JAPON KAMELYASI ( Camellia japonica )

Japon kamelyası, genel görünümü 
Camellia japonica / Taşbaşı Parkı, Giresun 

Japon kamelyası ya da kısaca kamelya, çaygiller ( Theaceae ) familyasının kamelya ( camellia ) cinsine mensup, herdem yeşil çalı ya da ağaç  formlu bir bitkidir. (  bazen 10 - 15 metreye kadar boylanabilir ) Çin, Kore ve Japonya'ya özgüdür ancak süs bitkisi olarak dünyaya dağılmıştır. Ilman iklimlerde yetişir. Eski çağlardan beri Çin, Japonya ve Kore'de bahçelerde  süs bitkisi olarak yetiştirilmiştir. Tohumlarından yağ, yaprağından çay elde edilir. Ayrıca boya ve kozmetik sanayinde kullanılır.   

Cins adı, doğa bitkileri üzerinde çalışmalarıyla tanınan Çek Georg Joseph Camel ( 1661 - 1706 ) atfen verilmiştir.  Epitet ( tür adı )  doğal olarak yetiştiği topraklara ( Japonya ) atıfta bulunur. 

Kamelya ( camellia )  cinsine mensup bütün dünyada 350 kadar bitki türü vardır. Bunlardan başta  Japon kamelyası ( Camellia japonica )  olmak üzere  kış kamelyası ( Camellia  sasanqua )  gibi bazı  türleri, melezleri  ve çeşitleri   süs bitkisi olarak yetiştirilir. 

Japon kamelyası çiçeği ve tomurcuğu 
 ( Camellia japonica )  

Camellia japonica ( Süs kamelyası ); Yukarıda da söz ettiğim gibi bütün dünyada en çok  yetiştirilen kamelya ( camellia )  türüdür. 30.000 kadar çeşidi olduğu belirtilmektedir. Kış sonuna doğru ve ilkbaharda, fincan, şakayık, anemon,  gül gibi değişik   şekillerde  beyaz, pembe ve kırmızı renklerde  muhteşem  çiçekler  açar.  Yaprakları parlak, yeşil renkli,  kalın ve meşin gibi serttir. Meyve, iri tohumlu bir kapsüldür.  İstanbul ve yurdumuzun kuzey kısımları için uygundur. 

Çin kamelyası / Çay kamelyası  ( Camellia sinensis )
Yapraklarından çay yapılan değerli bir  kamelya türüdür. 

Bazı kamelya türleri ise çay,  yağ, boya ve kozmetik sanayinde kullanılır. 

Çay kamelyası, Çin kamelyası  ( Camellia sinensis ):   Yapraklarından çay elde edilir, bu nedenle ticari öneme sahiptir. Beyaz çiçeklidir. Doğu Karadeniz Bölgesinde  yetiştirilir. 

Yağ kamelyası  ( Camellia olifera ):  Tohumlarından elde edilen  yağ,  yemeklik olarak ve kozmetik sanayinde kullanılır. Çin, yemeklik yağ ihtiyacının büyük bir kısmını kamelya yağından karşılar.

Japon kamelyası, kışları fazla soğuk geçmeyen yerlerde asitli, organik madde bakımından  zengin, iyi drene edilmiş nemli topraklarda ve yarı gölge yetişir. Kurak yerleri ve kireçli topraları sevmez. Fazla sıcak  ve rüzgardan olumsuz etilenir. Yazın bol su ister, yaprağına su  püskürtülmesini sever. Çiçek açtıktan sonra budanır,  geç budanırsa tomurcukları kesildiği için çiçek açmaz. Daha çok bahçelerde peyzaj çalışmalarında kullanılır, büyük saksılara da dikilir. 

Uzun ömürlü ve dayanıklı bir bir bitkidir. Japon'yada  500  yıllık olanlar vardır. Fazla bakım istemez.  Tohumla, çelikle ve aşı ile üretilir. 

 Alabama ( ABD ) eyaletinin resmi  çiçeğidir. 

