KAFKAS TURNAGAGASI ( İber Sardunyası )

Kafkas turnagagası ( Geranium ibericum ) bitkisinin genel görünümü.
( Bektaş Yaylası, Dereli / Giresun. ) 

Yurdumuzda  Kafkas sardunyası ya da  kırmızı ıtır olarak bilinen Geranium ibericum, turnagasıgiller ( Geraniaceae ) familyasından, yaylalarda / dağlarda yetişen, çok yıllık, otsu bir kır çiçeğidir.  Anavatanı Kafkaslar, Türkiye ve İran'dır. Karadeniz Bölgesi'nin, özellikle Doğu Karadeniz yaylalarında yetişir. Çiçekleri çok güzel olduğu için, süs bitkisi olarak dünyaya yayılmıştır. Tür adı ( ibericum ),  ilk defa İber Yarımadası'nda tespit edildiğini işaret etmektedir. Bu nedenle, dünyada İspanyol turnagagası ya da İber sardunyası olarak tanınır.

Kafkas turnagası çiçeği ( Geranium ibericum ) 

 Kafkas turnagası, yaylalarda yazın  ve  sonbararda  çiçek açar. Çiçekler iri, tabak şeklinde,  mavi - mor renkli ve  koyu çizgilidir. Sardunya türlerine özgü yaprakları parlak, tüylü ve derin lobludur. Sonbaharda kırmızı bir renge döner. Yarım metre kadar boylanır, köksaplı ( rizomlu ) dır.  Güneşli, yarı gölge yerleri sever, çalılık, kayalık, çayır  ve yol kenarlarında  yetişir. Kuraklığa ve  soğuğa dayanıklıdır. Toprak bakımından seçici değildir, nemli, humuslu ve geçimli topraklarda sever.  

Geranium ibericum ve Geranium platypetalum'un bir melezi olan Geranium x magnificum süs bitkisi olarak satılır. Daha dayanıklı olan  bu bitkinin değişik renklerde çiçek açan çok fazla kültür çeşidi vardır. Öbekler oluşturur, ancak çiçek açma süresi daha  kısadır. İyi bir bordür bitkisidir, saksıda da  yetişir.  

Kafkas turnagası zehirsizdir, çiçekleri salata ve pasta süslemelerinde kullanılır. 

Geranium ibericum, Tohumla, çelikle ve kökten ayırarak üretilir. Fazla bakım istemez.  

Bir adı da kırmızı ıtır olan Geranium ibericum  

Kafkas turnagagası ( Geranium ibericum )
( Aksu, Dereli / Giresun )