ZEMBİLOTU ( Briza )

Zembilotu / Kuşyüreği ve kelebek 
( Briza maxima )

Türkiye'de, buğdaygiller ( Poaceae )  familyasının 'briza' cinsini oluşturan bitki türlerine, genel olarak  zembilotu denir. Subtropikal ıklimlerde yetişir.  Dünyada 23, yurdumuzda ise beş türü yetişmektedir.  Bunlardan  Briza maxima  ve bazı türleri ( B. medio, B. minor ),  çiçek başakları gösterişli olduğu için  dünya ya   süs bitkisi olarak dağılmış ve  doğallaşmıştır.   

Türkçe literatürde, kuşyüreği adı ile   bilinen  Briza maxima  dünyada  büyük titrek ot, çıngıraklı ot, çıngıraklı yılan otu gibi adlarla tanınmaktadır. 

Gümüşi renkli tohum keseleri en hafif bir rüzgarda ses çıkararak salınır. 

Yurdumuzun Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz Bölgelerinde doğal olarak  yetişir.  Halk arasında tavşan küpesi, zembil çiçeği, çıngıl, çıngırdak, küpe çiçeği, küpeli, küpeli otu gibi adlarla da bilinir. 

Cins adı latince  'sallanmak' anlamına gelir.  Tür adı ise  ( epitet ) büyük demektir.    

 

Kuzey Afrika, Batı Asya ve Güney Avrupa'ya özgüdür. Doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir.    

Süs bitkisi olarak, dekorasyon, çiçek düzenlemelerinde ( aranjmanlarında ) kullanılır, vazo ömrü uzundur. Tohum ve yaprakları yenir. Meralarda, hayvanlar için  iyi bir besin kaynağıdır. Ancak bazı ülkelerde yerel bitki türlerini yok ettiği için zararlı, istilacı kabul edilmiştir. Tohumla üretilir.  

Kuşyüreği ( Briza maxima ). Seferihisar / İzmir Doğadan 

Fotoğrafları tıklayarak izleyiniz. 

Kuşyüreği ( Briza maxima )

Kuşyüreği ( Briza maxima )

Kuşyüreği ( Briza maxima )

Zembilotu ( Briza maxima )

Zembilotu ( Briza maxima )

Bir adı da kuşyüreği olan Zembilotu bitkisi
( Briza maxima ) 

Kaynaklar: Wikipedia. Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ) 

DOĞUKARADENİZ YAYLALARI ÇİÇEKLERİ ( 1 )

Karagöl Dağları
( Yayla çan çiçekleri - Campanula aucheri  )

Yaz aylarında yolunuz Doğukaradeniz yaylalarına düşerse, sizi hoş bir sürprız karşılar. Bir an kendinizi cennete sanırsınız, rüyamı görüyorum acaba dersiniz.  Bir anda her yerde açmış  renga renk, değişik  kır çiçekleri içinde bulursunuz kendinizi.   

Bu yıl kısa bir süre de olsa, çocukluğumun da geçtiği bazı Doğukaradeniz yaylalarını yeniden   gezme fırsatı buldum ( 25.06.2013 ). Bu sırada çektiğim çiçek ve  bitkileri bildiğim kadarı ile  tanıtmaya çalışacağım. Sürçü lisan ettiysek affola. 

Camlı  gölü ( Karagöl Dağları.

                                                                KARAGÖL YAYLASI  

Karagöl Yaylası, Doğukaradeniz  Dağları içinde yer alan Karagöl Dağı'nı oluşturan yüksek platolardan oluşmaktadır.  3095 metre yüksekliüindeki  Karagöl Tepesi'nin   eteklerinde yer almaktadır,  yeşil çimenlerle kaplı düzlükler halindedir.  Üzerinde 6 buzul gölü,  buzullar ve bir çok oba bulunmaktadır. Yayla adını,  burada yer alan en büyük göl olan  Karagöl'den almıştır. Karagöl dağları ve yaylası ayni zamanda zengin bir floraya da ev sahipliği etmektedir. Burada çektiğim  fotoğrafları beğeneceğinizi umarım. 
( Not: Adından tam  emin olmadığım bitkiler  için soru işareti koydum.  Bazı bitkilerin türünden  emin olamadığım için  sadece cins  adını yazmadım.  Bu konuda  yapılacak  her türlü   uyarı ve katkılar  için şimdiden teşekkür ederim.  )

Beşparmakotu ( Potentilla crantzii )

Kaf şifaotu ( Erigeron  caucasicus)

Bataklık yaban mersini (  Vaccinium uliginosum )

Gök kazgagası  ( Corydalis alpestris  )

Bir tür unutmabeni çiçeği / Boncukotu  ( Myosotis alpestris )

Kaya papatyası ( Tanacetum armenum ) ? 

Mavişot, Mine  ( Veronica sp. )

Geven otu ( Astragalus sp. )

Altay menekşe ( Viola altaica )

Uğur böceği ( Coccinella septempunctata )

Kandilçiçeği, Yaylakandili ( Veronica gentianoides  )

Kazteresi  ( Arabis alpina  )

Taşkıran, Üçtaşkıran ( Saxifraga tridactylites )

Boynuzotu, Alaca  boynuzotu ( Cerastium purpurascens ) ?

Beşparmakotu ( Potentilla crantzii )

Bitotu, Kesger otu ( Pedicularis sp.  )

üçgül ( Trifolium sp. ) ? 

