MAYIS PAPATYASI ( Matricaria Chamomilla )

Mayıs papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs papatyası,  papatyagiller  ( Asteraceae ) ailesinin 'matricari' cinsine mensup otsu  bitki türüdür.  Tek yıllık, uçucu yağ taşıyan, hoş kokulu ve beyaz çiçeklidir. Botanik adı 'Matricaria chamomilla' dır.  Halk arasında en yaygın şifalı bitkiler arasında yer alır. Eski çağlardan beri çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır ( Baş ağrısı, karaciğer, böbrek, göz hastalıkları, kadın hastalıkları, sarılık, yüksek ateş, yara ve iltihap tedavisi, soğuk algınlığı, mide rahatsızlığı .... gibi ). Araştırmalar mayıs papatyasının  bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ve enfeksiyon hastalıklarına iyi geldiği göstermiştir.  Kurutulmuş  çiçeklerinden  papatya çayı yapılır. Çayı diğer papatya türleri gibi acı değildir. Bir Slovak Atasözü, 'Papatya çayının tedavi gücü karşında herkes boyun eğmeli' der. 

Yapraklarından mavi renkli bir yağ elde elde edilir, bu nedenle 'mavi papatya' olarak da bilinir.  Alman papatyası, Yabani papatya, Babuçça, Tıbbi papatya, Mayıs papatyası, Mavi papatya gibi adlarlarla da  bilinir. 

Gövdesi tüysüz, dik ve dallıdır, yarım metre kadar boylanır. Anavatanı Avrasya ve Afrika'dır.  Yurdumuzda  yaygın   bir bitkidir,  Marmara, Ege, Batı Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde daha çok yayılış gösterir. Tarlalarda, kırlarda ve yol kenarlarında  yetişir. Tıbbi bir bitki  olduğu için bütün dünyaya ( Amerika, Avustralya )  yayılmıştır. Mısır, Arjantin, Bulgaristan, Macaristan gibi bir çok ülkede tarımı yapılmaktadır. 

 

Cins adı ( matricaria )  Latince 'rahim' anlamına gelir, çiçek tablası rahime benzer. Bitki, jinekolojik hastalıkların tedavisinde  kullanılmıştır.  Epitet ( tür adı ) yerdeki  -  elma  demektir. Bitkinin yapraklarının  elma gibi güzel  kokulu olduğunu işaret eder. 

Mayıs  papatyası - çiçek başı  ( Matricaria chamomilla )

Genellikle mart  ve temmuz aylarında çiçek açar. Çiçek başları tek veya yarı yalancı şemsiye formundadır.  Yapraklar kısa saplı  ya da sapsızdır,  üç parçalı ve iğne  şeklindedir. Çiçek tablası koni şeklinde ( olgunlaşınca )  olup içi boştur. Bu durum bitkinin diğer papatya türlerinden ayırmada önemli bir özelliktir.  Dilsi yaprakları, önce yukarıya doğru iken daha sonra geriye sarkar, bu özelliği  ile Anthemis cotula'dan ayrılır. Anthemis türlerinin çiçek kısmının içi doludur. Yine Anthemis cotula kötü kokarken, mayıs papatyası elmaya benzeyen aromatik bir kokusu vardır, kozmetik sanayinde kullanılır. Kuru beybunik ( Tripleurospermum inodorum ) kokusuzdur, bu özelliği ile mayıs  papatyasından ayrılır.

Tıbbi bir bitki olan mayıs papatyası çiçekleri idrar artırıcı, yatıştırıcı,  iştah açıcı, ağrı kesici ve antiseptiktir, haricen yara iyileştirici olarak kullanılır. Kurutulmuş çiçek başlarından çay yapilır. Yaprakları ve dalları  banyo suyuna katılır, baharat olarak kullanılır.

Mayıs papatyası çiçekleri, günş ışığının dik geldiği   öğle vakti
toplandıktan sonra  gölge bir yere serilerek  kurutulur. 

