19 Aralık 2021

KRASSULA ÇİÇEKLERİ

Krassula ( crassula ), damkorugiller ( crassulaceae ) familyasından, etli yapraklı  ( sukkulent ) ve otsu  bir bitki cinsidir.   35 kadar  türü vardır, bunlardan bir çoğu  değişik renk ve şekildeki yaprakları nedeniyle  süs bitkisi olarak  yetiştirilmektedir. Bazı türlerinin çiçekleri de çok hoştur. Üretimleri ve bakımları kolaydır.  Krassula türleri at, köpek ve kediler için zehirlidir. 

Krassula ( crassula ),  sıcak ve ılıman iklimlerde yetişir. Güneşli ya da yarı gölge yerleri ve geçirimli, kumlu, humus bakımından zengin toprakları sever. Dona karşı duyarlıdır, fazla su istemez.  İç mekanlarda havadar, aydınlık ve güneş gören yerleri sever.  Krassula türleri  tohum ve çelikle üretilir. 

Gelin şimdi de bazı krassula türlerini daha yakından tanıyalım. 

                       YURDUMUZDA EN ÇOK YETİŞTİRİLEN KRASSULA TÜRLERİ 

1 - KRASSULA BAHAR ( Crassula rupestris 'Springtime' )

 ( Crassula rupestris ' springtime')
Krassula bahar bitkisi. 

Yavaş büyüyen, melez bir  türdür ( Crassula rupestris türünün bir hibrididir), bu nedenle doğada rastlanmaz. Springtime ingilizce ilkbahar demektir, bu nedenle diğer krassula türlerden ayırmak için, adına  'krassula bahar' denir. Çok yıllıktır,  kolay yetişir. 

Crassula rupestris 'springtime', çok güzel  çiçeklidir.  Kışın top gibi, güzel kokulu, merkezi kırmızı, pembemsi - beyaz renkli çiçek  açar. Yaprakları yeşil renkli, etli, kalın, sert ve üçgen şeklindedir. Gövdesi kalın ve güçlü olmasına rağmen yapraklarının ağırlığı nedeniyle dik duramaz. Özellikle sukkulent sevenlerin tercih ettiği  bir türdür.

Krassula bahar çiçeği 
( Crassula rupestris ' springtime')

Crassula rupestris Springtime, saksı çiçeği olarak yetiştirilir. Kompakt yapısıyla sukulent arajmanlarında kullanılır.  Güneşli ve aydınlık yerleri sever,  yazın haftada bir kışın ise daha az sulanır.  Yazın tüm krassula türleri gibi, öğle güneşinden korunması gerekir. Kumlu, geçirgen ve humus bakımında zengin  toprakları sever. Toprağın suyu akıtması( tutmaması )  için saksının dibine çakıl, kiremit parçaları, ponza, curuf ve benzeri maddeler koymakta yarar vardır. Dona kısmen dayanıklıdır, soğuk havalarda toprağın  ıslak olmamasına dikkat edilmelidir. Yaprak ve gövde çeliği ile üretilir.

2 - YEŞİM AĞACI ya da YEŞİM BİTKİSİ ( Crassula ovata ) 

Yeşim ağacı ya da yeşim bitkisi 
( Crassula ovata )

Bilimsel adı Crassula ovata olan yeşim ağacı ya da yeşim bitkisi, damkorugiller familyasından, herdem yeşil, kalın gövdeli, sukulent  bir bitkidir. Anavatanı Güney Afrika'dır. En çok yetiştirilen krassula türlerinin başında gelir. Çok fazla kültür çeşidi vardır.  Yapraklarının rengi nedeniyle yeşim bitkisi  denir. Otsu bir bitki olmasına rağmen ağaca benzediği için  yeşim ağacı da denir, boyu 3 m. bulur ancak hiç bir zaman dokuları ağaç gibi odunlaşmaz. Çok uzun ömürlüdür,  40 yıl kadar yaşıyabilir.  Belli yaşa ( dört ) geldikten sonra şartların oluşması halinde; kışın, küçük beyaz veya pembe renkli, yıldız şeklinde, tatlı kokulu çiçekler açar. Bazı  inanışlara  göre çiçek açtığında, yetiştiren kimsenin zengin olacağına inanılır. Bu nedenle bütün dünyada halk arasındaki adı 'para ağacı' dır.  

Crassula ovata ve çiçeği 

Yeşim bitkisi, özellikle bonsai öğrenenler için ideal bir bitkidir. İyi budandığında çok kolay bonsai'ye dönüşür. 

Yeşim ağacı güneşli ve yarı gölge yerleri sever. Güneşte yapraklarının kenarı kırmızı bir renk alır. Daha çok saksı çiçeği olarak yetiştirilir. Dona kısmen dayanıklıdır. Geçirimli toprakları sever, ayrıca saksının devrilmemesi için dibine ağır maddeler konmasında yarar vardır. Fazla sulama yapraklarının dökülmesine ve kök çürümesine yol açar. Tohumla, dal ya da  yaprak çeliği ile ürer. 

 
Crassula ovata

Crassula ovata

3 - PRENSES  ÇAMI ( Crassula muscosa )

Prenses çamı ( Crassula muscosa )

Prenses çamı ( Crasula muscosa ), adından da anlaşılacağı gibi çam türlerini  andırır, görünüşü diğer krassula türllerine benzemez. 20 cm kadar büyür, yeşil renklidir,  ince gövdeli ve çok küçük yapraklıdır.  Yıldız şeklinde, minicik, sarı - yeşil renkli ve küf gibi kokan çiçekler açar. Dikine büyür, ancak fazla büyüyünce gövdesi sarkar ve çalı görünümü alır. Süs bitkisi olarak yetiştirilen bir çok çeşidi vardır.  Anavatanı Namibya'dır. Yaygın adları arasında Prenses çamı,  Fermuar çiçeği, Kertenkele kuyruğu ve Saat zinciri vardır. 

Prenses çamı ( Crassula muscosa )

Krassula muscosa, iyi drene edilmiş, kumlu ve  verimli toprakları sever. Fazla sulama kök çürümesine sebep olur. Direk güneşi istemez, bol işık alan  aydınlık yerleri sever. Kökleri ile etrafa yayılır. Çelikle, kök parçaları ile üretilir.

4 - PERİ YEŞİM BİTKİSİ ( Crassula multicava  )

Peri yeşim bitkisi ( Crassula multicava )

Bu bitkiyi daha önce yazmıştım, burayı tıklıyarak okuya bilirsiniz. 

Kaynaklar: Kaktüsler ve Diğer etli ( sukulent ) Bitkiler ( Nejat Ebcioğlu ), Vikipedi

3 Aralık 2021

BENİM ADIM KARAÇALI ( Paliurus spina - christi )

Karaçalı ( Paliurus spina - christi )
Salihli / Manisa
Ben kışın yapraklarımı  döken, 3 m. kadar büyüyen, sarı çiçekli ve sert dikenli bir çalıyım. Cehrigiller ( Rhamnaceae ) ailesine mensubum, botanik adım Paliurus spina - christi.  Doğal olarak Akdeniz havzası ve Asya kıtasında yayılış göstermekteyim. Ilıman iklimlerde yetişirim, güneşli yerleri ve geçirimli toprakları severim, kuraklığa ve  -15 derece soğuğa dayanabilirım. Yurdumuzun hemen hemen bütün bölgelerinde bana rastlıyabilirsiniz. Ayrıca park ve bahçelerde çit ve süs bitkisi olarak da yetiştirilirim. Ancak dikanlı olduğum için, beni uygun yerlere dikmenizi tavsiye ederim. Halk arasında çaltı, karadiken, çeşmezen, avanaktamisi, sincan dikeni, isadikeni gibi yöresel isimlerle de bilinirim. 

Cins adım eski Yunanca'da  idrar söktürücü demektir. Eski çağlardan beri idrar artıcı ve taş düşürücü olarak kullanılmaktayım. Ayrıca eskiden yılan ve akrep sokmasına karşı da  kullanılırdım. Tür adım İsa'nın dikeni anlamına gelir. İsa'nın çarmıha gerilmeden önce, başına benim dikenlerimi  sardığı rivayet edilir. ( Bazı kaynaklarda bu bitkinin sütleğengiller familyasından, botanik adı Euphorbia milli olan  'Dikenler tacı' olabileceği belirtilir ).  

Karaçalı / çiçek  ( Paliurus spina - christi )

İlkbaharda, arıların çok sevdiği yıldız şekline yeşilimsi sarı renkli çiçekler açarım.  Önce yeşil olan meyvelerim olgunlaşınca kahverengine döner, disk şeklindedir. Küre şeklindeki tohumumun etrafında  2 -3 cm. çapında yassı bir kanat bulunur. Kakırdak adı verilen tohumum çiğ ya da kurutularak yenir.  Yapraklarım oval, parlak ve yeşil renklidir. Meyvelerim kahverengine dönerek, yapraklarım döküldükten sonra da dalımda durur.  Adıma, meyvelerimin renginden ya da kabuklarından dolayı karaçalı denmiş olabilir.   

Yursumuzda doğal olarak yetişen ve kültür olarak da yetiştirilen  hünnap ( Zizyphus jujuba ) ile ayni familyadanım.  Son yıllarda orman köylülerine ek bir kazanç sağlamak amacı ile, hünnap aşılanmakta anaç olarak kullanılmaya başlandım.  Ayrıca dere yataklaının ıslahında kullanılırım. 

Tohumla, çelikle ve köklerimden çıkan sürgünlerle üretilirim.  

Karaçalı / meyve  ( Paliurus spina - christi )
Seferihisar / İzmir. 

Karaçalı  ( Paliurus spina - christi ) ve çiçeği

Karaçalı / çiçek ( Paliurus spina - christi )
Giresun Kalesi

Karaçalı ( Paliurus spina - christi )
Giresun Kalesi

Karaçalı ağacı / çalısı,  genel  görünümü
( Salihli / Manisa )

 Kaynaklar: Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Ersin Yücel ), Türkiye'nin Bütün Ağaçları Ve Çalıları ( Ünal Akkemik ), Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu, kocaelibitkileri. com sitesi, Vikipedi