Japon kamelyası çiçeği 
( Camellia japonica ) 

Japon kamelyası, çiçeği, yaprağı ve meyvesi
 ( Camellia japonica )

Japon kamelyası ( Camellia japonica )

Japon kamelyası ( Camellia japonica )

Kaynaklar: Wikipedia. Süs ve Sera Bitkileri ( Atilla Odabaş ). Gardenia.  net. Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ) 

PATLANGAÇ ÇALISI ( Colutea )

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica )
Kapadokya ( Nevşehir )  

Patlangaç çalısı; meyveleri bakla şeklinde, şişkin, vurunca 'pat' diye ses çıkartan eğlenceli bir bitkidir.  Adına bu nedenle patlangaç denmektedir. Bazı yörelerimizde  patluk, fışfış, hokurak, tavşanpatlağı, çakıldakkutru,  yabani / yalancı  sinameki  denilmektedir. Avrupa, Kuzey Afrika ve  Asya kıtasında yayılış gösterir. Kışın yapraklarını döker, bileşik yapraklıdır. Yaz aylarında  sarı renkli, gösterişli çiçekler açar. Park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Çok fazla kültür çeşidi vardır.  

Baklagiller ( Fabaceae ) familyasının colutea cinsini oluşturan bu bitkilerin bütün dünyada 24 türü bulunmaktadır.Türkiye'de ise doğal olarak  4 türü yetişmektedir ancak en yaygın türü  Colutea cilica'dır. Tür adı her ne kadar  klikya ( Çukurova bölgesinin eski adı ) bölgesini işaret ediyor olsa da Türkiye'nin bütün bölgelerinde yetişmektedir. Fotoğraflardaki bitkiler de bu türe ait olup Kapadokya'da  çekmiştim. 

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica )

Patlangaç ( colutea ) ılıman iklimlerde ve güneşli yerlerde yetişir. Soğuğa ( - 20 ) ve kuraklığa dayanıklıdır. Drenajı iyi, taşlı, kumlu toprakları sever.  Makiliklerde, steplerde ve ormanlarda yetişir. 5 metreye  kadar büyür, sık dallıdır.  Çiçekler uzun bir sapın ucunda  salkım oluşturur. Nisan - eylül ayları arasında  açar. Meyvesi şişkin  içinde çok fazla tohum bulunan bakladır.

  

Eskiden halk tıbbında yara tedavisinde ve  müshil olarak kullanılmıştır. Erozyon kontrollerinde, toprakların iyileştirilmesinde ( köklerinde azot toplar ) ve  parklarda, bahçelerde  süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Tohumla, çelikle ve kökten ayırarak  üretilir.

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica ) 

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica ) 

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica ) 

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica )
Genel görünümü  

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica ) 

Patlangaç çalısı ( Colutea cilicica ) 

 Kaynaklar: Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve  Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Türkiye'nin  Ağaçları ve Çalıları ( necati Güvenç Mamıkoğlu ). 

AĞLAYAN İNCİR ( Benjamin )

Alaca yapraklı benjamin
( Ficus benjamina 'Starlight' )  

Ağlayan incir ya da Türkçe  adı ile  benjamin ( Ficus benjamina ), dutgiller/ incirgiller  ( Moraceae ) familyasından her dem yeşil, çalı veya ağaç formlu bir bitkidir.  Tropikal ve suptropikal ıklimlerde yetişmektedir. Anavatanı Güneydoğu Asya ve Kuzey Avustralya'dır. Yaprakları ve genel görünümü ( dekortif ) nedeniyle, dünyada süs bitkisi olarak yetiştirilir. 

Kaucuk ağacı ( Ficus elastica ) ve meyveleri yenilen incirle ( Ficus carica )  ayni cinstendir. Dünyada genel olarak ağlayan incir olarak bilinir. Ülkemizde,  latince tür adı olan benjamin ve  küçük  yapraklı kaucuk olarak tanınır.  Yaprakları uzun, elips şeklinde, uç kısımları sivri, parlak, yeşil renkte, dalları ince ve sarkıktır.  Gövde dekoratiftir,  örülebilir ve  çizilince beyaz bir süt ( lateks )  salgılar.  Çiçekleri gösterişsizdir, iç mekanlarda nadir olarak  çiçek açar. Meyve,  küre şeklinde, sarı renkli ve  gösterişlidir,  ancak zehirli olduğu için yenmez.  

