30 Mart 2024

SARI ÇALI PAPATYASI ( Euryops pectinatus )


Sarı çalı papatyası ( Europs pectinatus ) 
Sarı çalı papatyası, 1,5m. kadar büyüyen, herdem yeşil, çalımsı bir bitkidir. Anavatanı Güney Afrika'dır.  Uzun saplı, papatya şeklinde parlak sarı renkli çiçekler açar. Yaprakları eğrelti otuna benzer, mavimsi gri renklidir çiçekleri ile güzel bir uyum sağlar. Ilıman iklimlerde neredeyse yıl boyu çiçek açar. Diğer bazı adları da şöyledir: Güneş papatyası, sarı papatya, altın papatya,  öriyops ( europs ) 
Sarı çalı papatyası arıları kendine çeker. 
Sarı çalı papatyası,  papatyagiller ( Asteraceae )  familyasının  euryops  cinsini  oluşturur,  yüze yakın türü bulunmaktadır. Bunlardan Euryops pectinatus çiçekleri ve yaprakları güzel olduğu için bir çok ülkede süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Cins adı ( euryops ) latince  'iri gözlü' demektir, çiçeklerin büyük ve gösterişli  olduğunu işaret eder. Tür adı ( pectinatus ) ise taraksı demektir, yapraklarının şeklini ifade eder. 
Akdeniz iklimi görülen kıyı bölgelerimiz için uygundur. Daha çok park ve bahçelerde ve  peyzaj  bitkisi olarak yetiştirilir. Sıcağa,  kuraklığa ve kısmen soğuğa dayanıklıdır. Tam güneşli yerleri ve kumlu, drenajlı derin toprakları sever.  

Fazla bakım istemez, budanarak form verilebilir. Çelikle ve tohumla üretilir. 

Sarı çalı papatyası ( Euryops pectinatus ) 
Sarı çalı papatyası ve  çiçeği 

Sarı çalı papatyası  yaprağı 

Sarı çalı papatyası  çiçeği ( Yakın çekim )


9 Mart 2024

KARABAŞ OTU



Karabaş otu ( Lavandula stoechas )
Seferihisar / İzmir
Karabaş otu, lavanta cinsinden ( Lamiaceae familyasından  ), herdem yeşil, çok yıllık ve  çalımsı bir bitkidir. Akdeniz ve Kuzey Afrika'ya özgüdür. Yurdumuzu Marmara, Asıl Ege ve Akdeniz bölgelerinde makilik alanlarda, kireç taşı üzerindeki oluşan topraklarda daha çok yetişir. Türkiye'de yetişen  iki alttürü vardır.  
Beyaz çiçekli karabaş otu ( Lavandula stoechas )
Bilimsel adı Lavandula stoechas olan karabaş otu, bazı yörelerimizde keşiş otu, anababakokusu, dedeburnu, karababa, gargan, yalancı lavanta  gibi adlarla  bilinir. Oldukca yaygın bir bitkidir.  Cins adı ( lavandula)  eski Yunanca  'yıkama' anlamına gelir. Cinsin öz suyunun yıkanırken kullanılan banyo suyuna kullanıldığını işaret eder.
Pembe ve mor çiçekli karabaş otları 
( Lavandula stoechas )
Karabaş otu 60 cm. kadar boylanır, zamanla odunlaşan  dört köşeli bir gövdesi vardır. Çiçekler  bir sap üzerinde başak / salkım  şeklinde, 6 - 10 çiçekten oloşan  bir  kurul oluşturur. Haziran - temmuz aylarında siyahımsı mor renkli ve güzel  kokulu çiçekler açar. Azda da olsa pembe ve beyaz renkli  çiçek açan çeşitlerine de rastlanırır.  Yapraklar mızraksı, tüylü ve  yeşil - gri renklidir. Yaprak ve çiçeklerinden uçucu yağ elde edilir. Halk hekimliliğinde antiseptik ve yara iyileştirici gibi etkileri başta olmak üzere, farklı rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır.  Sabun ve parfüm yapımında kullanılır, böcek kovucudur. Çayı ve reçeli olur. 

Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde yetişir, güneşi  sever, kuraklığa dayanıklıdır, soğuğu fazla sevmez. Taşlı, kumlu ve  geçirimli topraklar üzerinde yayılış gösterir. Arıları çeker. 

Park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Çelikle, tohumla ve kökten ayrılarak üretilir. 

Karabaşotu ( Lavandula stoechas )
( Ulamış Barajı - Seferihisar )

Karabaş otu çiçeği 

Karabaş otu ( Lavandula stoechas )

Pembe çiçekli karabaş otu
( Lavandula stoechas ) 
Kaynaklar: Türkiye'nin Bütün Ağaçları  ve Çalıları ( Editör Prof. Dr. Ünal Akkemik ). İnternet siteleri