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla ). Tüpsü çiçekleri olgunlaşınca 
koni şeklini alır ve  içi boştur. 

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla ) 

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla ). Yaprakları parçalı ve tüysü
görünümünde olup ezilince elma gibi güzel kokar. 

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )

Mayıs  papatyası ( Matricaria chamomilla )
Bahçeköy / Seferihisar 

Kaynaklar: Türkiye'nin Yabani Besin Bitkileri ve Ot Yemekleri ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ). Bitkilerin Gizli Dünyası ( H. Kemal Çağın ). Kabalcı Şifalı Bitkiler Ansiklopedisi ( Oktay Mete ). Doğanın Şifalı Eli ( Dr. Ender Saraç ).  Wikipedia 

DUDİYE ÇİÇEĞİ

Dudiye çiçeği ( Helichrysum arenarium )  

Türkiye'de çok yaygın bir bitki olan ölmez çiçek ( Helichrysum sp. ) papatyagiller familyasından  sarı renkli çiçekleri olan otsu bir bitki cinsidir.Yurdumuzda, bazıları endemik olmak üzere 24  türü yetişmektedir.  Çok fazla yöresel adı olan bu bitkiye Giresun yöresinde; yaylalarda yetişen  türüne ( H. arenarium ) halk arasında dudiye* çiçeği denir. 'Yaylanın dudiyesi - Açmadan guriyesin - Niye almadın beni - Allah ondurmiyesi** de.' diye de  bir de Giresun  türküsü vardır. Şifalı olduğu söylen bu bitkinin esas popülaritesi ise kuruduktan sonra bile rengini koruyabilmesindendir, bu nedenle  pazarlarda, yayla yollarında özellikle kadınlar tarafından satılarak yöre insanına az da olsa bir katkı sağlar. 

Daha önce burada tanıttığın bu çiçeğin umarım aşağıda anlatacağım hikayesi de hoşunuza gider.       

Yakın zamana kadar Doğukaradeniz kıyılarının önemli bir kısmını İçanadolu'ya bağlayan, Giresun - Şebinkarahisar yolu  2200 m. yükseklikteki Eğribel Geçidi'nden sağlanıyordu.  Zamanın Sivas valisi olan Kazım Dirik Paşa'nın yaptığı bu yol üzerinde; elle yapılmış  ve halen kullanılan bir de tünel bulunmaktadır.  Kışın bu  yol kar ve tipi yüzünden sık sık  kapandığı için; günümüzde Eğribel Tüneli yapılınca Eğribel Geçidi tarihe karışmıştır. Yaklaşık 6 km. uzuluğundaki tünel yolu da bir hayli kısaltmıştır. Neyse, sözü daha fazla uzatmadan  biz hikayemize dönecek olursak. 

Eğribel Geçiti'nde ( henüz tünel açılmadan önce ) yolumuza  mandalar çıktığı için, arkadaşımla arabadan iniyor ve  karşı tarafta, yaylada yetiştirdikleri ürünleri, çiçeklerini satanların yanına gidiyoruz. Temmuz  ayı olmasına rağmen  hava çok soğuk ve fırtına var.  Arkadaşım peynir satanların yanında durunca, ben de dudiye çiçeği satan yaşlı bir teyzeye yaklaşıyorum. Biraz sohbet ettikten sonra, bu çiçeğe burada  neden dudiye çiçeği dendiğini biliyor musun diyorum.  'Çoçukken babaannem bir hikaye anlatırda  ama gerçek mi doğru mu bilmiyorum', diyor.  Anlatmasını rica ediyorum. Bu arada etrafımızda, bizim sohbetimizi dinleyenler de bir hayli  çoğalıyor. Yarı şaka yarı ciddi hikaye dinlemek bedava değil,  çiçek alınacak diyorum.  

