31 Ekim 2020

BİTKİLERDE GÖRÜLEN GAL OLUŞUMLARI

 

Palamut meşesi  ( Quercus ithaburensis )  ve gal oluşumu

Bitkilerin çeşitli kısımlarında ( gövde, yaprak, meyve, kök vs. )  ortaya çıkan şişkinliklere ( ur ) gal ya da 'safra' denir. Daha genel bir tanım yapılacak  olursa;

Gal, bitki dokularının yaralanması sonucu mikroorganizma enfeksiyonu veya özellikle böcek ve akarların yumurta bırakması sonucunda oluşan anormal gelişmedir. 

Galler bitki hücrelerinin anormal gelişmesiyle ortaya çıkmaktadır. Gal oluşumuna böcekler, solucanlar, mantarlar, bakteriler, virüsler sebep olabilmektedir. Bu canlılar bitki dokularına yumurtalarını, salgılarını ve ya tükürükler bırakarak zarar vermeye başlayınca, bitki kendini korumak için harekete geçerek gal oluşumu yapmaktadır böylece böcekleri belli bir bölgeye hapsederler, bu sefer böcekler galleri gelişmelerinin bir parçası olarak kullanılmaya başlamışlardır.  Bitkilerin ölümüne bile neden olabilen bu galleri ( tümörleri ), hayvanlarda görülen kanserlere benzetebiliriz. Ancak yine de bitki hücreleri hayvan hücrelerinden farklı ve dayanıklı olduğu için gal, hayvanlardaki gibi çok zararlı değildir. 

Galler, galin meydana geldiği yere ya da şekline göre isimlendirilirler.  Başlıca gal oluşumları şunlardır. Kabarcık galleri, tomurcuk galleri, küçük top galler, erinoz, çiçek galleri, meyve galleri, yaprak galleri, yaprak lekeleri, meşe elmaları, kese galleri, roly - poly galleri, kök galleri, rozet galleri, yaprak sapı ve sürgün galleri gibi.

Kuşburnu bitkisi / Yabani gül ( Rosa canina ) ve gal oluşumu. 

 Geller en çok gül ve meşe ağaçlarında görülmektedir. Çoğu galin oluşmasına böcek ve akarlar ( İnsan vücudundan dölülen deri parçaçıklarıyla beslenen, mikroskopla görülebilen, eklembacaklı bir canlı. )  sebep olur.  Gallerden böcek ilacı ( insektisit ) ve mürekkep yapılır.  Bazı ülkelerde ise yiyecek ve hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.  

Bazı bitkilerde görülen gal oluşumları.  

Yaprak gali ( Palamut meşesi - Quercus ithaburensis ).

Bir tür gal oluşumu ( Palamut meşesi - Quercus ithaburensis ).

Yaprak gali ( Sarı  ormangülü / Zifin ( Rhododendron luteum ).

Sarı ormangülü / zifin ( Rhododendron luteum ) ve gal 

Yaprak gali  ( Orman gülü / Zifin - Rhododendron luteum ).

Mazı meşesi ( Quercus infectoria ).
Mazı arılarının mazı meşesi  tomurduklularının üzerine yumurta bırakması sonucu oluşan gal oluşumlarına mazı  denir. Bitkiye bundan dolayı mazı meşesi denmektedir. 
Menengiç ağacı ( Pistacia terebinthus ) ve gal oluşumları  

Kese gali  ( Ova karaağacı - Ulmus carpinifolia ).

Yaprak gali ( Menengiç ağacı / Çitlembik - Pistacia terebinthus )
 
Yaprak gali ( Menengiç ağacı / Çitlembik - Pistacia terebinthus ). 

Doğu çınarı ( Platanus orientalis ) ve  gal oluşumu. 

Yaprak gali ( Kermes meşesi / Quercus coccifera )

Yaprak gali ( Doğu kayını - Fagus orientalis ).

Cadının süpürgesi / gal
Çam ağaçları  ( Pinus sp. ) üzerinde oluşan  anormal bir büyümedir.  

Yararlandığım Kaynaklar: Biyologlar  com sitesi, BilgiUstam sitesi, Vikipedi.