Kır çiçeği etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Kır çiçeği etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

13 Ocak 2024

KÜRE ÇİÇEĞİ ( Globularia )

Bir tür küre çiçeği olan kürrevi ( Globularia alypum ) 

Sinirotugiller ( Plantaginaceae ) familyasının Globularia cinsini oluştursan bitki türlerine küre çiçeği denir. Orta ve Güney Avrupa, Kuzeybatı Afrika ve Güneybatı Asya'ya özgüdür, toplam 22 türü vardır. Bazı kelebek ve böceklerin larvaları için önemli bir besin kaynağıdır. Yurdumuzda doğal olarak, beşi endemik olmak üzere 10 türü yetişmektedir, bunlardan Globularia cordifolia  ve Globularia punctata bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.  

Globularia latince 'küre şeklinde' anlamına gelir. Papatyaya benzeyen küresel çiçek başları ( kapitula ) mor, pembe ve beyaz renklidir. Aşağıda tanıtımını yaptığım, çalı formlu olan Globularia alypum ( kürrevi ) ise;   peyzaj alanlarında daha çok  kaya bahçelerinde kullanılır. Türkçe literaturde ( bilimsel kaynaklarda kullanılan adı ) adı kürrevi olsa da halk arasında daha çok cins adı ile tanınır.  

                   Kürrevi ya da küre çiçeği  ( Globularia alypum. Eş anlamı G. virgata Salisb )

Küre çiçeği ya da kürrevi, herdem yeşil, çok yıllık ve yarıçalı formlu bir bitkidir. Akdeniz iklimine özgüdür, maki formasyonu içinde yer alır. Kış sonu ve ilkbaharda koyu mavi - mor  renkli ve papatya şeklinde gösterişli çiçekler açar. Yaprak yeşilimsi mavi renkli olup uç kısmına doğru genişler, bazıları üç çataldır. Kalker taşlarının üzerinde oluşan kuru topraklarda, çalılıklarda ve uçurumlarda yetişir. 80 cm kadar dikine büyür ve çok dallıdır. Ilıman iklimleri ve güneşli yerleri sever, kuraklığa dayanıklıdır.  Tohumla ve uç çeliği ( bu yılkı sürgün ) ile  üretilir. 

Küre çiçekleri ( Globularia alypum ). İyi seyirler.        

Küre çiçeği ( Globularia alypum ) 

Küre çiçeği ( Globularia alypum )

Küre çiçeği ( yaprak )

Küre çiçeği ( Globularia alypum ) 

Bir tür küre çiçeği olan kürrevi ( Globularia alypum ) 

Kürrevi ya da küre çiçeği ( Globularia alypum )  

Kürrevi ( Globularia alypum ) 

Kürrive ( Globularia alypum ) 

Kürrevi ya da küre çiçeği ( Globularia alypum )

Globularia alypum

Kaynakla: İnternet siteleri. Vikipedi, Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel 

30 Nisan 2015

ÖLMEZ ÇİÇEK ( Helichrysum )

Helichrysum cinsinin  bütün dünyada 600, yurdumuzda ise 24  türü tespit edilmiştir.  Helichrysum türlerinin  çiçekleri koparıldıktan sonra da uzun süre  şeklini ve rengini  bozulmadan korur. Bu nedenle adına  'ölmez çiçek' denir,  kurutulmuş çiçek olarak da  kullanılır.  Bazı helichrysum türleri süs bitkisi olarak yetiştirilir. 
Kurutulmuş  ölmez çiçek  ( Şirince / Selçuk )
Papatyagiller ( Asteraceae )  familyasının 'Helichrysum' cinsini  oluşturan bitkilere, yurdumuzda genel olarak  'ölmez çiçek' ya da 'altın otu' denir. Çok yıllık olup, yünlü gibidir,  genel olarak güzel kokulu ve  sarı renkli  çiçekli olur. 
Bazı helichrysum türlerinin anavatanı  Avrupa kıtasıdır. Afrika, Avustralya ve Asya kıtasında doğal olarak yetişir. Yurdumuzda oldukça yaygındır,  bazı türleri  endemik olup  sadece yurdumuzda yetişmektedir.  
Ölmez çiçek, yurdumuzun  hemen hemen bütün bölgelerimizde yetiştişen sevilen bi kır çiçeği olduğu kadar,  ayni zamanda çok bilinen ve kullanılan   tıbbi bir bitkidir.  Bu nedenle çok fazla yöresel adı vardır.  Bunlardan bazıları çöyledir;  Altın çiçek, Altın otu, Mantuvar otu, Yayla çiçeği, Herdemtaze, Solmaz çiçek, Güneş çiçeği, Güve otu, Uludağ çiçeği, Kudama, Arı çiçeği, Yahudi otu, Dudiye,  Kalisar çiçeği, Çoban çiçeği, Sarı kedi ayağı ......vs.

Helichrysum çiçeği  küçük küreler halinde olup sarı renklir  ve  şemsiye gibi bir  yapı oluşturur.  Keskin ve güzel kokuludurlar. Nadir olarak bazı türleri beyaz, turuncu ve kırmızı renkli çiçek açar. Yaprakları, gövdesi gri renkli ve  yünlü gibidir.

Ölmez çiçek, Balkaymam,  Altınotu ( Helichrysum italicum )
 ( Dilek Yarımadası / Aydın )
Geçen yıl bahçeme  diktiğim altın otu / Balkaymak 
 ( Helichrysum italicum  )
Bir adı da Altın otu olan ölmez çiçek. 

Ölmez çiçek, güneşli yerleri ve taşlık toprakları sever, kümeler halinde bulunur.  Soğuğa, sıcağa ve kuraklığa dayanıklıdır.
Kurutulmuşu uzun süre bozulmadan durabilir. Ayni zamanda şifalı bir bitkidir. Eskiden beri bazı hastalıkların  ( iltihap önleyici, safra ve idrar söktürücü, iştah açıcı v. s ) tedavisinde kullanılmıştır. Güveye karşı kullanılır, bu nedenle 'Güve otu' da denir. Bazı türlerinden çay yapılır,  boya ve esans  elde edilir. 
Ölmez çiçek,  tohumla ve kökten ayırma ile üretilir. Fazla bakım istemez, günşli yerleri sever. 

 Giresun - Sivas yolu üzerinde bulunan Eğribel Geçidi'nde, 'Dudiye'
olarak  da bilinen ölmez çiçek  satan bir genç. 

                                                        SOLMAZ ÇİÇEK ( Hikaye )

Gönül ferman dinlemez diye boşuna dememişler.  Çoban, davarlarına baktığı ağasının  kızına aşık olur, olmasına da....!  Ağanın,  kızını  çobana  vermeye hiç mi hiç niyeti yoktur. Davul bile dengi dengine çalar der, içinden.  Ancak kızının da çobanda  gönlü olduğunu anlayınca, hemen reddetmez. Çobana, kızına davarlarını  otlattığı yayladan solmadan bir kır çiçeği getirmesini şart koşar. Ancak, çoban ne kadar çabalasa da hiç bir  kır çiçeği  bu kadar uzun yola solmadan dayanamaz. 

Sonunda, ayakları yara bere içinde kalan  çoban yataklara düşer.  Bu arada, anasının yaralarına sürmek için kırlardan topladığı altın  renkli bir  çiçeğinin  günlerdir  başucunda solmadan durduğunu fark eder.  Çiçekleri alan çoban  tekrar yollara  düşer.  Köye geldiğinde çoban, çiçekler  hala  yeni koparılmış gibi canlı ve tazedir.

Çoban muradına ereken,  bu yayla çiçeğinin adı da  o günden sonra 'solmaz  çiçek' kalır.
A. Kadir Bekçi
Bahçeköy / Seferihisar