yetişen rokalar bu nedenle daha lezzetlidir.

Baharatlı bir bitki olan roka, yaprakları salata ve garnitür, tohumları ise baharat olarak değerlendirilmektedir. Bazı Akdeniz ülkelerinde roka sebze olarak, Hindistan'da ise tohumlarından yağ elde etmek için yetiştirilmektedir. 

Roka bitkisi ve çiçeği 

Akdeniz ikliminin görüldüğü bölgelerimizde  daha çok yetiştirilen ve yenen  bir bitki olan roka ile benim tanışmam  İzmir'e geldikten sonra oldu. Karadeniz Bölgesi'nde hiç yememiştim. Salata ve garnitür olarak yemeyi çok seviyorum.
Tohumdan çok kolay yetiştirilen roka,diğer sebzelere göre çok kolay ve hızlı büyüyor. Nemli ve gübreli toprakları daha çok seviyor. Bu yıl eylül ayında ektiğim roka tohumlarının hepside  bitti ve kısa bir zamanda  büyüdüler. Bazıları çiçek bile açıp küçük baklalar oluşturmaya başladılar.

Roka sadece bir sebze değil, aynı zamanda şifalı bir bitkidir.Merak edip yararlarını araştırırsanız daha çok severek yiyeceğinizden eminim.  Benden bu kadar, afiyet olsun.

Genç roka bitkisi

Roka çiçek açmadan önce  boy  atar, yaprak şekli değişir ve  lezzeti bozulur.

Roka baklaları

Roka ve çiçeği

YENİKÖY - BALABAN GÖLETİ DOĞA YÜRÜYÜŞÜ

Teos Doğa Sporları Grubu tarafından düzenlenmekte olan  doğa yürüyüşlerine,  havaların serinlemesi ile beraber kasım ayında yeniden başladık.
Sezonun ilk yürüyüşünü, pazar günü (20.11.2011) Yeniköy'de yaptık. Havanın da güzel olması nedeniyle, yürüyüşe katılım oldukça fazla oldu.    Biraz zorlanmakla beraber, sonuç olarak iyi  bir yürüyüş oldu.

Yeniköy, Menderes (Cumaovası) ilçesine bağlı, şirin bir köy.  Seferihisar - Menderes yolu üzerinde bulunuyor. Etrafı üzüm bağları ve çam ormanları ile çevrili.  Köye  yakın bir yerde, şimdi terkedilmiş olan perlit madeninde çalışanlar için yapılmış sosyal tesisler yeralmakta. Buraya belediye otobüsü ile geldik.

Yeniköy / Cumaovası

Köy içinden geçtikten sonra,   yürüyüş yapacağımız parkurun bulunduğu Balaban Göleti'ne giden  yola sapıyoruz. İşin ilginç yanı ise, başta rehberimiz olmak üzere hiç birimizin  bu parkurda  daha önce yürüyüş yapmamış olması.  Anlayacağınız bizi maceralı bir doğa  yürüyüş bekliyor!

Yeniköy Balaban Mahallesi

Kısa bir yürüyüşten sonra,  çam ormanlarının arasındaki bir açıklığa geliyoruz.   Burada,  kültür-fizik hareketleri yaparak zorlu yürüyüş öncesi kaslarımızı yumuşatıyoruz.

Kültür - fizik hareketleri yapıyoruz.

Daha sonra ormanlık  bir  yamaca yukarı  tırmanmaya başlıyoruz. Yer yer arazi çok dik ve engebeli, güçlükle  yürüyoruz. Bazı bayan arkadaşlarımız  yürümekte zorlanıyor. Kayıp düşmemek  için dikkat ediyoruz.

Ormanda yürüyoruz.

Bir saatlik  tırmanıştan sonra, durum değerlendirmesi yapıyoruz. Balaban Göleti'nin  nerede olabileceğini tahmin etmeye çalışıyoruz. Rehberimiz Mehmet Bey, çok tecrübeli bir dağcı. Dağın diğer yamacından, vadiye doğru inişe geçiyoruz. Ormanın içinde, boş alanlarda  papatyalar, siklamenler şimdiden çiçek açmaya başlamışlar.
.

Ormanın içinde yer yer yürümekte  zorlanıyoruz.

Kır papatyaları

Çam ağaçlarının altında  yer yer sakız, pırnal, çitlembik ... çalılarından oluşmuş sık bir bitki örtüsü var. Bu nedenle zor yürüyoruz.

Yabani siklamenler şimdiden çiçek açmaya başlamışlar.

