Cittaslow Botanik Park: Haziran 2023

12 Haziran 2023

YILAN BIÇAĞI ( Dracunculus vulgaris )

Yılan bıçağı bitkisi
( Dracunculus vulgaris ) genel görünümü.

Yurdumuzda daha çok yılan bıçağı olarak tanınan Dracunculus vulgaris ( Arum dracunculus olarak da bilinir. ), Araceae / yılanyastığıgiller familyasından, çok yıllık, büyük yumrulu ve otsu bir bitki türüdür. Boyu bazen 1, 5 m. geçer. Balkanlar'da ve Anadolu'da doğal olarak yetişir. Çiçekleri çok kötü kokmasına karşı ilginç ve güzel olduğu için, dünyayanın bir çok bölgesinde süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir. Cins adı ( dracunculus ), latince küçük ejderha anlamına gelir. Bu nedenle dünyada ejderha arum, ejder zambağı, Dragonarum gibi adlarla tanınır.

Bitkinin çiçeği dışı yeşil, içi mor renkli değişime uğramış yaprak ( brakte ) / kılıf ının içinde bulunur. Erkek ve dişi üreme organları tabanda, çiçek odasında gizlidir. Burası bitkinin adeta kozmik odası gibidir, kolay girilip çıkılmaz. Üste erkek, altta ise dişi çiçeklerin oluşturduğu zon / alan yer alır. Çiçek kurulunun boyu 40 cm. bulabilir, çomak / mızrak şeklinde olup mor renklidir. Boyu bitkinin yumrusuna göre değişir, yılanı andır. Bikiye muhtemelen bu nedenle yılan bıçağı ya da yılan yastığı denir. Bitki çiçeğini açarken bu kısım kılıfından çıkarak etrafa çürümüş et gibi bir koku yayar. Bu sırada bitkinin sıcaklığının da 18 dereceye kadar yükseldiği belirtiliyor. Bu esnada leş bulduğunu sanan bazı sinekler ve böcekler çiçek odasına girerek tozlaşmaya yardımcı olurlar. Ancak çiçek odasının duvarları yapışkan, çıkışı kısmı dar olduğundan çıkmakta zorlanırlar, çiçek soluncaya kadar birkaç gün burada mecburi misafir olurlar. Neyse ki, yılan biçağı bazı bitkiler gibi onları besin olarak yemez. Arum türlerinde görülen bu tür çiçeklenmeye spodix denir.

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris )
( Üsttekiler / siyah renkli olanlar erkek, altta / beyaz renkli olanlar dişi çiçeklerdir. )

Tozlaşmadan sonra bitki uykuya çekilir, yaprakları sararıp kurur. Önce yeşil renkli olan üzümsü meyveler, olgunlaşınca turuncu - kırmızı renge döner. Bitkinin yaprakları da çiçeği gibi güzeldir, uzun saplı, parçalı ve büyüktür, üzerinde beyaz desenler bulunur. Bitki çiçek açmadan da oldukca güzel ve dekoratif dir.

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris )
bitkisinin olgunlaşmış meyveleri

Ceset çiçeği ( Amorphophallus titanum )
Fotoğraf Vikipedi 'Özgür Ansiklopedi' sayfasından alınmıştır.
Çok teşekkür ederim.

Dünyanın en büyük ve kötü kokulu çiçeği kabul edilen ceset çiçeği ( Amorphophallus titanum / Titan arum ), üsteki fotoğrafta bakınız, yılan bıçağı ile ayni ( araceae ) familyadandır.

Yılan bıçağı, yurdumuzun Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde doğal olarak yetişmektesir. Güneşli ya da gölge yerleri, nemli, humus bakımından zengin, geçirgen toprakları sever. Soğuğa dayanıklıdır, ancak çok soğuk bölgelerde yetiştirmek isteyenlerin yumrularını ( korm ) ilkbaharda dikmeleri gerekir. Bu arada bitkiyi dikerken, çiçek açınca çok kötü koktuğunu göz önünde bulundurmanız gerekir. Yılan bıçağı ayni zamanda tıbbi bir bitkidir, eskiden beri halk arasında bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Ancak bu konuda çok dikkatli olmak gerekir, zira bitki zehirlidir.

Yılan bıçağı bitkisini uzun bir süredir tanıyorum, bir tanede bahçemde var. Bu nedenle tanıtırken daha çok kendi gözlemlerimden yararlandım. Bu yüzden sürçü lisan ettiysek affola.

Gelin şimdi de, bu bitkinin hiç bir yerde kolay kolay bir arada bulamayacağınız fotoğraflarına bir göz atalım. ( Fotoğrafın üzerini tıklayarak izlemenizi tavsiye ederim. )