'Bir zamanlar bizim oralarda, cenikde ( köylerini kastediyor ) birbirini çok seven  Ahmet adında bir çobanla Dudiye ( Dudu'nun yöredeki söylenişi  )  adlı bir kız yaşıyormuş. Dudiye'nun babası başlık parası istediği için de, bunlar bir türlü evlenemiyorlarmış. Ahmet her yıl yaylada koyun  güderken topladığı yayla çiçeklerini  ceniğe,  Dudiye'ya getirir  o da bu çiçekleri satarak ceyiz ve başlık parası biriktirirmiş, evlenmek için.   

 Yine bir gün Ahmet  topladığı  çiçekler  ile  obaya  geldiğinde  arkadaşları;  artık  bu çiçekleri boşuna toplama, Dudiye'yi babasının   zengin birine  verdiğini  söyleyince;  Ahmet, topladığı  çiçekleri yere atarak  oradan uzaklaşmış ve bir daha da onu  gören olmamış. Bir kaç yıl sonra da kavalı bir kayalıkta bulunmuş.    

Dudiye, kar yağdığı halde Ahmet ceniğe dönmeyince kafayı üşütmüş. Ahmet'in getirdiği yayla çiçeklerini boynuna takarak  sokak sokak dolaşmaya başlamış. Soğuk bir kış günü, Ahmet'in getirdiği çiçeklerlele beraber donmuş haldeki cesedi Ahmet'le buluştukları dere kıyısında bulunmuş.  İşte o  günden sonra, bu çiçeğe bizim oralarda  Dudiye denilmeye başlanmış. 

Ahmet ve Dudiye'nin hikayesi hepimizi  duygulandırmıştı. Teyzenin  geriye  kalan  çiçeklerini de ben  aldım, arabanın içi mis gibi dudiye çiçeği  kokmaya başladı. Arkadaşımın 'bu kadar çiçeği ne yapacaksın?' sorusunu duymamazlıktan geldim.  Gidelim artık dedim.

Yolda bir ara dalmışım, Ahmet ve Dudiye, bir dağın yamacında satmak için yayla  çiçeği  topluyordu.  Yanlarında sarı saçlı bir de kız vardı, çoçuklarıymış. Bana el salladılar, çok mutluydular.  Arkadaşımın seslenmesi ile uyandım, Şebinkarahisar'a gelmiştik. Arkadaşım yüzüme  tuhaf tuhaf bakarak, sen kiminle  konuşuyordun öyle  dedi. Neşem yerine gelmişti, onları gördüm dedim. Arkaşım hiç bir şey anlamamıştı.

Dedemden Masallar, Bahçeköy, Seferihisar   

*Dudiye: Dudu, dudu dilli, şen sakrak 

TDK sözlük anlamı: Yaylalarda, akarsu kenarlarında yetişen karanfilgillerden, ele alındığında  çiçeği titreyen bir kır çiçeği. ( Ancak bu çiçeğin hikayede geçen dudiye  çiçeği ile bir ilgisi yoktur. )  

** Ondurmiyesi: Murat aldırmasın

KÜÇÜKTENE VE KARAGÖL YAYLALARI

Çimen eveleği / küçüktene ( Bistorta officinalis subsp. carneum )
Gedikkaya Yaylası, Giresun

Küçüktene* ( ya da gücükdene, ), madımakgiller (Polygonaceae)  ailesinden çok yıllık otsu bir bitkdir. Yurdumuzun Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki yaylalarda,  alpin çayırlarda, çalılıklarda yetişir. Yaz aylarında,  başağa benzeyen salkımlarda  pembe renkli çiçekler açar.  Özellikle  hayvanlardan korunan (bağlak - çitle çevrilmiş tarla) yerlerde  yoğun popülasyon oluşturur.  Küçüktene, madamak ( Polygonum cognatum) ile akrabadır, daha önce madımak türleri arasında  kabul edilmiştir. 50 cm. kadar büyür, taban yaprakları geniş ve kama şeklindedir.  Çiçek açmadan önce genç bitkilerin yaprakları toplanarak ıspanak gibi sebze olarak yenir. Giresun yöresine özgü olan,  kurufasulye ile  pişirilen 'küçükdene çorbası' çok  meşhurdur. 