Altay menekşesi ( Viola altaica

Yayla çan çiçeği ( Campanula aucheri  )

Kızıl meryemotu, Karanfilotu ( Geum coccineum )

Kandilçiçeği, Yaylakandili ( Veronica gentianoides  )

Uzun saplı çuha çiçeği, Felçotu ( Primula auriculata )

Yayla kekiği ( Thymus praecox )

 Ümbülük çiçeği ( Tephroseris integrifolia )

Kazteresi ( Arabis alpina  )

Nakıl çiçeği ( Silene sp. )

Yaylanın tadını çıkaran sığırlar 

Geven ( Astragalus sp. )

Karahindiba ( Taraxacum sp. )

Belum otu , Kaçkar belumotu ( Asperula pontica )

  Karagöl Dağı  ve  sis ( duman ).

Bir tür soğan ( Allium sp. )

Ümbülük çiçeği ( Tephroseris integrifolia )

Kaplanotu,  koca kaplanotu ( Doronicum macrolepis ) ?

Uydu Haritası
http://www.haritamap.com/yer/aksu-koyu-yolu-dereli

DAĞ LALELERİ ( Anemon )

Taçlı dağ lalesi, Dağ lalesi ( Anemone coronaria )

Baharın müjdecisi sayılan dağ lalesı ( anemone ), bazı türleri yurdumuzda doğal olarak   yetişen güzel bir kır çiçeği cinsidir. Manisa lalesi de  denir.
Dağ laleleri, düğünçiçeğigiller ( ranunculaceae ) familyasının 'anemone' cinsindendirler.  Gerçek lale ( tulipa ) türü  değildir Hakiki manisa lalesi ( Tulipa orphanidea ) zambakgiller ( liliaceae )  familyasının  'tulipa' cinsindendir, kırmızı çiçekli bir bitkidir. Sanılan gibi endemik değildir.

Baharın müjdecisi olan dağ laleleri, çoğu zaman
 kış aylarında çiçek açmaya başlar. 

Dünya üzerinde 60'dan  fazla  türü bulunmaktadır.  Yurdumuzda doğal olarak altı  anemone türü  yetişmektedir. Çok yıllık, yumrulu ya da rizom köklüdür. Bazı türleri çiçekleri güzel olduğu için   süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Dağ laleleri ( anemone ), güneşli ya da  yarı gölge yerleri ve organik madde bakımından zengin, geçirimli, nemli toprakları  tercih eder. Yumru ve tohumla ürer.
Mitolojide de adı geçer. Bir efsaneye göre aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit'in, yaralı sevgilisinin kanlarının aktığı yerde bitmiş ve buradan dünya ya yayılmıştır.

Ülkemizde yetişen  dağ lalesi türleri ( anemone ) şunlardır:
- Taçlı dağlalesi, Manisalalesi  ( Anemone coronaria ):  Bir adı da 'rüzgar çiçeği' dir.  Kırmızı, mor, beyaz, pembe renkli  çiçek açan çok sayıda  çeşidi  vardır.  Yaprakları ince ve  çok   parçalıdır.  Ege bölgesinde ( İzmir, Manisa, Aydın )  çok yaygındır.

Taçlı dağ laleleri /  Manisalalesi ( Anemone  coronaria )

Anemon yaprakları: Anemone coronaria solda,
Anemone hortensis sağda

-  Gülale, Geniş yapraklı anemon  (  Anemone hortensis ya da A. pavonina   ):  Çiçekleri  taçlı dağ lalesine çok benzer  ancak yaprakları daha  geniş, kalın ve üç parçalıdır.

Gülale (Anemone hortensis)

- Nergis çiçekli anemon ( Anemone narcissiflora ): Nergis çiçeğini  andıran beyaz renkli çiçekleri vardır. Dağhoruzcuğu, mayısçiçeği de denir.

Nergis çiçekli anemon ( Anemone narcissiflora )

- Yoğurt çiçeği, Dağlalesi ( Anemone blanda ): Arpalık ( Niğde ), Nezle otu ( Iğdır ) da denir.

Yoğurt çiçeği de denilen anemone  blanda

- Ak dağlalesi ( Anemone nemorosa ) ve numançiçeği ( Anemone ranunculoides ), yurdumuzda yetişen diğer bir  anemone türleridir.

Doğanın yok olması,  bozulması bütün kır çiçeklerini  gibi yurdumuzda yetişen anemone türlerini de  tehdit etmektedir.  Ülkemizde yetişen yabani  bitkilerimizi ve hayvan  türlerini, doğaya  koruyarak sahip çıkabiliriz.  Bunu sadece devletten beklememeliyiz. Doğayı koruyarak aslında kendimizi ve  çoçuklarımızı da  koruduğumuzu unutmamalıyız. Çoçuklarımızın doğayı tanıyıp sevmesini sağlıyalım. Doğayı korumak çiçekleri sevmekle başlar.

Not:
Çoğu kaynaklarda Dağ lalesi ile 'manisa lalesi' eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Halbuki, esas manisa lalesi ( Tulipa orphanidea ), zambakgiller familyasındandır, kadeh şeklinde kırmızı  çiçek açar, soğanlıdır.  Spil dağı'nda ( Manisa ) yetişir,   koruma altındadır. 

Dağ laleleri ( Anemon çiçekleri / Bahçemden  )

Taçlı dağ lalesi ( Anemone coronaria )

Taçlı dağ laleleri kışın ve bahar aylarında çiçek açıyor.

Gülale (Anemone hortensis)

Taçlı dağ laleleri

Bir adı da rüzgar çiçeği olan dağ laleleri

Tohum kapsülü.

Taçlı dağ leleri, kırmızı, mor, pembe ve beyaz renkli  çiçek açmaktadır.

Taçlı dağ lalesi ( Anemone coronaria )

Kaynaklar: Wikipedia