Dağdan inişimiz daha kısa sürüyor. Göletin suyunu köye taşıyan kanala rastlayınca seviniyoruz. Rehberimizin tahmini doğru çıkıyor. Burada kısa bir  mola veriyoruz.

Yeniköy - Balaban Göleti doğa yürüyüşü hatırası.

Daha sonra, suyun geldiği yöne  doğru  ilerlemeye  başlıyoruz ve bir süre sonra da gölete ulaşıyoruz. Balaban Göleti, ormanın içinde bir yerde,  çok güzel bir manzarası var.  Göletin etrafında araba yolu ve piknik yapılacak yerlerde var. Bir süre göletin kenarında gezip dinlendikten sonra, yemeklerimizi göl manzarasını seyrederek  yiyoruz.

Balaban göleti
Bu göletin bir özelliği de suyunun mavi değil yeşil olması.

Balaban Göleti - Yeniköy 

Balaban Göleti - Yeniköy / Menderes

Balaban Göleti'nden dönüşümüz çok  daha kolay ve zevkli geçti. Yol kenarlarındaki kuşburnu ve yabani böğürtlenlerden topladık.

Kuşburnu

Köye, yaprakları kahve rengine dönmüş üzüm bağlarının arasından geçerek giriyoruz. Çoğu bitkiler kış hazırlığına başlamışlar. Bir an önce yapraklarından kurtulmak telaşındalar. Yollar dökülmüş gazellerle kaplı.

Dönüş yolunda.

Sararmış kamışlar.

Çitlembik Ağacı

Köy merkezine geldiğimizde, otobüsünün duraktan kalkmak üzere olduğunu görüyoruz. Bu nedenle, çay içme planımızdan vazgeçiyoruz, Seferihisar otobüsüne biniyoruz.

Yorucu ama bir o kadarda zevkli bir doğa yürüyüşü bu şekilde sona eriyor. Bir başka doğa yürüyüşünde  buluşmak umuduyla, Cittaslow Seferihisar'dan tüm doğa dostlarına selamlar, sevgiler.

 Yeniköy' de sonbahar  

Harita için tıkla. http://www.haritamap.com/yer/yenikoy-menderes

KASIMPATI ÇİÇEKLERİ ( Krizantem )

Kedim ve kasımpatı çiçekleri.

Sonbahar mevsiminin  en güzel çiçeklerinden birisi de hiç şüphesiz, botanik  adı kizantem

( chrysanthemum ) olan kasımpatı çiçeğidir.   Bitkilerin büyük bir kısmının yapraklarını döküp kışa hazırlandığı bir  sırada, kasımpatılar  açtıkları rengarenk çiçeklerle  balkonlarımızı, bahçelerimizi süsleyerek  bize mutluluk verirler.  

Krizantem ( chrysanthemum ) tek bir bitkinin adı değildir.  Papatyagiller ( asteraceae ) familyasından 30 kadar türü bulunan  bir  bitki cinsinin ortak adıdır. Ayrıca  çok fazla kültür çeşidi üretilmiştir. Krizantem, latince  "altın çiçek" demektir. Anavatanı Çin'dir.

Kasımpatı, adından da anlaşılacağı gibi sonbaharda çiçek açar. Eskiden  krizantem türleri arasında kabul edilen ve  bu nedenle  (yaz kasımpatı ) da denilen 'chrysanthemum  parthenium'  ( Yeni adı tanecetum parthenium ) ise,  ilkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda bir kaç  kez çiçek açar ve çoğu zaman kasımpatı ile karıştırılır.

Kasımpatıların değişik renklerde ebruli, yalınkat ve katmerli çiçek açan çok fazla  kültürü  üretilmiştir.  Bodur çeşitleri de vardır. Daha çok bahçe çiçeği olarak  yetiştirilir ve  kesme çiçek olarak kullanılır. Saksı çiçeği olarak da yetiştirilir.

Kasımpatı çiçeği ışığa son derece duyarlıdır. Seralarda ışıklandırma süresi kısaltılıp uzatılarak her mevsim çiçek açması sağlanır.
Güneşli, havadar yerleri ve  gübreli, nemli  toprakları sever. Soğuğa kısmen dayanıklıdır.  Tohumla, çelikle  ve kökten ayrılma ile  üretilir. Çiçek açtıktan sonra gövdesi toprak yüzeyinden kesilir.