Çoçukluğumda,  Giresun yaylalarda topladığımız  bu bitkinin bir kısmı da,    kışın da  yemek için   kurutulurdu Ayrıca tazesi yayla yollarında ve pazarlarda, köylü kadınları tarafından  satılmaktadır. Yemediyseniz tavsiye ederim. 

Karagöl yaylalarından bir görüntü ( Giresun ) 

Bilimsel adı Bistorta officinalis ( Eski adı: Polgonum bistorta )  olan küçükdene,  Türkçe literatürdeki adı  'Çimen eveleği' dir.  İki alt türü ile temsil edilir, bunlardan  Karagöl yaylarında ( Giresun )  yetişen alt türüne ( Bistorta officinalis Subsp. carneum ) dağlahanası ya da küçüktene ( gücükdene diye daha çok telefuz edilir ),  Erzurum - Kars yöresinde daha çok yetişen ( Bistorta officinalis Ssp.bistorta )  türüne  ise çimen eveleği, pencer denir ( Giresun yöresinde  evelek, çimenlik yerlerde yetişen  bir mantar türüne denir ).  Bitki halk arasında çoban değneği, kurtpençesi, çıyan otu, yılan kökü gibi adlarla da bilinir.  

Küçükdene ( Bistorta officinalis )
Karagöl yaylaları ( Giresun ) 

Bistorta officinalis doğal olarak Avrasya da yetişmektedir. A.B.D ve bazı ülkelerde ise doğallaşmıştır. Nemli toprakları ve güneşli ve yarı gölge yerleri sever. Kurak zamanlarda  bitkinin toprak üstü kısmı  kuruyarak uykuya çekilir. Soğuğa dayanıklıdır.  Çiçekleri daha büyük ve gösterişli olan 'Süperba' kültivarı, bahçelerde yetiştirilen  populer bir süs bitkisidir. Yer örtücü olarak ve  havuz kenarlarında,  nemli yerlerde yetiştirilir.  Kesme çiçek olarak da kullanılır. 

Kücüktene, çok yıllık ve rizomlu ( yeraltı gövdesi ) bir bitkidir, rizomları iki büklü olup yılana benzetildiği  için; dünyada yılan otu olarak bilinir. Bazı Avrupa ülkelerinde ise; bitki  bir tür acı puding yapımında  kullanıldiğı için  adına  'puding otu' denir.   Rusya ve K. Asya ülkelerinde,  bitkinin rizomları yenmektedir.   

Bitkinin tür adının officinal olması, tıbbi bir bitki olduğunu işaret etmektedir. Nitekim bitkinin  kökleri yaraların tedavi edilmesinde kullanılmaktadır. Yetiştirilmesi kolaydır. Tohumla ve bölme ile üretilir.

Küçükdene çiçeği ( Bistorta officinalis )  

Çimen eveleği ( Bistorta officinalis ) 

* Çimen eveleği'ne ( Bistorta officinalis );  Giresun yöresinde halk arasında  Küçükdene / gücükdene denmektedir. )   

Kaynaklar: Vikipedi Özgür Ansiklopedi ve internet siteleri. 

KADINAYNASI ÇİÇEĞİ ( Legousia )

Hoş kadınaynası, Büyük kadınaynası 
( Legousia speculum - veneris ) 

Legosya ( legousia )  ya Türkce adı ile kadınaynası, çançiçeğigiller ( Campanulaceae ) familyasından, tek yıllık, otsu bir bitki cinsidir. Dünya üzerinde yedi, yurdumuzda dört  türü yetişir.  Bunlardan Legousia pentagonia'nın, Legousia speculum - veneris'in alt türü olduğu şeklinde makaleler bulunmaktadır. 