Benjamin ağacı ve meyveleri
( Ficus benjamina ) 

Benjajamin ( benjamina ), tropikal ormanlarda epifit* özellik gösterir,  geniş tepeli ve  tırmanıcı bir ağaç halindedir. Değişik yörelerde normal bir  ağaç özelliği gösterir.  Daha soğuk  yerlerde,  iç mekanlarda. saksı çiçeği olarak yetiştirilir ve iyi   ışık alan yerleri tercih eder. 

Görünümü ( hüzünlü bir görünümü vardır ) ve havayı temizlemesi nedeniyle, popüler bir iç mekan bitkisi olmasına neden olmuştur.  Yerinin  değiştirilmesini sevmez, yaprak dökmesine neden olur. Çok fazla kültür çeşidi vardır, özellikle  alacalı yapraklı varyetesi ( starlight )  çok sevilir.   Akdeniz Bölgesi'nin   kıyı kısımlarında   park ve bahçelerde yetiştirilir,  iyi bir gölge ağacıdır. Güneşli- yarı gölge yerleri ve drenajı iyi verimli  toprakları sever. Yapraklarına su serpilmesini sever, ancak fazla sulama kök çürümesine neden olur.  Çiçekleri gösterişsizdir ve iç mekanlarda nadiren çiçek açar.  Meyveleri küre şeklinde, sarı renkli ve gösterişlidir,  ancak zehirli olduğu için yenmez. Çelik ve tohumla üretilir. İç mekanlarda bakım hatası yaprak dökülmesine yol açar.  

Benjamin / Ağlayan incir - gövdesi  
( Ficus benjamina ) 

Benjamin ağacı, yaprağı ( Ficus benjamina ) 

Alaca yapraklı benjamin ( Ficus benjamina Starlıght )

Benjamin ağacı ( Ficus benjamina Exotica  ) 

Alaca yapraklı benjamin ( Ficus benjamina ) 

* Epifit  bitki: Başka bir bitkiye tutunmuş, fakat asalak olmayan bitkiler. Hava kökleri vardır. 

Kaynaklar: Süs ve Sera Bitkileri ( Atilla Odabaş ).  Saksı Bitkileri El Kitabı ( Stephanie Donaldson ve Peter Mchoy ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Wikipedi 

ZAKKUM AĞACI ( Nerium )

Zakkum çiçekleri ( Neriium oleander ) 

Botanik adı Nerium oleander olan zakkum,  Apocynaceae (  zakkumgiller ) familyasından, 2 - 5 metre boylarında,   her dem yeşil küçük bir  ağaç / çalıdır.   İlıman ve sıcak iklimlerde yetişir, kuraklığa dayanıklıdır ve bütün kısımları zehirlidir. Dünyada genel olarak  nerium adı ile  bilinir. Türkçe adı olan zakkum  Arapça orjinlidir, Kur'an'da cehennem ağacı olarak tasvir edilir. Ayrıca ağu ağacı,  avu, kan ağacı, rü, söğüt gülü, zıkkım, fattak gibi yöresel adları ile de bilinir.

