YILAN BIÇAĞI ( Dracunculus vulgaris )

Yılan bıçağı bitkisi 
 ( Dracunculus vulgaris ) genel görünümü. 

Yurdumuzda  daha çok yılan bıçağı olarak tanınan  Dracunculus vulgaris (  Arum dracunculus  olarak da bilinir. ), Araceae / yılanyastığıgiller  familyasından, çok yıllık,  büyük yumrulu ve otsu bir bitki türüdür.  Boyu bazen 1, 5 m. geçer. Balkanlar'da  ve Anadolu'da doğal olarak yetişir. Çiçekleri çok  kötü kokmasına karşı ilginç ve güzel  olduğu için, dünyayanın bir çok bölgesinde  süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir. Cins adı ( dracunculus ),  latince küçük ejderha anlamına gelir. Bu nedenle dünyada  ejderha arum,  ejder zambağı, Dragonarum gibi adlarla tanınır.    

Bitkinin  çiçeği dışı yeşil, içi mor renkli değişime uğramış  yaprak ( brakte ) / kılıf ının içinde bulunur.  Erkek ve dişi üreme organları  tabanda,  çiçek odasında  gizlidir.   Burası bitkinin adeta kozmik odası gibidir, kolay girilip çıkılmaz.  Üste erkek, altta ise dişi çiçeklerin oluşturduğu  zon / alan  yer alır.  Çiçek kurulunun  boyu 40 cm. bulabilir, çomak / mızrak  şeklinde olup  mor renklidir.   Boyu bitkinin yumrusuna göre  değişir, yılanı andır. Bikiye muhtemelen bu nedenle yılan bıçağı ya da yılan yastığı denir.  Bitki çiçeğini açarken bu kısım  kılıfından çıkarak etrafa  çürümüş et gibi  bir koku yayar. Bu sırada bitkinin  sıcaklığının da  18 dereceye kadar yükseldiği belirtiliyor.  Bu esnada leş bulduğunu  sanan  bazı sinekler ve böcekler  çiçek odasına girerek tozlaşmaya yardımcı olurlar.   Ancak çiçek odasının duvarları  yapışkan, çıkışı kısmı  dar olduğundan  çıkmakta zorlanırlar,  çiçek  soluncaya kadar birkaç gün burada mecburi misafir olurlar.   Neyse ki, yılan biçağı bazı bitkiler gibi onları besin olarak  yemez. Arum türlerinde görülen bu tür çiçeklenmeye  spodix  denir.   

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris )   
( Üsttekiler / siyah renkli olanlar  erkek, altta / beyaz renkli olanlar  dişi çiçeklerdir.  ) 

 Tozlaşmadan sonra bitki uykuya çekilir, yaprakları sararıp kurur. Önce yeşil renkli olan üzümsü meyveler, olgunlaşınca  turuncu - kırmızı renge döner.  Bitkinin yaprakları da çiçeği gibi  güzeldir, uzun saplı, parçalı  ve büyüktür, üzerinde beyaz  desenler bulunur.  Bitki  çiçek açmadan da  oldukca güzel ve  dekoratif dir. 

Yılan bıçağı  ( Dracunculus vulgaris )
bitkisinin olgunlaşmış  meyveleri 

Ceset çiçeği ( Amorphophallus titanum )
Fotoğraf  Vikipedi 'Özgür Ansiklopedi' sayfasından alınmıştır.
Çok teşekkür ederim.  

Dünyanın en büyük  ve kötü kokulu çiçeği kabul edilen  ceset çiçeği ( Amorphophallus titanum  / Titan arum ), üsteki  fotoğrafta bakınız, yılan bıçağı ile ayni  ( araceae )   familyadandır.  

Yılan bıçağı, yurdumuzun Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde doğal olarak  yetişmektesir.  Güneşli ya da gölge yerleri, nemli, humus bakımından zengin, geçirgen toprakları sever. Soğuğa dayanıklıdır, ancak çok soğuk bölgelerde  yetiştirmek isteyenlerin yumrularını ( korm ) ilkbaharda dikmeleri  gerekir. Bu arada bitkiyi dikerken, çiçek açınca çok kötü koktuğunu   göz önünde bulundurmanız gerekir. Yılan bıçağı  ayni zamanda tıbbi bir bitkidir,  eskiden beri halk arasında bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Ancak  bu konuda çok dikkatli olmak gerekir, zira bitki  zehirlidir.  

