|
Leş kaktüsü ( Orbea variegata ) |
Leş kaktüsü ya da leş çiçeği tek bir bitkiye verilen bir ad değildir. İpekotugiller ( Asclepiadaceae ) familyasından bazı bitki cinslerinin türlerine verilen ortak bir adıdır. Adında kaktüs geçmesine rağmen kaktüslerle akra değildirler. Bunların bazıları 'orbea', bazıları ise 'stapelia' cinsindendir. 100 kadar türü vardır. Çok yıllık, sukkulen ve otsudurlar. Eskiden hepsi de stapelia cinsinden olduğu için, leş kaktüslerine genel olarak stapelya ( stapelia ) denmektedir. Bunlardan çiçekleri güzel olanlar süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Beş köşeli olan çiçekleri deniz yıldızını andırır, tüylü olur. Adından da anlaşılacağı gibi çoğu leş gibi kötü kokuludur, geceleri kokmazlar. Çoğu çubuk şeklinde dikine büyür ve etrafına yayılır, dikensizdirler. Anavatanı Güney Afrika'dır.
|
Leş kaktüsleri. |
Leş kaktüslerinin, yurdumuzda en çok iki türü yetiştirilmektedir. Bunlardan kaplan desenli olan 'orbea variegata' türü yapraksızdır, çiçekleri daha gösterişlidir, kolay yetiştirilir. Stapelia grandiflora' ise, çiçekleri daha büyük ve tüylüdür.
|
Stapelia grandiflora |
|
Orbea ve stapelia |
Bazı bitkilerin çiçekler tozlaşma için koku salar. Bu şekilde döllenmelerine yardımcı olacak sinek ve böcekleri kendilerine çeker. Genelde çoğu çiçek tozlayıcısını çekmek için güzel koku salar. Ancak leş kaktüsleri, tozlayıcı olarak kötü kokuyu seven, leşle beslenen kara sinekten yararlanır. Bu nedenle leş gibi bir koku salarlar. Hatta bazı leş kaktüsü çiçekleri bu nedenle kesilmiş et parçalarını andırır.
|
Stapelia ve tozlayıcısı karasinek. |
|
Leş kaktüsü ( Tohum kapsülü ) |
Leş çiçeği ( stapelia ), güneşli. aydınlık, sıcak yerleri ve kumlu gevşek toprakları sever. Kuraklığa dayanıklıdır, kışın çok az su ister. Kapalı yerlerde iyi gelişmez. Yazın öğle güneşinden korumak gerekir. Soğuğa kısmen dayanıklıdır.
Stapelya ( stapeia ), yetiştirilmesi ve üretilmesi kolay bir çiçektir. Tohumla, çelikle ve kökten ayırma ile üretilir.
|
Stapelia, çiçek tomurcuğu. |
|
Orbea, içek tomurcuğu. |
|
Leş kaktüsü ( Tohum ) |
|
Leş kaktüsü çiçeği. |
|
Leş kaktüsü. |
|
Leş kaktüsü. |
|
Leş kaktüsü çiçeği. |
Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi,
Kaktüsler ve Diğer Etli Bitkiler. ( Nejat Ebcioğlu )
( Bu yayın son olarak 28. 09. 2019 tarihinde güncellenmiştir. )