 Anavatanı belli değildir, Akdeniz havzasından Hindistan'a kadar olan bölgede doğal olarak yetişmektedir. Yurdumuzda doğal olarak ve süs bitkisi olarak yetişir. Güneydoğu Anadolu, Akdeniz, Ege, Marmara bölgelerimizde park, bahçe ve yol boylarında yetiştirilmektedir. Kökleri çok derinlerde olduğundan  kuraklığa ve yangına dayanıklıdır. Toprak bakımından seçici değildir, humuslu toprakları sever.  Haziran ayından sonbahara kadar süren  uzun bir  çiçeklenme dönemi geçirir.  Çiçekler yalancı şemsiye biçiminde bir kurul oluşturur, salkım halinde ve huni şeklindedir.  Meyve kapsül olup, olgunlaşınca açılır ve  kanatları  sayesinde uzaklara kadar  yayılır. Mızrak biçimli, yeşil renkli yapraklıdır. Doğada yetişenler  pembe çiçek açarken kültür çeşitleri  kırmızı, pembe,  sarı ve beyaz renklerde çiçekler  açar.  Alacalı yapraklı, katmerli çiçekli ve bodur çeşitleri de  vardır. Süs ve peyzaj bitkisi olarak kullanılır. Bitkiden elde edilen 'Oleandrin' adlı madde eczacılıkta kullanılır. Ayrıca bitkinin kanser tedavilerinde kullanılması için çalışmalar yaptığı bilinmektedir. 

Kırmızı çiçekli zakkum ağacı ( Nerium oleander ) 

Zakkum, sıcağı, güneşi ve suyu çok sever, kuraklığa son derece dayanıklıdır,  ancak uzun süren donlardan etkilenir.  Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde doğal olarak yetişir. Maki formasyonu içinde yer alır. Çelikle, daldırma ile, kökten ayırma ile ve tohumla üretilir. Çiçek açtıktan sonra  hafif bir şekilde  budanır ve sulanırsa daha bol çiçek açar. Bu arada zehirli olduğu unutulmamalı ve çıplak elle tutulmamalıdır. 

Zakkum ( Nerium oleander ) 

Zakkum çiçeği - kültür 
( Nerium oleander ) 

Alaca yapraklı ve pembe- katmerli çiçekli zakkum 
( Nerium oleander ) 

Zakkum çiçeği - kültür 
( Nerium oleander ) 

Zakkum çiçeği - kültür 
( Nerium oleander ) 

Zekkum çiçeği - yakın çekim  ( Nerium oleander )

Pembe çiçekli zakkum / doğadan 
( Nerium oleander )

Beyaz çiçekli zakkum
( Nerium oleander ) 

Katmerli çiçekli zakkum
( Nerium oleander ) 

Alaca yapraklı zakkum
( Nerium oleander )

Zakkum tohumları
( Nerium oleander ) 

Zakkum ağacı meyvesi / kapsülü
( Nerium oleander )

Zakkum ağacı ( Nerium oleander ) 

Kaynaklar: Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ). Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ), Türkcçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ),  Türkiye'nin Bütün Ağaçları Ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik )

ALTIN ÇANAK / HOR ÇİÇEĞİ ( Forsythia )

Altın çanak ( Forsythia x intermedia ) 

Botanik adı 'Forsythia x intermedia' olan altın çanak ya da hor çiçeği, zeytingiller ( Oleaceae )  familyasından, kışın yapraklarını döken, 2 - 3 m. kadar boylanabilen, çalı formlu bir süs  bitkisidir.  Anavatanı Çin ve Güney Kore'dir. En erken çiçek açan çalılardan biridir, yaprak açmadan önce çan / trompet  şeklinde, tek veya demet şeklinde, parlak sarı renkli çiçekler açar. Meyve  kapsül halindedir,  içinde çok fazla kanatlı tohum bulunur.  Çok gövdelidir,  dikine olarak büyür, dalları  dört köşelidir.  Basit, yumurta şeklinde ve  mızraksı yapraklıdır.  Sonbaharda yaprakları dökülmeden önce  morumsu  bir renk alır. 

Bir adı da hor çiçeği olaran  Forsythia   

Cins adını  1737 - 1804 yılları  arasında yaşamış olan İskoç botanikci ve bahçivan William Forsyth'dan  almıştır.  Tür adı melez olduğunu işaret eder. 

Forsythia x  intermedia, yeşil saplı 'Forsythia viridissima'  ile sarkık 'Forsythia suspensa'  arasında bir melezdir. Dalları kahverengi kabuklu ve  kemerlidir.  

