Karaçalı neye yarar etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Karaçalı neye yarar etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

3 Aralık 2021

BENİM ADIM KARAÇALI ( Paliurus spina - christi )

Karaçalı ( Paliurus spina - christi )
Salihli / Manisa
Ben kışın yapraklarımı  döken, 3 m. kadar büyüyen, sarı çiçekli ve sert dikenli bir çalıyım. Cehrigiller ( Rhamnaceae ) ailesine mensubum, botanik adım Paliurus spina - christi.  Doğal olarak Akdeniz havzası ve Asya kıtasında yayılış göstermekteyim. Ilıman iklimlerde yetişirim, güneşli yerleri ve geçirimli toprakları severim, kuraklığa ve  -15 derece soğuğa dayanabilirım. Yurdumuzun hemen hemen bütün bölgelerinde bana rastlıyabilirsiniz. Ayrıca park ve bahçelerde çit ve süs bitkisi olarak da yetiştirilirim. Ancak dikanlı olduğum için, beni uygun yerlere dikmenizi tavsiye ederim. Halk arasında çaltı, karadiken, çeşmezen, avanaktamisi, sincan dikeni, isadikeni gibi yöresel isimlerle de bilinirim. 

Cins adım eski Yunanca'da  idrar söktürücü demektir. Eski çağlardan beri idrar artıcı ve taş düşürücü olarak kullanılmaktayım. Ayrıca eskiden yılan ve akrep sokmasına karşı da  kullanılırdım. Tür adım İsa'nın dikeni anlamına gelir. İsa'nın çarmıha gerilmeden önce, başına benim dikenlerimi  sardığı rivayet edilir. ( Bazı kaynaklarda bu bitkinin sütleğengiller familyasından, botanik adı Euphorbia milli olan  'Dikenler tacı' olabileceği belirtilir ).  

Karaçalı / çiçek  ( Paliurus spina - christi )

İlkbaharda, arıların çok sevdiği yıldız şekline yeşilimsi sarı renkli çiçekler açarım.  Önce yeşil olan meyvelerim olgunlaşınca kahverengine döner, disk şeklindedir. Küre şeklindeki tohumumun etrafında  2 -3 cm. çapında yassı bir kanat bulunur. Kakırdak adı verilen tohumum çiğ ya da kurutularak yenir.  Yapraklarım oval, parlak ve yeşil renklidir. Meyvelerim kahverengine dönerek, yapraklarım döküldükten sonra da dalımda durur.  Adıma, meyvelerimin renginden ya da kabuklarından dolayı karaçalı denmiş olabilir.   

Yursumuzda doğal olarak yetişen ve kültür olarak da yetiştirilen  hünnap ( Zizyphus jujuba ) ile ayni familyadanım.  Son yıllarda orman köylülerine ek bir kazanç sağlamak amacı ile, hünnap aşılanmakta anaç olarak kullanılmaya başlandım.  Ayrıca dere yataklaının ıslahında kullanılırım. 

Tohumla, çelikle ve köklerimden çıkan sürgünlerle üretilirim.  

Karaçalı / meyve  ( Paliurus spina - christi )
Seferihisar / İzmir. 

Karaçalı  ( Paliurus spina - christi ) ve çiçeği

Karaçalı / çiçek ( Paliurus spina - christi )
Giresun Kalesi

Karaçalı ( Paliurus spina - christi )
Giresun Kalesi

Karaçalı ağacı / çalısı,  genel  görünümü
( Salihli / Manisa )

 Kaynaklar: Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Ersin Yücel ), Türkiye'nin Bütün Ağaçları Ve Çalıları ( Ünal Akkemik ), Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu, kocaelibitkileri. com sitesi, Vikipedi