 |
| Sarunya ve ıtır çiçeği |
SARDUNYA ÇİÇEĞİ ( Pelargonium )
Sardunya ( pelargonium ), turnagagasıgiller ( Geraniaceae ) familyasından çok yıllık, çiçekli ve otsu bir bitki cinsidir.
Anavatanı Güney Afrika'dır. Süs bitkisi olarak dünyanın hemen hemen çoğu yerlerinde yetiştirilmektedir. Özellikle Akdeniz ülkeleri ile özdeşmiştir. Çok fazla melezi ve kültür çeşiti vardır.
En çok yetiştirilen bahçe sardunyası ( Pelargonium x hortus ), Pelargonium zonale ile Pelargonium inquinaus'un melezidir. Ayrıca Pelargonium peltatum, Pelargonium grandiflorum, Pelargonium x domesticum ( ceylangözü ), Pelargonium grveolens ( ıtır ) gibi türleri de süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.
 |
Sardunya çiçekleri
( Pelargonium x hortorum ) |
 |
Beyaz sardunya çiçeği
( Pelargonium x hortorum )
|
 |
Pembe çiçekli sardunya
( Pelargonium x hortorum ) |
 |
| Sardunya çiçeği ( Pelargonium x hortorum ) ve yaprağı. |
 |
| Sardunya çiçeği ve turna gagasına benzeyen tohum kapsülleri |
 |
| Bahçe sardunyası ( Pelargonium x hortorum ) |
Sardunya Türleri
- Sakız sardunya ( Pelargonium peltatum ) : Sarkıcı bir tür olup yaprakları daha farklıdır. Halk arasında sakız sardunya çiçeğine; gülfatma, padişah, osmantopu da denir. ( Kaynak: Türkiye Bitkileri Sözlüğü / Ertan Tuzlacı )
 |
| Pembe çiçekli sakız sardunya ( Pelargonium peltatum ) |
 |
| Kırmızı çiçekli sakız sardunya ( Pelargonium peltatum ) |
 |
| Sakız sardunya |
 |
| Siyah çiçekli sakız sardunya ( Pelargonium peltatum ) |
- Ceylan / Karagöz sardunyası ( Pelargonium grandiflorum ): Çiçekleri açelyaya benzer, ebruli ve çok gösterişlidir. Ancak çiçeklenme süresi diğer türler kadar uzun değildir.
 |
| Karagöz çiçeği ( Pelargonium grandiflorum ) |
- Ceylangözü ( Pelargonium x domesticum ): Çalı formlu, melez ve otsu bir bitkidir. Çiçekleri pembe, kırmızı ve mo renkli olup genellikle beneklididir.
 |
| Ceylangözü sardunya ( Pelargonium x domesticum ) |
Itır gibi bazı sardunya türleri yer örtücü olarak yetiştirilir, çiçekleri çok güzel değildir.
Ülkemizde en çok sevilen ve yetiştirilen çiçeklerin başında gelen sardunya, uzun bir sapa bağlı ve şemsiye şeklinde çiçek açar. Bazı çeşitlerinin çiçekleri kokulu, ebruli ve katmerlidir.
Sardunya çiçeklerinin yapraklarının üzerinde değişik tonlarda halkalar bulunur. Oldukca dekoratiftir. Bitkinin gövdesi zamanla odunsu bir yap alır.
Sardunya, yetiştirilmesi ve üretilmesi en kolay çiçeklerden birisidir. Güneşli ve yarıgölge yerleri sever. Yazın aşırı güneşten korunmalıdır, toprağı kurudukça sulanmalıdır. Dona karşı çok hassastır.
Hem bahçe çiçeği olarak, hem de saksı da yetişir. Çelikle ve kökten ayırma ile çoğaltılır.
ITIR ÇİÇEĞİ ( Pelargonium graveolens )
 |
| Itır çiçeği |
Geraniaceae ( Turnagagasıgiller ) familyasından çok yıllık ve otsu bir bitki olan ıtır ( Pelargonium graveolens ), sardunya çiçeği ile de yakın akrabadır. Halk arasında; hıtır, mis çiçeği, intişaf da denir. ( Kaynak : T.Bitkileri Sözlüğü / E. Tuzluca ).
Bazı çeşitleri şifalıdır, ayrıca losyon elde edilmekte yararlanılır.
 |
| Itır çiçeği daha çok güzel kokulu yaprakları için yetiştirilmektedir. |
Itırın en büyük özelliği, yapraklarının dekoratif ve çok keskin kokulu olmasıdır. Çeşitlerine göre kokuları farklılık gösterir ( Limon, nane, gül gibi kokan çeşitleri vardır. ). Değişik renkteki çiçekleri ise, sardunya kadar gösterişli değildir.
Itırın yetiştirilmesi ve üretilmesi sardunya gibidir, hatta ondan daha kolaydır, çelikle ve tohumdan üretilir. Gölge ve rutubet yerleri sever. Soğuğa karşı en dayanıklı pelargonium / sardunya türüdür.
Bu yayın son olarak 25. 04. 2024 tarihinde güncellenmiştir.