Yılan bıçağı bitkisini uzun bir süredir tanıyorum, bir tanede bahçemde var.  Bu nedenle tanıtırken daha çok kendi gözlemlerimden yararlandım.  Bu yüzden   sürçü lisan ettiysek affola. 

Gelin şimdi de,   bu bitkinin hiç bir yerde kolay kolay bir arada bulamayacağınız  fotoğraflarına  bir göz atalım. ( Fotoğrafın  üzerini tıklayarak izlemenizi tavsiye ederim. ) 

Yılan bıçağı bitkileri 
( Seferihisar / İzmir 

Yılan bıçağı bitkisinin   gövdesi 

Yılan bıçağı bitkisi /  ( Dracunculus vulgaris )

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris )
bitkisinin  olgunlaşmamış meyveleri 

Yılan bıçağı bitkisinin olgunlaşmış meyveleri 

Bitkinin gizli olan çiçek odası.
Ben kozmik oda diyorum. Sizin için bir kapak açtım

Bitkinin çiçekleri, yeşil olan henüz çiçeğini açmamış. 
Bu arada şunu belirteyim her gövde de sadece bir çiçek açıyor. 

Yılan bıçağı çiçeği ( Dracunculus vulgaris ) 

Yılan bıçağı bitkisinin gizli olan çiçek odası 

Yılan bıçağı çiçeği ( Dracunculus vulgaris ) 

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris )  çiçeği 

Yılan bıçağı bitkisinin toprak altı kısmı.
Fotoğraf çektikten sonra tekrar diktim.  

Henüz yeni bitmiş   yılan bıçağı bitkisi
Henüz yapraklarında desen oluşmamış. 

Yılan biçağı ( Dracunculus vulgaris )  bitkisinin yaprağı.
Bitkinin  yapraklları  yeşil rekli olup  üzerinde beyaz desenler vardır.  

Yılan bıçağı bitkisi ve gövdesi 

Dracunculus vulgaris 

Kokuya aldanan karasinekler leşi aramaya başlıyorlar.
Başlarına gelecekten habersiz. 

Çiçek odasının girişi, 

Çiçek odası ( şişkin kısım ). 

Çiçek açmış bir yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris ) 

Yılan bıçağı ( Dracunculus vulgaris ) bitkisinin toprak altı kısmı
Bitki büyük yumruludur.  

Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi 'Özgür Ansiklopedi'

AĞIZLIK ÇALISI ( Patpat Ağacı )

Ağızlık çalısı ağacı  ( Staphylea pinnata )
( Çekildiği yer: Güzelcehisar / Bartın )

Yurdumuzda ağızlık çalısı, patpat ağacı gibi adlarla daha çok bilinen  'Staphylea pinnata',  kışın yaprağını döken, 6 m. kadar boylanabilen küçük bir ağaçtır.   

Staphyleaceae ( Ağızlıkçalısıgiller ) familyasının yurdumuzda doğal olarak yetişen tek türüdür. Avrupa kıtası, Asya kıtasının batısı ve Kuzey Anadolu bölgemizde  doğal olarak  yetişir. Balon şeklindeki ilginç meyvesi  nedeni ile;  park ve bahçelerde  süs bitkisi olarak yetiştirilir.  İlkbaharda, üzüm salkım halinde, küçük çan şeklinde, pembemsi beyaz renkli  ve güzel kokulu  çiçekler  açar.  Bileşik yapraklıdır (  yumurta şeklinde 5 - 7 yaprakcıktan oluşur ).  Meyve balon şeklindedir,  2- 3 lopludur, nohut büyüklüğündeki  tohumlar kahverengi renkli olup ve  sert kabukludur.  Tespih ve süs eşyası yapımında kullanılır.  Bu nedenle tespih çalısı da denir ( Bazı başka bitki türlerine  de tespih ağacı / çalısı denır.  ).  Bitkinin dalları hediyelik  eşya  yapımında kullanılır.   