( Willdenowia daki 2019 tarihli bir makalede, L. pentagonia'nın L. speculum - veneris'in bir alttürü değerlendirilmesi önerilmektedır.  Vikipedi'den alıntıdır ).  Bu  iki tür birbirlerine çok benzer, Legousia pentagonia'nın tabanında geniş mavi bir band bulunur.  L. spoculum veners ile L. pentagonia arasında düşündüren geçiş  formları bulunmaktadır. Bu da bu iki türü birbirinden ayırmayı  daha da zorlaştırmaktadır. 

Legousia  pentagonia'nın  taç yaprakları genişce, çan şeklindedir,  tabanı beyaz, ortası mavi ve tepesi menekşe renklidir.  Tür adı ( pentagonia ) beşgen demektir. Populer bir süs bitkisidir. 

Kadınaynası ( Legousia pentagonia  ) 

Yurdumuzda hoş kadınaynası adı ile bilinen Legousia speculum - veneris;  Akdeniz havzası ve çevresine  özgüdür.  Yurdumuzun İç Anadolu Bölgesi dahil büyük bir kısmında  yayılış gösterir.  Latince tür adı 'Venüs'ün aynası' anlamına gelir. Büyük kadınaynası da denir.  Bahçelerde ve peyzaj çalışmalarında kullanılan  populer bir süs bitkisidir. 

Hoş kadınaynası tabandan itibaren dallanarak büyür, geniş çan şeklinde, beyaz merkezli,  menekşe renkli çiçek açar. L. pentagonia'nın geniş mavi merkezi bandı yoktur.  Nadir olarak beyaz ve leylak renkli çiçek açan çeşitleri de görülür. L. pentagonia'nın aksine lobların ucu yuvarlak ve küttür. Mart - temmuz ayları arasında, uzun bir çiçeklenme dönemi sürer. Tek ya da salkım halinde gösterişli çiçekler açar. Meyve kapsüldür, tohumlar çok küçüktür. Güneşli yerleri ve verimli, nemli toprakları  sever. Daha çok; terk edilmiş tarlalarda, çalılıklarda ve yol kenarlarında  yetişir.

Bitkinin cins adı ( legousia ), 1695 - 1774 yılları arasında yaşamış olan Fransız bilim adamı  Benigne  Legouz de Gerland'a ithafen verilmiştir. Tür adı ( Speculum - veneris ) venüsün aynası demektir. 

Kadınaynası / çiçek tomurcuğu
 ( Legousia pentagonia  ) 

Kadınaynası ( legousia )  zehirsiz bitkidir,  yaprakları çiğ olarak yenilebilir. Tohumlar doğrudan toprağa ekilerek yetiştirilir.  Fazla bakım istemez.

Venüs'ün Doğuşu Tablosu ( Sandro Botticelli )
( Fotoğraf Vikipedi / Özgür Ansiklopedi sitesinden alınmıştır. Teşekkür ederim.  )

Venüs, Roma mitolojisinde adından en çok söz edilen,  ressamlara, heykeltraşlara  ilham kaynağı olmuş aşk ve güzellik tanrıcasıdır. Daha önce Yunan mitolojisindeki adı Afrodit ( Afroditin ) tir. Denizden doğduğuna inanılır.   

Mitolojiye göre; Venüs  yanından hiç ayırmadığı,  her şeyi güzel gösteren aynasını kaybedince  bunu bulan çoban aynadaki görüntüsüne aşık olur ve çıldırır.  Buna üzülen  Venüs'ün oğlu olan  aşk tanrısı Cupi ( Eros ),   aynayı çobandan alarak atınca  kırılan  her parçası venüsün aynası şeklinde, ışığı yansıtan, yaprakları su tutmayan ( venüs denizden çıktığında saçları kurudur ) bir çiçeğe  dönüşür. Bu nedenle,  ilkçağ aynalarına benzeyen bu  güzel kır çiçeğine Venüs Çiçeği ya da  Venüs'ün  Aynası denir.

