 |
Yazıma konu olan meşhur çitlembik ağacı ve Teos Antik Kenti'nin
tarla duvarı için kullanılan taşları |
Ağaçların, insanlık için ne kadar yararlı ve önemli olduğunu hemen hemen bilmeyen yoktur. Ancak, ağaçların tarihi nasıl koruduğunu merak ettiğinizi anlıyorum. Ağaçlar tabi ki tarihi korumazlar, amacım tarihi eserlerimize karşı olan sorumluluklarımıza dikkat çekmek istedim. Bu nedenle yazıma böyle bir başlık attım. Kendi kendime de, sen artık bu işi öğreniyorsun diyorum. Hani hep anlatırlar ya köpek insanı değil de, insan köpeği ısırınca haber olur diye. Ben de konuya dikkat çekmek için böyle bir başlık seçtim. Yine de sizleri yanılttığım için özür dilerim, yazımım tamamını okuyunca bana hak vereceğinizi umuyorum.
Tarihte çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Anadolu'nun, hemen hemen her köşesinde ayrı bir tarih yatmaktadır. Bizlere de bunları bulmak, çıkarmak ve korumak düşmektedir. Ancak bu kültür varlıklarımızı iyi koruduğumuzu söyemek zor, bilerek veya bilmeyerek bunlara zarar veriyoruz. Bu yüzden bir çok doğal ve kültür varlığımız yok oluyor.
Gelelim anlatmak istediğim asıl konuya. Teos Antik Kenti, yurdumuzdaki en önemli 12 İyon kentinden birisidir. Ancak halkımızın çoğu tarafından burasının nerede olduğu dahi bilinmemektedir. Bunun en önemli nedenlerinden biri de, buranın hala gün ışığına çıkarılmamış olmasıdır.
Teos Antik Kenti, İzmir'e 50 km, Seferihisar'a 5 km. mesafededir. Sığacık körfezinin kıyısında, liman şehri olarak kurulmuştur. Tarihi, bazı kaynaklara göre MÖ.3000 yıllarına kadar dayanmaktadır. İyonlar zamanında dünyanın en önemli ticaret ve sanat merkezlerinden biri haline gelmiştir. İlk defa sanatçılar burada örgütlenmişlerdir.
Seferihisar, Anadolu Selçuklular zamanında Türklerin eline geçmiştir. Kanuni zamanında buradaki kale ( Sığacık Kalesi ) yeniden yapılarak bu günkü şeklini almıştır. Maalesef, bu kalenin yapımında Teos Antik Kenti'nin taşları kullanılmıştır. Bu durum, Osmanlının bilime ve sanata nasıl baktığını göstermesi açısından da önemlidir. Bir kısım taşlar ise; halk tarafından ev ve bahçe duvarı yapımında kullanılmıştır. Günümüzde ise, sit alanı olmasına rağmen çevresine yazlık siteler kurulmuştur. Yine Teos'dan 25 km. uzaklıkta bulunan, bir başka İyon kenti olan Lebedos Antik Kenti ( Ürkmez ) üzerinde yapılan kaçak binalar hala durmaktadır.
Bu yazıyı yazmama yol açan ise; Teos Antik Kenti yakınındaki bir çitlembik ( menengiç / muzur ağaç ) ağacı oldu. Bu ağaç, Teos Antik Kenti'nden sökülerek yapılmış olan bir bahçe duvarının arasında bitmiş, büyüyünce de taşlardan biri köklerinin arasına sıkışmıştır. Bu yüzden ağacın köke yakın kısmının aldığı şekilden dolayı ( erotik ), halk adını 'muzur ağaç' takmış. Ağacı sökmeden Teos Antik Kenti'nden getirilen taşı çıkarmak mümkün değil. Anlayacağınız ağaç, bizim yapmadığımızı yapmış, tarihi mermer taşını kökleri ile adeta koruma altına almıştır. İnsanın İçimden, 'Ağaç kadar bile olamadık' demek geliyor.
Teos Doğa Sporları Grubu olarak, her yıl en az bir kaç defa Teos Antik Kenti ve çevresinde yürüyüş yapıyoruz. Burada 2010 yılında beri, yeni bir kazı çalışması yapılıyor ( Daha öncede burada farklı zamanlarda, bazıları yabancı bilim adamları tarafından olmak üzere dört kez kazı yapılmış. ). Ancak çalışmalar gördüğümüz kadarıyla çok yavaş yürüyor. Daha önceki kazılarda olduğu gibi bundan da bir sonuç alınmıyacak gibi duruyorr, umarım ben yanılırım. Zira, dört yıldır yapılan kazılarda gözle görülen bir şey ortaya çıkarılmamış. Halbuki, buranın bir an önce günyüzüne çıkarılması ve insanlığın hizmetine sunulması gerekmektedir. Bunun içinde devletin bu konuyu daha ciddi ve planlı bir şekilde ele alması gerekmektedir. Bu bizim ayni zamanda bütün insanlığa karşı olan bir bir borcumuz olduğunu unutmamız gerekir.
Yıllarca okullarda tarih dersleri okuttum. Öğrencilerime hep, tarihin geçmişle gelecek arasında bir köprü görevi gördüğünü anlatmaya çalıştım. Geçmişimizi bilmeden geleceğimizle ilgili doğru kararlar alamayacağımız bir gerçektir.
Bugün ülkemizde, 30 üniversitesinde arkeoloji bölümü bulunmaktadır. Bu fakültelerden her yıl 2000 kadar arkeolog mezun olmaktadır, bunların çoğunun işsiz olduğu söyleniyor. Üniversitelerimizden ve arkeologlarımızdan yararlanılarak, tarihi zenginliklerimiz daha kısa bir zamanda ortaya çıkarılabilir.
Ülkemizde yapılan arkeolojik kazıların çoğu yabancı arkeoloğlar tarafından yapılmakta, bu sırada bazı eserler yurt dışına kaçırılmaktadır, dah sonrada bunların geri getirilmesiyle uğraşılmaktadır.
Hayata olumlu bakmaya çalışıyorum, bardağın boş değil dolu tarafını görmeye, yapıcı olmaya gayret ediyorum. Ancak, ülkemizin sahip olduğu çok değerli kültür varlıklarına yeterince sahip çıkılmamasına, bunların hala insanların hizmetine sunulmamış olmasını ise; ülkem adına üzülüyorum.
 |
| Teos Antik Kenti, Sığacık / Seferihisar |
 |
| Teos Antik Kenti ( Odeon ) |