Ağızlık çalısı ağacı  çiçeği ( Staphylea pinnata )
( Çekildiği yer: Horma Kanyonu,  Pınarbaşı / Kastamonu )  

Ağızlık çalısı, Kuzey Anadolu bölgemizde oldukca yaygındır  bu nedenle;  patpat ağacı, patlak ağacı ve tespih ağacı gibi değişik  adlarla  bilinmektedir. İngilizce adı mesane fındığı anlamına gelir. Giresun'da, çoçukluğumda  'dongirik' dediğimiz  hatırlıyorum.  Yendiğini bilmiyorduk. 

Ağızlık çalısı, ılıman ıklimlerde, geniş yapraklı ormanlarda  yetişmektedir. Güneşli, yarı gölge yerleri sever, soğuğa dayanıklıdır. Toprak bakımından secici olmamakla beraber humuslu, geçirimli  ve   nemli  toprakları sever. Tohumdan üretilir. 

Ağızlık çalısı / Patpat ağacı 
( Staphylea pinnata )  

Ağızlık çalısı ağacı yaprağı 

Ağızlık çalısı ağacı ve çiçekleri( Staphylea pinnata )
Çekildiği yer: Azdavay / Kastamonu )  

Ağızlık çalısı ağacı  ve meyveleri 
 ( Staphylea pinnata )
Çekildiği yer: Bulancak / Giresun ) 

Kaynaklar: Türkiye'nin Bütün Ağaçları Ve Çalıları ( Ünal Akkemik ), Türkiye'nin Ağaçları Ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu, Vikipedi 

AYI FINDIĞI

Ayı fındığı meyvesi ( Styrax officinalis ) 

Ayı fındığı, kışın yapraklaını dökeni beyaz çiçekli bir çalı ya da küçük bir ağaçtır. Eski çağlardan beri bilinir, tıbbi bir bitkidir. Akdeniz havzasında yayılış gösterir.  Yurdumuzun  Akdeniz, Ege, Marmara bölgelerinde  ve Samsun, Konya ve Adıyaman gibi bazı illerimizde yetişir. Çiçek ve  meyveleri gösterişlidir, bu nedenle park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilir.  

Bilimsel adı Styrax officinalis olan ayı fındığı, styracaceae / ayıfındığıgiller familyasının yurdumuzda yetişen tek türüdür. Cins adı ( styrax )  günlük / reçine anlamına gelir.  Tür adı ( officinalis ) latince  'tedavi edici demektir', bitkinin tıbbi olduğunu işaret eder.   

Bitkininin gövdesinden ve dallarından  elde edilen güzel kokulu  reçine parfüm, ilaç  ve tütsü yapımında kullanılır. Ayrıca, çiçeklerinden  reçel, meyvelerinden tespih ve süs eşyası yapılır. 

Ayı fındığı çiçeği ( Styrax officinalis )   

Ayı fındığı, nisan - mayıs - haziran ayları arasında demet halinde, çan şeklinde, beyaz renkli ve güzel kokulu çiçekler açar. Yumurta şeklindeki yapraklar koyu yeşil renklidir. Küre şeklindeki meyve  uzun saplıdır, içinde bir ya da iki tohum bulunur. Tohumlarından tespih yapıldığığ için; halk arasında tespih ağacı, tesspihlik, tesbi  denir. Bazı yörelerde ise; Zamzalak, Zanzalak, Çakıldak, Yaban ayvası, Kara günlük gibi adlarla  bilinir. 

Ayı fındığı, ılıman iklim görülen güneşli yerlerde orman  ve makilik alanlarda yetişir. Geçirimli, nemli toprakları sever, kuraklığa da dayanıklıdır. Tohumdan ve kökten bölerek  üretilir. 

Ayı fındığı   ( Styrax officinalis ) 

Ayı fındığı ağacı ve olgunlaşmış meyveleri 

Ayı fındığı ( Styrax officinalis )
Dilek Yarımadası Milli Parkı, Aydın 

Ayıı fındığı çiçeği  ve yaprağı
( Styrax officinalis )

Ayı fındığı  ( Styrax officinalis )
Seferihisar / İzmir  

Ayı fındığı ağacı ( Styrax officinalis ) 

Kaynaklar: Türkce  Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ), Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve  Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ), Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu), Ağaçlar ve Çalılar- 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ) 

GARDENYA ÇİÇEĞİ

 

Gardenya çiçeği ( Gardenia jasminoides ) 

Beyaz çiçekli  bir  çalı  cinsi olan  gardenya ( gardenia ), kökboyasıgiller (Rubiaceae )  familyasındandır,  60 kadar türü vardır. Süs bitkisi olarak en çol Gardenia jasminoides türü yetüştirilir.  

Gardenia jasminoides, yaz - kış yapraklı bir çalıdır, genellikle yazın  beyaz renkli ve güzel kokulu  çiçekler açar ( Uygun ortamlarda yıl boyu  çiçek açar. ). Güney Çin ve  Japonya'nın tropikal ve subtropikal iklim görülen yerlerinde  doğal olarak yetişir. Doğada yalın kat çiçek açar, süs bitkisi olarak yetiştirilen çok fazla kültür çeşidi üretilmiştir.  Özellikle  çok çenekli ve katmerli çiçek acan  çeşitleri yetiştirilir.  Parlak, koyu yeşil renkli yaprakları bitkiye ayrı bir güzellik katar. Çiçekleri tozlama yaparsa  sarı renkli meyveleri olur. 

Gardenya bitkisinin genel görünüşü
( Gardenia jasminoides )  

Gardenya, adını İskoçyalı botanikci  Alexander Garden ( 1730 - 1791 ) almıştır.  Tür adı ( jasminoides )  her ne kadar  yasemin türü anlamına gelsede,  yasem türleri ile hiçbir alakası yoktur. 

Gardenya, Çin'de çok eskiden beri tıbbi amaçla yetiştirilmiş ve  kullanılmıştır. Çiçekleri yenilebilir, yaprakları aroma vermesi için çaya katılır. Sarı boya ve parfüm yapımında kullanılır. Kesme çiçek olarak da değerlendirilir. Bonsai bitkisi olarak da kullanılır. 

Gardenya, sıcak ve ılıman iklimlerde yetiştişır, kışın soğuk geçen yerlerde ( 10 derecenin altı ) seralarda ve iç mekanlarda  yetiştirilir.  Gardenye yazın direk güneş almayan ancak aydınlık yerleri sever. Çok fazla sıcak ( 30 dereceden fazla ) olmayan, havadar yerleri tercih eder. Toprağının  nemli, mineral bakımından zengin,  geçirimli ve hafif asitli olması gerekir.  Yazın yapraklarına su serpilmesini sever. Kireçli suları sevmez, yapraklarını sarartır.   Karadeniz ve Akdeniz iklimi görülen, yazın mutlak nem oranı yüksek  kıyı kısımlarında yetiştirilmeye  uygundur. 

Gardenye yetiştirilmesi kolay olmayan bir çiçektir. İsteklerine dikkat edilmezse yaprakları sararır ve çiçek tomurcukları dökülür. Gardenya, çelikle, köktrn ayırma  ve tohumdan  üretilir. Çiçek açtıktan sonra budamak gerekir.

Arkadaşlarınıza, dostlarınıza hediye olarak canlı çiçek  alalım.  Bazen bir çiçek, içimizdeki  sevgiyi  uyandırır ve bizi mutlu eder. 

Gardenya bitkisinin  yaprağı
( Gardenia jasminoides )  

Gardenya çiçeği ( Gardenia jasminoides ) 

Kaynaklar: Vikipedi 

HAVLU PÜKÜLÜ ÇİÇEĞİ ( Deutzia )

Havlu püskülü çiçeği ( Deutzia scabra )
 

Dotsya ( deutzia ), ortancıgiller ( Hydrangeaceae ) familyasından 60 kadar türü olan, genellikle kışın yaprağını döken, çalı formlü bir bitki cinsidir. Çin, Kore, Japonya, Filipinler, ve Meksika'da doğal olarak yetişmektedir. Yurdumuzda doğal olarak yetişmez. Bunlardan Deutzia scabra ve Deutzia gracilis türleri ve kültivarları, çiçekleri güzel olduğu için yurdumuzda havlu püskülü,  püskül çalısı, püsküllü çalı gibi adlarla park, bahçe ve bordürlerde  süs bitkisi olarak yetiştirilir. 