Kadınaynası   ( Legousia pentagonia  )
Tohum kapsülü 

Kadınaynası ( Legousia pentagonia  )

Kadınaynası ( Legousia pentagonia  )

 Bir başka kır çiçeği ve hikayesinde buluşmak dileklerimle, hoşçakalın sevgili doğa severler.

Kaynaklar: Wikipedia , İnternet siteleri. 
 

KÜRE ÇİÇEĞİ ( Globularia )

Bir tür küre çiçeği olan kürrevi ( Globularia alypum ) 

Sinirotugiller ( Plantaginaceae ) familyasının Globularia cinsini oluştursan bitki türlerine küre çiçeği denir. Orta ve Güney Avrupa, Kuzeybatı Afrika ve Güneybatı Asya'ya özgüdür, toplam 22 türü vardır. Bazı kelebek ve böceklerin larvaları için önemli bir besin kaynağıdır. Yurdumuzda doğal olarak, beşi endemik olmak üzere 10 türü yetişmektedir, bunlardan Globularia cordifolia  ve Globularia punctata bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.  

Globularia latince 'küre şeklinde' anlamına gelir. Papatyaya benzeyen küresel çiçek başları ( kapitula ) mor, pembe ve beyaz renklidir. Aşağıda tanıtımını yaptığım, çalı formlu olan Globularia alypum ( kürrevi ) ise;   peyzaj alanlarında daha çok  kaya bahçelerinde kullanılır. Türkçe literaturde ( bilimsel kaynaklarda kullanılan adı ) adı kürrevi olsa da halk arasında daha çok cins adı ile tanınır.  

                   Kürrevi ya da küre çiçeği  ( Globularia alypum. Eş anlamı G. virgata Salisb )

Küre çiçeği ya da kürrevi, herdem yeşil, çok yıllık ve yarıçalı formlu bir bitkidir. Akdeniz iklimine özgüdür, maki formasyonu içinde yer alır. Kış sonu ve ilkbaharda koyu mavi - mor  renkli ve papatya şeklinde gösterişli çiçekler açar. Yaprak yeşilimsi mavi renkli olup uç kısmına doğru genişler, bazıları üç çataldır. Kalker taşlarının üzerinde oluşan kuru topraklarda, çalılıklarda ve uçurumlarda yetişir. 80 cm kadar dikine büyür ve çok dallıdır. Ilıman iklimleri ve güneşli yerleri sever, kuraklığa dayanıklıdır.  Tohumla ve uç çeliği ( bu yılkı sürgün ) ile  üretilir. 

Küre çiçekleri ( Globularia alypum ). İyi seyirler.        

Küre çiçeği ( Globularia alypum ) 

Küre çiçeği ( Globularia alypum )

Küre çiçeği ( yaprak )

Küre çiçeği ( Globularia alypum ) 

Bir tür küre çiçeği olan kürrevi ( Globularia alypum ) 

Kürrevi ya da küre çiçeği ( Globularia alypum )  

Kürrevi ( Globularia alypum ) 

Kürrive ( Globularia alypum ) 

Kürrevi ya da küre çiçeği ( Globularia alypum )

Globularia alypum

Kaynakla: İnternet siteleri. Vikipedi, Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel 

YAKI OTU ( Chamerion )

Yakı otu ( Chamerion angustifolium, eski adı: Epilobim  angustifolium ) 

Yakı otu  ( ya da ateş otu ). çok yıllık, rizomlu, uzun boylu ( 2,5 m. kadar boylanabilir )  ve gösterişli çiçekleri olan  bir kır çiçeğidir.  Kuzey yarım kürede ( Avrupa, Asya, Kuzey Amerika ve Avustralya ) yetişir. Ülkemizin çoğu yerinde yetişir.  Çiçek açınca güzel manzaralar oluşturur.  Yangından sonra ilk biten ot olduğu için adına yakı otu denir. Bir başka görüşe göre ise, yakı amacı ile  kullanıldığı için adı yakı otudur.  Yangınla yanan yerlerde hızlı bir şekilde koloniler oluşturarak yayılır. Kanada'nın Yukon eyaletinin  amlem çiçeğidir.

