 |
| Bahçe hezaren çiçeği ya da Mahmuzotu ( Consolida ajacis ) |
Düğünçiçeğigiller ( Ranunculusaceae ) familyasının 'delphinum' cinsini oluşturan bitki türlerine, yurdumuzda genel olarak hezaren ( hazeran diye de söyleniyor ) ya da delfinyum ( delphinum ) denmektedir. Bu bitkinen dünyadaki ortak adı ise 'Larkspur' dır. Hezaren, 'ruh güzelliği' anlamına gelmektedir.
Delfinyum ( delphinum ) cinsinin yurdumuzda 30, bütün dünya da ise 180 türünün bulunduğu sanılmaktadır.Bu bitkilerden 40 kadarı daha sonra consolida ( mahmuzotu ) cinsine dahil edilmiştir. Çiçekleri güzel olan bu bitkilerden ( delphinum ve consolida ) bazıları, bütün dünyada süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir.
Gelin şimdi de bunlardan, süs bitkisi olarak da yetiştirilen mahmuzotu ( Consolida ajacis ) ve bit otu / mevzek otunu ( Delphinium stophisagrio, Staphisagria macrosperma ) daha yakından tanıyalım.
Çiçek sevgi demektir.
 |
| Bahçe hezaren çiçeği, mahmuzotu ( Consolida ajacis ya da C. ambigua) |
1 - Mahmuzotu, Konsolida, Larkspur, Bahçe hezaren çiçeği ( Consolida ajacis ya da Consolida ambigua ya da Delphinum consolida ):
Consolida cinsine ( eski cinsi delphinium ) tek yıllık, dikine büyüyen, otsu bir bitkidir. Anavatanı Güney Avrupa'dır. Çiçekleri güzel olduğu için bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Daha çok mahmuzotu, hezaren, konsolida ( consolida ) adı ile bilinir. Ayrıca halk arasında, saray çiçeği ve süvarimahmuzu da denir. Çiçekleri mahmuzlu, mavi, pembe ve beyaz renklidir. Hızlı büyür, roket gibi, bu nedenle uluslararası adı Larkspur ( Roket larkspur ) dır. Daha çok morçiçek olarak tanınan Consolida orientalis, tarlalarda yetişen mor çiçekli bir başka hezaren / mahmuzutu türüdür. Bahçe hezareni de denir.
Bu bitkilerin çiçek tomurcukları yunus balığı ( delphinium ) şeklindedir. Bu nedenle adına 'delfinyum' denmiştir. Zehirlidirler, tohumları eskiden hayvanlardaki parazitlere karşı kullanılmıştır.
 |
Mahmuzotu ya da beyaz bahçe hezaren çiçeği.
( Consolida ajacis ) |
 |
| Bahçe hezareni ve yunus balığına ( delphinium ) andıran çiçek tomurcukları |
 |
Pembe ve mavi mahmuzotu çiçekleri / Hezaren çiçekleri
( Consolida ajacis )
|
 |
| Mahmuzotu / Hezaren çiçeği ( Consolida ajacis ) |
 |
Bahçe hezareni ya ga Mahmuzotu çiçeği / yaprak
( Consolida ajacis ) |
Hezaren çiçeği ılıman iklimlerde yetişir. Güneşli ya da yarı gölge yerleri sever. Fazla sıcak yerlerde yazın kurur. Toprak bakımından pek seçici değildir süzek, kireçli ve humus bakımından zengin nemli toprakları daha çok tercih eder.
Hezaren çiçekleri daha çok mavi ve mor renkli çiçekleri ile tanınır. Ayrıca beyaz, kırmızı ve pembe çiçek açan mahmuz otu çeşitleri de vardır. Bazı kültür çeşitlerinin çiçekleri ise katmerli olup daha güzeldir. Çok fazla melezi üretilmiştir. Yaz aylarında çiçek açar, çiçeklenme süresi uzundur. Kesme çiçek olarak da kullanılır. Kelek ve arıları kendine çeker.
 |
| Hezaren çiçekleri ( Doğadan ) |
 |
Hezaren çiçekleri ve ben.
Mor çiçek ( Consolida orientalis ) |
 |
| Hezaren ( Consolida ajacis ), bol tohum veren bir bitkidir. |
Genel olarak bahçe çiçeği olarak yetiştirilen hezaren çiçeği, saksıda da yetiştişir. Bitkinin daha bol çiçek vermesi için, kasımpatı gibi dallarının uç kısımları koparılmalıdır. Hezaren çiçeği tohumdan üretilmektedir. Çoğu kere dökülen tohumlarından kendiliğinden de biter. Yetiştirilmesi kolaydır, fazla bakım istemez.
 |
Mevzek otu ya da bit otu ( Staphisagria macrosperma / Delphhinium stophisagrio ).
Çiçekleri güzel olduğu için süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir. |
2 - Bit otu / Hezaren / Mevzek otu ( Staphisagria macrosperma / Delphinium stophisagrio ):
Hezaren çiçeği ve nevazil otu da denir. Tohumları eski çağlardan beri bit ilacı olarak kullanılmıştır. Bu nedenle adına halk arasında bit otu denir. Ayrıca ilaç sanayisinde ve boya sanayisinde de kullanılan önemli bir endüsri bitkidir. Bazı ülkelerde bu nedenle tarımı yapıldığı belirtilmiş.
Bit otu, çiçekleri güzel olduğu için bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilir. Ancak bitkinin bütün kısımları çok zehirli olduğundan dikkatli olmak da yarar vardır.
 |
| Bit otu / Mevazil otu bitkisinin çiçeği |
 |
| Bit otu / Mevzek otu ( Delphinium stophisagrio ), çiçek, yaprak ve meyve |
Bit otu, boyu 150 cm kadar uzayabilen, otsu bir bitkidir. Yazın gövde ve dalların uc kısımlarında salkım halinde, mavi, pembe ve sarı renkli çiçek açar. Yaprakları büyük ve parçalıdır, gövdesi ve tohum kapsülü tüylüdür. Yetişme şartları diğer hezaren türleri gibidir, fazla bakım istemez. Akdeniz ve Ege bölgelerimizde doğal olarak yetişmektedir. Tohumdan üretilir.
Not: Delphinum cashmerianum, Delphinum grandiflorum ve Delphinum elatum, süs bitkisi olarak yetiştirilen diğer hezaren türleridir.
Bit otu çiçekleri ( Delphinium stophisagrio ).
 |
Bit otu / Mevzek otu
( Delphinum stophisagrio ya da Staphisagria macrosperma ) |
 |
Delphinum stophisagrio ya da Staphisagria macrosperma
|
 |
Mevzek otu - çiçek )
( Staphisagria macrosperma )
|
 |
Bit otu / Mevzek otu
( Staphisagria macrosperma )
|
 |
| Pembe ve mavi çiçekli bit otu ( Staphisagria macrosperma ) |
Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi.
( Bu yayın son olarak 25. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )
