ALİSYUM ÇİÇEĞİ ( Kraliyet Halısı )

Kraliyet halısı  ya da  Alisyum çiçeği 
( Labularia maritima )  

Alisyum ya da kraliyet halısı ( Lobularia maritima, eski adı Alyssum maritima ), turpgiller ( brassicaceae ) familyasından beyaz ve mor çiçekli, populer bir süs bitkidir.  Eski cins adından dolayı adına alisyum ( alyssum ) denir, bir adı da  'kraliyet halısı' dır. Çok yıllık ve otsu bir bitkidir.  Akdeniz havzasına özgüdür. Bordür ve kaya bahçelerinde yer örtücü olarak  yetiştirilir. .   

Tatlı alisyum, Ak kuduzotu, Ballıca da denir.  
Top halinde sık çiçek açar. bazı hibritleri pembe, kırmızı ve sarı çiçek açar. Ancak bunlar tohum vermez. Özellikle beyaz çiçekli çeşidi  bal kokuludur. Sık dallı ve şerit şeklinde yapraklıdır. 

Yurdumuzda  yetişen alisyum ( alyssum ) türleri, eskiden kuduz köpek ısırmalarının tedavisinde kullanılmıştır. Bu nedenle,  halk arasında  alisyum ( alyssum ) türlerine 'kuduz otu', 'deli otu' denir. Ancak alisyum çiçeği artık 'lobulari' cinsinden kabul edilmektedir.  

Daha çok bahçelerde, bordürlerde, duvar diplerinde  yer örtücü olarak yetiştirilen alisyum, askılı saksılarda ve pencere önlerinde de çok güzel durur. Yaprak ve çiçekleri yenir, salatara katılır.  

Alisyum, ılıman iklimlerde yetişir, güneşli ya da yarı gölge yerleri ve kireçli, kuru toprakları sever. Fazla soğuktan ve  aşırı sıçaklardan olumsuz etkilenir.  Normal sulama ister. 

Yetiştirilmesi çok kolaydır, fazla bakım istemez. Solan çiçekleri kesilince yeniden çiçeklenir. Bazı yerlerde yıl boyu çiçek açabilir. Soğuk yerlerde tek yıllık olarak yetiştirilir.  
Alisyum, tohumdan ve kökten ayırma ile üretilir. Çoğu zaman dökülen tohumlarından kendiliğinden yetişir.  Yurdumuzda doğallaşma  eğilimindedir.

 

Kraliyet halısı çiçeği ve tohum kapsülleri 
( Lobularia maritima )

Beyaz çiçekli kraliyet halısı ( Lobularia maritima )

Mor çiçekli  kraliyet halısı
( Lobularia maritima )

Bal kokulu beyaz alisyum çiçeği
(Lobularia maritima )

Bir adı da "kraliyet halısı" olan alisyum çiçeği
( Lobularia maritima )

Mor renkli alisyum çiçeği / Tatlı alisyum

Beyaz alisyum çiçeği ( makro çekim ) 

Pembe çiçekli kuduz otu çiçeği ( Lobularia maritima ) 

( Bu yayın son olarak 13. 03. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

NERGİS ZAMBAĞI ( Hippeastrum - Amarillis )

Nergis zambağı / Amarillis  ( Hippeastrum reginae )

Nergisgiller ( amaryllideae ) familyasının 'hippeastrum' ve 'amaryllis'  cinsini oluşturan soğanlı  bitki türlerine genel olarak  nergis zambağı  denir. Hippeastrum cinsinin 90 kadar doğal ve  bunlardan elde edilmiş 600 den fazla melez ve kültür çeşidi  vardır. Ana vatanı Güney Amerika kıtasıdır ( Venezuela, Bolivya, Peru ve Brezilya ). Hippeastrum 'şövalya yıldızı'  demektir. Yurdumuzda yetiştirilen neris zambağı türlerinin çoğu hippeastrum cinsindedir ve yanlış olarak bunlara amirillis denir. 

Nergis zambağı, Güzel hatun çiçeği
( Amaryllis belladonna )

Amaryllis cinsini oluşturan nergis zambağı türleri ise  Güney Afrika menşeilidir.  İki türü vardır, yaz sonu ve sonbaharda, yaprakları kuruduktan sonra  çiçek açar. Bu cinsin en tanınmış türü, çiçekleri pembe renkli olan  Güzel hatun çiçeği / Çıplak kadın ( Amaryllis belladonna ) dir.  

Hippeastrum,  tropikal ve subtropikal iklimlerde yetişir. 