Krizantem ayni zamanda şifalı bir bitkidir, bazı türleri böcek ilacı yapımında kullanılmaktadır.
Krizantem, Atatürk'ün de çok sevdiği bir çiçektir. Bazı ülkelerde sebze olarak da yenilmektedir.

Krizantem  ( crysanthemum  ) çiçeğinin adı  ile ilgili şöyle de  bir hikaye anlatılır.
Bir zamanlar Fransa'da, Crisan ( krizan okunur ) adlı fakir bir köylü genci  çok zengin bir adamın kızına aşıkmış.   Kız da Crisan'ı seviyormuş. Bunu duyan babası, fakir olduğu için  kızının Crizan ile görüşmesini yasaklamış.  Bunun üzerine Crisan, bir yolunu bulmuş ve  sevgilisine her gün  üzerinde 'Crizan seni çok  seviyor.'  yazılı bir çiçek göndermeye başlamış.  Hikayenin sonu nasıl bitmiştir bilinmez ama, o günden sonra  Crisan'ın sevgilisine gönderdiği bu güzel çiçeğin adı, Crisan'ın adından dolayı  'krizantem' kalmış.

Kasımpatı çiçekleri (  Bahçemden ).  İyi seyirler sevgili çiçek severler.

Kasımpatı / kültür ( crrysanthemum sp. )
 

Kasımpatı

Kasımpatı

Kasımpatı / Krizantem

Krizantem çiçeği

Yaz kasımpatı ( Tanecetum parthenium ) 

Bir adı da krizantem olan kasımpatı çiçeği

Kasımpatı / Krizantem

Turuncu renkli kasımpatı çiçeği

Krizantem

Kasımpatı ( Krizantem )

Krizantem çiçeği

Sarı çiçekli yaz kasımpatı ( Tanecetumparthenium )
 

Sarı çiçekli krizantem 

Beyaz çiçekli kasımpatı

Krizantem ( chrysanthemum sp.  )

Krizantem çiçekleri / kültür. 

Sarı çiçekli kasımpatı çiçeği

Yaz kasımpatı ( Tanecetum parthenium )
( Beyaz açan çiçekler daha sonra pembeye dönüşüyor. ) 

Kasımpatı çiçekleri

ŞEMSİYE ÇİÇEĞİ ( Siperus )

Şemsiye çiçeği ( Cyperus alternifolius )

Şemsiye çiçeği (Cyperus alternifolius ), hasırotugiller ( Cyperaceae ) familyasından çok yıllık, herdem yeşil,  rizomlu ve  otsu bir bitkidir. Anavatanı Hint Okyanusu'ndaki  Madagaskar  adasıdır. Dekoratif olduğu için, bütün dünyada  süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.  Yurdumuzda doğallaşmıştır. 

Bir adı da Japon şemsiyesi'dir. Mısırlıların kağıt yapımında kullandiğı Cyperus papyrus ile  ayni cinstendir. Eski Mısırlılar, Nil nehri kıyısında yetişen C. papyrus  bitkisinin saplarından kağıt, ip, sal, bez gibi eşyalar yapmışlardır. Günümüzde de halen, Mısır'da papirustan turistik amaçla da olsa  kağıt yapılmaktadır

Şemsiye çiçeği ( Siperus ),  ince uzu bir sapın ucunda, şemsiye telleri gibi etrafa açılmış şerit şeklinde yeşil yapraklardan oluşur. Küçük ve gösterişsiz çiçeklerini yaprakların çıktığı merkezinde açar. Zamanla dibinden kaldırdığı yeni filizlerle çoğalır ve büyük bir öbek oluşturur.

Japon şemsiyesi bitkisinin çiçeği.

Şemsiye çiçeği tropikal ve subtropikak  iklimlere özgü bir bitkidir, bu nedenle çok fazla  soğuğu sevmez, sıcak, güneşli ve sulak yerleri sever. Yarı gölge ve güneşli  yerlerde   ve nemli tprakları sever.  Akvaryum ve havuz ve yarı gölge yerlerde de  yetişir.  Saksıda yetiştirmek için;  büyük ve deliksiz bir saksıya dikerek toprağınıın yaş tutulması gerekir. 
Şemsiye çiçeği, tohumla, uç çeliği ile  ve kökten ayırma yöntemi ile üretilmektedir. Hemen hemen hiç  bakım istemez. 

Şemsiye çiçeği / Japon jemsiyesi 
( Cyperus alternifolius ) 

Cyprus alternifol,us bitkisi 

Şemsiye çiçeği daha çok  dekoratif olduğu için yetiştirilen bir süs bitkisidir.