Havlu püskülü ağacı ( Deutzia scabra ) 

Anavatanı Japonya olan Deutzia scabra, kışın yaprağını döken, sık dallı bir çalıdır. İlkbahar ve yaz aylarında beyaz renkli, çan şeklinde, güzel kokulu ve gösterişli çiçek  açar. Çok fazla çeşidi vardır, bunlardan özellikle taç yapraklarının  dış kısmı pembe renkli olan çeşidi çok beğenilir. Mayıs - temmuz aylarında çiçek açar ve  2 -3 hafta kadar çiçekli kalır.  Yaprakları basit, yeşil renkli ve kenarı testere gibi dişlidir. Çiçeklerinin  yerini daha sonra kahve rengi tohum  kapsülü  alır. 

Deutzia gracilis ( İnce deutzie ), Japonya'da doğal olarak yetişen ince dallı ve beyaz çiçekleri olan bir bitkidir. Kışın yapraklarını döker, soğuğa dayanıklıdır. 

Havlu püskülü, ılıman iklimlerde yetişir, soğuğa dayanıklıdır, yarı gölge yerleri ve geçirimli, nemli, gübreli  toprakları sever.  Çiçeklerden sonra budanarak istenilen form verilir. Tohumla ve çelikle üretilir, fazla bakım istemez. 

Havlu püskülü çiçeği ( Deutzia scabra ) 

Havlu püskülü çiçeği ( Deutzia scabra ) 

Havlu püskülü çiçeği ve tohum kapsülleri
 ( Deutzia scabra ) 

Havlu püskülü çiçeği ( Deutzia scabra )

Yararlanılan kaynaklar: Vikipedi 

BİR SAATLİK ÇİÇEK / KERKEDE

Bir saatlik çiçek / Kerkede  
 ( Hibiscus trionum )

Ülkemizde kerkede adı ile tanınan bilimsel adı Hibiscus trionum, ebegümeci familyasından tek yıllık otsu bir bitkidir. Çiçekleri sadece birkaç saat gibi kısa bir süre açık kaldığı için, bütün  dünyada 'bir saatlik çiçek' olarak bilinir. Diğer adları mesane ebegümeci ve venedik ebegümeci dir. Anavatanı eski dünya kıtaları olmasına rağmen, süs bitkisi olarak yetiştirildiğ çoğu ülkede doğallaşmıştır. 

Hibiscus trionum, Akdeniz ve Ege bölgelerinde doğal olarak yetişen bir bitkidir: Çiçekleri gibi tohum kapsülü ve  yaprakları da güzeldir. Bu nedenle bahçellerde süs bitkisi olarak da yetiştirilebilir: Bitkinin genel durumuna kıyasla çiçekleri oldukca büyük ve gösterişlidir. Son yapılan araştırmalar çiçeklerinin yanardöner olduğu şeklindedir. Sarı ya da beyaz  renkli  tac yapraklarının merkezi mor renklidir. Ayni familyadan olan bamya bitkisinin çiçeğine benzediği için ( aşağıdaki fotoğraf ), yabani  bamya da denir.  Yazın ve sonbar aylarında çiçek açar.  Kağıt feneri şeklindeki kırmızı çizgili  tohum kapsülü ve derin loplu yaprakları dikkat çeker.   Her tohum kapsülü  beş bölümden oluşur ve içerisinde kalp ya da böbrek şeklinde çok fazla tohum bulunur. Bitki zehirsizdir, bazı kaynaklar  taze yapraklart ve filizlerinin  sebze olarak  yendiğini 

Bamya ( Abelmoschus esculentus ) 

Kerkede, tropikal ve subtropikal iklimlerde ve  güneşli yerlerde yetişir. Toprak bakımından seçici değildir geçirimli, kumlu, killi, tınlı topraklarda daha çok sever:  Tarım yapılmış boş tarlalarda ( nadasa bırakılan farlalarda ),  yol kenarlarında doğal olarak yetişir. Dökülen tohumlarından her yıl kendisi  biter. Tohumlarının çimlenmesi için toprağın ısınması gerekir, bu nedenle gec biter. 

Kerkede ya da bir saat çiçeği ( Hibiscus trionum )  

Kerkede bitkisinin tohum kapsülleri  ve tohumları 

Kerkede bitkisinin  yaprağı 

Kerkede bitkisinin tohum kapsülleri 

Kerkede bitkisinin ( Hibiscus trionum )  genel görünüşü 

Kerkede bitkisinin çiçek tomurcuğu ve tohum kapsülleri 

Kerkede bitkisinin yanardöner çiçeği  

Katnaklar: Vikipedi