|
Sellukanın gözyaşları. ( Yağmurdan sonra ). |
İzmir asması ya İzmir sarmaşığı da denilen Selluka, adı İzmir ile özdeşmiş geleneksel bir çiçeğimizdir. Çoğu zaman şehirlerimizi tanıtırken, eski durumlarından da söz ederiz. Bu nednle eski İzmir'i anlatırken selluka çiçekleri kokan konaklarından bahsetmeden olmaz. Bahçeli evlerin, konakların yerini apartman dairelerinin almasıyla birlikde, maalesef komşuluk ilişkileri gibi selluka çiçekleri de unutulmuştur. Artık İzmir'de, bu çiçeği tanıyan çok az insan kalmıştır sanırım.
Selluka ( Vigna caracalla ), baklagiller ( fabaceae ) familyasından, çok yıllık, hoş kokulu çiçekli, sarılıcı bir bitkidir. Cins adı İtalyan botanikci Dominicus Vigna ( ( 1581 - 1647 ) izafeten verilmiştir. Salyangoz ya da tirbuçun şeklindeki çiçekleri, gökkuşağı gibi çok renklidir ( beyaz, mor, lila, sarı, kırmızı, turuncu renkli ). Yazın ve sonbaharda çiçek açar. Eskiler bu çiçeğe 'zülf - ü aruz' ( sevgilinin perçemi ) denirmiş. Dünya da ise trbuşun asması olarak daha çok tanınmaktadır.
Selluka, fasulye bitkisine benziyor, destek ister. Zamanla gövdesi ağaçlaşarak asmaya dönüşmektedir. Anavatanı Güney Amerika ( Venezuella ) dır. Tropikal ve astropikal iklimlere özgüdür. Yurdumuzun Akdeniz ve Ege bölgeleri bu çiçeğin yetişmesine oldukca uygundur. Daha soğuk yerlerde, derin ve büyük saksılara dikilerek yetiştirilir. Ülkemizde kışın yapraklarını dökmektedir. Toprak bakımından geçirimli, verimli ve nemli toprakları yeğler. Sıcaklık durumuna göre, sonbahar ya da ilkbaharda derin bir şekilde budanması gerekir. Soğuğa karşı hassastır, dondan korunması gerekmektedir. Selluka tozlaşmasını karıncalar vasıtasiyle yapar. Bu nedenle bitki üzerindeki karıncalara dokunmamak gerekir.
Selluka için güneş çok önemlidir, gölge yerlerde çiçeği güzel olmaz, fazla sulama ise köklerinin çürümesine neden olmaktadır.
Selluka, tohumdan ve çelikle üretilir. Tohumların kabuğu sert olduğundan zımparalanarak inceltilir ve suda bir gün kadar bekletildikten sonra ekilir. Yetiştirilmesi çok kolay olmayan, hassas bir sarmaşıktır.
SÜMBÜL FASULYE ( Lablab purpureus veya Vigna aristata )
|
Sümbül fasulye ( Lablab purpureus ya da Vigna aristata ) |
Sümbül fasulye ya da lablap fasulye ( Lablab purpureus ya da, Vigna aristata), çoğu zaman selluka ile karıştırılan bir süs bitkisidir. İkisi de ayni cinsten ( vigna ) dir. Adına halk arasında selluka da denir.
Sümbül fasulye tek yıllık bir bitkidir, gövdesi ve çiçekleri mor renklidir, meyveleri bazı ülkelerde yenir. Selluka ise zehirli bir bitkidir, meyveleri yenmez.
1990 yılında İzmir'e geldiğimde, Hatay semtinde ara sıra alış veriş yaptığım 'Büyük Selluka' adında bir market vardı, şimdi duruyor mu bilmiyorum. Selluka adını ilk defa o zaman duymuştum. Bunun çiçek ismi olduğunu bilmiyordum.
Daha sonra, selluka'nın Ege bölgesine ve özellikle İzmir'e özgü bir çiçek olduğunu öğrenince, merak edip fidanını satın aldım, ancak çiçek açmadan kurudu. Şimdi fazla suladığım için köklerinin çürüdüğünü anlıyorum. Bu yıl tohumdan yetiştirdiğim sellukalarım çok güzel gelişti ve muhteşem çiçekler açtılar. Gerçekten çok güzel bir çiçekmiş, hele kokusu çok hoş, insanı mest ediyor. Bu nedenle adı İzmir'le özdeşmiş bu çiçeğimizi tanıtmak istedim.
2006 yılında, 'Kemeraltı Esnaf Derneği' düzenlediği bir kampanya ile İzmirlilere selluka tohumu dağıtmıştı. Bu çiçeğinin eskisi gibi İzmir'in sembolü olmasını amaçlayan bu kampanya, umarız başarılı olur ve İzmirliler eskisi gibi bahçelerinde selluka çiçekleri kokan evlerde oturur.
Selluka çiçekleri ( Vigna caracalla ):
|
Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Eskilerin zülf - aruz, sevgilinin perçemi dedikleri selluka çiçeği |
|
Bir adı da İzmir sarmaşığı olan selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka çiçeği ya da İzmir sarmaşığı ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka elma ağacını çok sevdi. |
|
Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Salyangoz çiçeği de denilen selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |
|
Selluka çiçeği |
|
Selluka çiçeği |
|
İzmir sarmaşığı ya da selluka çiçeği ( Vigna caracalla ) |