1980'de St. Helens Dağı'nın ( Amerika )  patlamasından sonra ortaya çıkan ilk bitkilerden biridir. İkinci Dünya savaşı sırasında bomba atılan yerlerde ilk biten bitki olduğu için, adına 'bomba çiçeği' de denir.  Kızılderililerin önemli besinleri arasında yer almıştır. Taze yaprakları sebze olarak yenir, salatalara katılır. Yaprakları kurutularak çay yapılır. Geleneksel Rus çayı bu bitkiden yapılmaktadır. Eskiden beri halk tıbbında çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Bazı ülkelerde halen prostat sorunlarının tedavisinde kullanılmaktadır.  Ayrıca sindirim bozukluklarına karşı ve yaraları iyileştirmede kullanılmaktadır. Çiçekleri güzel olduğu için populer bir süs bitkisidir. 

Yakı otu çiçeği ( Chamerion angustifolium )
( Yakın çekim )

Dilimizde yakıotu adı ile bilinen Chamerion angustifolium ( Eski adı Epilobium* angustifolium )  küpeçiçeğigiller ( Onagraceae ) familyasındandır. Cins adı ( chamerion ), eski Yunanca  cüce yapraklı  zakkum anlamına gelir. Tür adı ( angustifolium ) dar yapraklı demektir. Çiçekleri dört adet pembe - eflatun taç yaprak taşır ( nadir olarak beyaz çiçek açar ). Çok fazla çiçekten oluşan  bir başak / salkım  halindedir. Aşağıdan yukarıya doğru çiçek açar. Haziran - eylül ayları arasında çiçeklenir. Meyve, çok fazla tohum taşıyan, uzun silindirik bir kapsüldür. Tohumların ucunda ipeksi tüy bulunur ve bu sayede çok uzak yerlere  kadar yayılır. 

Yakıotu güneşli yerleri sever, yarı gölgede de yetişir, - 20 dereceye kadar soğuğa dayanır. Nemli yerlerde, orman açıklarında, yol kenarlarında, dere kıyılarında  ve orman kıyılarında daha çok yetişir.  Organik, kumlu, orta derece kireçli ve killi toprakları sever. Tohumla ve rizomla kolayca çoğalır. Hatta bazı durumlarda istilacı olabilir. Bu nedenle bahçelerde yetiştirilirken dikkatli olmak gerekir. 

Yakı otları ( Chamerion angustifolium )
 Karagöl Yaylası, Giresun 

Yakı otu çiçeği ( Chamerion angustifolium ) 

Yakı otu çiçeği ( Chamerion angustifolium )

  

Yakı otu ( Chamerion angustifolium ) tohum kapsülü

*Epilobium cinsinin bütün dünyada  200 kadar türü bulunmaktadır, bunlardan 21 i ülkemizde doğal olarak yetişir.  En tanınmış türleri;   Yakı otu ( Epilobium  angustifolium, yeni adı  Chamerion angutifolium ), Hasanhüseyin çiçeği ( Epilobium  hirsutum ) ve Iraz yakıotu ( Epilobium parviflorum ) dur.

Hasanhüseyin çiçeği ( Epilobium hirsutum )
Çiçekleri büyük ve gösterişlidir. 

Hasanhüseyin çiçeği ( Epilobium hirsutum )
Yaprakları yenir.  

Iraz yakıotu ( Epilobium parviflorum )
Çiçekleri daha küçüktür. Yakı amacı ile kullanılır.  

Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi,