YILDIZ YASEMİN ( Trachelospermum )

Yıldız yasemin çiçeği  ( Trachelospermum jasminoides )

Yıldız yasemin ( Trachelospermum jasminoides, eski adı  Rhyncospermum jasminoides ), Zakkumgiller / Apocynaceae  familyasından, çok yıllık, herdem yeşil, ağaç formlu, sarılıcı, tırmanıcı  bir bitkidir. Her na kadar tür adı yasemin ( jasminoides ) olsada,  gerçek yasemin türleri ile akraba değildir ( Gerçek yasemin türleri  zeytingiller / oleaceae familyasının  jasminium cinsindendir. ). Pervane çiçekli yasemin, çin yasemini, yalancı yasemin gibi adlarla da bilinir.  Anavatanı Uzak Doğu Asya ülkeleridir ( Çin, Japonya, Kore ve Vietnam ). 

Yurdumuzun Akdeniz iklimi görülen kıyı kısımlarında park, bahçe ve pergolalerde yetiştirilen çok sevilen bir peyzaj bitkisidir. Soğuk geçen bölgelerimizde  saksıya dikilerek  yetiştirilir. Budanarak istenilen form verilebilir.

Yıldız yasemin,  her dem yeşil bir bitkidir. 
 Sonbaharda yaprakları  bronzlaşır. 

Yıldız yasemin zehirli bir bitkidir, bu nedenle gerçek yasemin türleri gibi çayı yapılmaz. Dallarının içinde beyaz renkli alerjik bir süt bulunur.  Yaz - kış yapraklarını dökmez, deri gibi parlak ve gösterişlidir, sonbaharda bronz bir renge döner. Bazı kültür formlarının yaprakları alacalıdır.  Yıldız şeklindeki çiçekleri beyaz renkli olup çok  güzel kokar.   

Yıldız yasemin meyvesi  ( Trachelospermum jasminoides )
Trachelospermum,  latince 'boyun tohumu' anlamına gelmektedir.  

Yıldız yasemin subtropikal iklimlerde yetişir, güneşli yerleri sever, yarı gölge yerlerde de yetişir. Toprak olarak iyi drenajlı, humusça zengin,  asitli  toprakları sever. Kuraklığa ve soğuğa kısmen dayanıklıdır. 
Kolay  tohum vermez, bu nedenle daha çok  çelikle, daldırma ile ve  kökten ayırma ile üretilir.

Ağaç formu verilmiş yıldız yasemin çiçeği 
( Trachelospermum jasminoides )

Yıldız yasemin, pervane / yıldız  şeklinde ve   beyaz renkli çiçeklidir.    

Yıldız yasemin çiçekleri çok güzel kokar. 

Yıldız yasemin, pervane çiçekli yasemin olarak da bilinir. 

Yıldız yasemin, çok yıllık, ağaçsı,  sarılıcı / tırmanıcı bir bitkidir.
İlkbaharda çok güzel kokan yoğun çiçek açar. 

( Bu yayın  16. 05. 2021 tarihinde güncellenmiştir. ) 

MAVİ YASEMİN ÇİÇEĞİ ( Plumbago )

Mavi yasemin çiçeği  ( Plumbago auriculata )

Mavi yasemin ( plumbago auriculata ya da plumbago capensis  ), kardikenigiller  ( Plumbaginaceae ) familyasından, çok yıllık,  çalı formunda, yaprağını döken, tırmanıcı, sarkıcı  ve genel olarak  mavi renkli çiçek açan bir süs bitkidir.  Yalancı yasemin, plumbago,  kurşunkök olarak da tanınır. 

Zeytingiller ( oleaceae ) familyasından olan, gerçek yasemin ( jasminum ) türleri ile bir  akrabalığı yoktur.

Anavatanı  Güney Afrika'dır. Yurdumuzun Akdeniz iklimi  görülen  kıyı bölgelerinde, daha çok park ve bahçelerde  yetiştirilmektedir. Bulunduğu yere göre değişik şekillerde form verilebilir.   İlkbahardan başlayarak kışa kadar, yasemin çiçeğine benzeyen, soluk mavi renkli ve  kokusuz çiçek  açar. Az da olsa beyaz renkli çiçek açan çeşitlerine de rastlanılır.

Beyaz çiçekli plumbago auriculata

Mavi renkli çiçekler doğada azdır, gökyüzü ve denizi çağrıştırdıkları  için insanı rahatlatıp sakinleştirirler, huzur verirler. Bu nedenle  mavi yasemin çiçeği çok sevilen ve aranan  bir bir süs bitkisidir.
Toprak bakımından seçici değildir,  güneşli yerleri ve geçirimli toprakları  sever. Kuraklığa dayanıklı olmasına rağmen suyu  sever.  Kışın toprak üstü kısmı kurursa, ilkbaharda yeniden  filiz verir ve  kısa zamanda çiçek açmaya başlar.
Mavi yasemin,  fazla bakım istemez ve bol çiçek açar  Tohumla, çelikle ve daldırma yöntemleriyle  çoğaltılır.

Avrupa kurşun otu ya da karakına çiçeği   ( plumbago europaea )

                                                                  ( Doğadan  )

Karakına / Avrupa kurşun otu ( plumbago europaea ), yurdumuzda doğal olarak yetişen ve mavi yasemin çiçeği ( plumbago auriculata )  ile yakın akraba olan otsu  bir bitkidir. Halk arasında  döven otu, dişotu,  sıtma otu, kuduz otu....vb adlarla da tanınmaktadır.
Eskiden beri boya maddesi olarak kullanılmıştır.

Mavi yasemin (  plumbago ) çiçekleri.

Mavi yasemin ya da Plumbago çiçeği 

Kurşunkök de denilen plumbago çiçeği. 

Mavi yasemin ( plumbago auriculata )

Mavi yasemin ( plumbago auriculata )

FİLBAHRİ ÇİÇEĞİ ( Philadelphus )

Filbahri çiçeği ( Philadelphus coronarius )

Bilimsel adı 'Philadelphus coronarius'  olan filbahri, ortancagiller (Hydrangeaceae ) familyasından, kışın yapraklarını döken, çalı formlu bir bitkidir. Yurdumuz için egzotik bir bitkidir. Çiçekleri hoş kokulu olduğu için, eskiden beri park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Güney Avrupa ve Kafkasya'da  doğal olarak yetişir. Philadelphus cinsinin bütün dünyada yetişen 70 kadar türü vardır. Kafkas filbahrisi ( Philadelphus caucasicus ) Ardahan - Posof'ta doğal olarak yetişir.  

Eski adı 'filbahar' olan bu  çiçeğe nedense zamanla 'filbahri' denmeye başlanmıştır. Filadelfus, fulbahri de denir. Halk arasında  'yalancı yasemin', 'limon çiçeği', 'ağızlık çalısı' denir.  Mayıs ve haziran aylarında, salkım halinde, beyaz renkli ve güzel kokulu çiçek açar.

Filbahri çiçeği ( Philadelphus coronarius )

Filbahri, ılıman iklimlerde yetişir, soğuğa ve kuraklığa  dayanıklı bir bir bitkidir.  Güneşli yerleri ve geçirimli, nemli, humusça zengin toprakları tercih eder. Yazın  düzenli sulanma ister. Yurdumuzun kıyı bölgelerinde,  park ve bahçelerde peyzaj bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Güzel kokulu olduğu için sabun ve parfüm yapımında kullanılır. Ayrıca odunundan ağızlık ve pipo yapılır. Filbahri, çiçeklenme döneminden sonra  derin bir şekilde  budanır. Geç budandığında  tomurcukları zarar gördüğü için çiçek açamaz. Yetiştirilmesi kolaydır, fazla bakım istemez. Çelikle, kökten ayırmayla ve  tohumdan üretilir. Filbahri ( philadelphus ) çiçekleri:

Filbahri çiçeği ( Philadelphus coronarius )

Filbahri çiçeğinin genel görünümü
( Philadelphus coronarius )

Halk arasında filbahri çiçeğine; limon çiçeği, yalancı yasemin ve
ağızlık çalısı da denir. 

Filbahri çiçeği, portakal çiçeği gibi çok güzel kokar.

Filbahri çiçeği
( Philadelphus coronarius )

Filbahri çiçeği  ( Tohum kapsülleri )

Kaynaklar: Ağaçlar ve çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Peyzaj Bitkileri ve Özellikleri ( Erdi Ekren ). 

( Not: Bu yayın son olarak 27. 04. 2020 tarihinde güncellenmiştir. )