Forsythia'nın toplam  yedi türü vardır, yurdumuzda F. x intermedia ile F. viridissima türleri  park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.  Bodur, alacalı yapraklı ve çok çiçekli çeşitleri de vardır.Altınçanı, altınçiçek, paskalya ağacı  olarak da bilinir.  

Forsythia, Güneşli ve yarı gölge yerleri ve drenajı iyi, gevşek,  nemli toprakları sever. Soğuga ( - 15 derece ) ve kuraklığa dayanıklıdır, bütün bölgelerimizde yetişir. Çiçeklenmeden hemen sonra  budamak gerekir. Sonbaharda budanırsa  çiçek açmaz.  Peyzaj bitkisidir. Park,  bahçe ve bariyerlere dikilir. Büyük saksılarda da yetişir. Fazla bakım istemez. Çelikle üretilir.  

Altın çanak ( Forsythia x intermedia 

Altın çanak çiçeği ( Forsythia x intermedia ) 

Kaynaklar: Britannica. Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları Ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Peyzaj Bitkileri ve Özellikleri ( Arş. Gör. Erdi Eken ). Vikipedi. İntenet Siteleri 

MERSİN ( Myretus )

Mersin ( Myrtus communis ) 

Akdeniz ikliminin tanıtıcı bitkilerinden olan mersin,  maki formasyonu  içinde yer almaktadır. Mersingiller ( Myrtaceae )  familyasının örnek bitkisidir. Bütün dünyada yüz kadar türü bulunmaktadır. Yurdumuzda  doğal olarak sadece  Myrtus communis  türü  yetişmektedir. Kültür olarak da yetiştirilmektedir.  Çalı formunda olup 2 - 4 m kadar boylanabilir, herdem  yeşildir.  Yurdumuzun Akdeniz, Eğe, Marmara ve Karadeniz  bölgelerinde doğal olarak yetişmektedir. Bazı yörelerde 'murt',  'hambeles' ve elduran gibi yerel adlarla da  bilinir.  Üzümsü, beyaz ya da siyah renkli meyveleri aromatiktir.  Beyaz  çeşitlerinin üzerinde, olgunlaştığında mor lekeler oluşur.  Yumurta şeklindeki yaprakları çelenklerin süslenmesinde kullanılır, güzel kokuludur.

Mersin ve çiçeği ( Myrtus communis )

Çok eski çağlardan beri bilinen ve değişik amaçlarla  kullanılan mersin bitkisinden,  din kitaplarda da söz edilmektedir. Adem peygamberin cennetten kovulunca yanına aldığı üç meyve tohumundan ( buğday, hurma, mersin )  birinin de mersin olduğu söylenir.

Mersin bitkisinin meyveleri kurutularak çerez olarak yenir, reçel yapılır. Yaprakları baharat olarak kullanılır.   Ayrıca şifalı olup bazı hastalıklara karşı ilaç olarak da kullanılmaktadır.

Kökleriyle toprağı erozyondan korumaktadır.  Son yıllarda makiliklerin tahrip edilerek  azalmasıyla, yok olma tehlikesi altındaki bitkilerimiz arasına girmiştir. Park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilir. 

Tohumla ve çelikle üretilir. 

Unutmayalım; 10 binin üzerinde bitki türü ile övündüğümüz ülkemizin bu zenginliğini korumak ve gelecek nesillere aktarmak hepimizin ortak  görevidir.

Mersin / Murt  ( Myrtus communis )

Bir adı da 'murt' olan  mersin bitkisinin olgunlaşan meyveleri.

Bahçeme bu yıl diktiğim beyaz meyveli mersin ağacı  

Mersin bitkisinin genel görünümü
( Myrtus communis )

 Mersin  ( Myrtus communis )

Mersin ( beyaz meyveli )  / Seferihisar
( Myrtus communis )

Mersin ( siyah meyveli )  / Seferihisar
( Myrtus communis )

Mersin  ( Myrtus communis )

Mersin / çiçek  ( Myrtus communis ) .

Kaynaklar: Vikipedi, Türkiye'nin Bütün ağaçları Ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkem,k )