Nergis zambağı,  amarillis ( amaryllis ), çoban çiçeği, süvari yıldızı, şövalye yıldızı ve  güzel hatun çiçeği gibi adlarla da bilinir. 

Nergis zambağı / Şövalya yıldızı 
 ( Hippeastrum reginae )

Hippeastrum ve Amarillis ( amaryllis ), lale gibi Hollanda tarafından ıslah edilmiş ve  dünyaya tanıtılmıştır. Daha çok saksı çiçeği olarak  yetiştirilir,  ılıman iklim görülen yerlerde ise park ve  bahçelere de dikilmektedir.

Nergis zambağı,  yılda bir kez ilkbahar veya  yazın  çiçek açar.  Her soğandan büyüklüğüne göre 2-4 çiçek  sapı  çıkmakta  ve  huni şeklindeki  çiçekler  şemsiye şeklindeki bu yapı üzerinde açmaktadır: Çiçekler kırmızı, beyaz,  pembe, turuncu renklerde ve son derece gösterişlidir. Ebruli, katmerli ve kokulu  çiçek açan çeşitleri de yetiştirilmiştir.  Uzun ömürlüdür, bu nedenle  kesme çiçek olarak da değerlendirilir.  Yaprakları  yeşil renkli, etli ve şerit şeklindedir. 

Nergis zambağı,  fazla bakım istemez, yetiştirilmesi kolaydır.  Gübreli, iyi drene edilmiş  toprakları ve güneşli ya da yarı gölge  yerleri sever. Dikilen soğanların üçte birinin toprak dışında olması ve bu kısmının  ıslak tutulmaması gerekir. Saksıda yetişenler, çiçek açtıktan sonra gölge yerlere alınarak yapraklarının kuruması sağlanır. 

Nergis zambağı, soğanla üretilir, tohumdan üretilenler  3-4 yıl sonra çiçek açar. Bu nedenle, tohumdan üretime  yeni türler elde etmek ( melez ) ya da fazla üretim yapmak  için baş vurulur. Soğan temin ederken iri olmasına dikkat etmek gerekir.

Nergis zambağı / Şovalya yıldızı
( Hippeastrum regina )

Bir adı çoban çiçeği olan nergis zambağı ( hippeastrum )  büyük soğanlı bir bitkidir.  .

Nergis zambağı / Süvariyıldızı 
(Hippeastrum vittatum )

Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi.

( Bu yayın son olarak 30. 10. 2021 tarihinde güncellenmiştir. )

GÜZELLİK ÇALISI / ABELYA

Güzellik çalısı / Abelya  ( Abelia x grandiflora )

Abelya ( abelia ), hanımeligiller ( caprifoliaceae ) familyasından, 30 kadar türü bulunan çalı formlu bir bitki cinsinin ortak adıdır. Bazı türleri, çiçekleri  güzel  olduğu için, bütün dünyada süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir ( Ülkemizde  abelia x grandiflora yetiştirilmektedir ).

Abelia x grndiflora, 2 - 3 m. boylarında,  herdem yeşil, çalı formlu melez  bir bitkidir ( A. chinensis ile A. uniflora'ın  melezi  ).  Cins adı, doğabilimci Clarke Abel'e izafeten verilmiştir, grandiflora ise latince  'bol çiçekli' anlamına gelmektedir.  Ülkemizde  'güzellik çalısı', 'abelya' ya da  'büyük kelebek çalısı'  olarak tanınır.  Bodur ve alaca yapraklı çeşitleri de vardır.  Anavatanı Çin ve Japonya dır. 

Abelya, sürgünlerin ucunda küçük çan şeklindeki pembemsi beyaz renkli ve güzel kokulu çiçekler açar. Çiçeklenme mayıs ayından başlıyarak kasım ayına kadar devam eder. 

Ilıman iklimlerde yaprağını dökmez, parlak yeşil renkli yaprakları sonbaharda kırmızıya döner ve bitkiye ayrı bir güzellik kazandırır. soğuk yerlerde yaprağını döker. Yurdumuzun büyük bir kısmında yetişir, daha çok park ve bahçelerde peyzaj bitkisi olarak dikilir. Büyük saksılarda da yetişir. 

Abelia x grandiflora, kelebek ve arıları kendine  çektiği için
 'büyük kelebek çalısı' da denir. 

Abelya ( abelia ) ılıman iklimlerde yetişir, sıcağa, soğuğa ( - 10 kadar )  ve tuzluluğa dayanıklıdır. Geçirgen, humusça zengin,  nemli toprakları ve  güneşli ya da  yarı gölge yerleri sever. Fazla su istemez.  Kelebek ve arıları kendine çeker. Bu nedenle  'büyük kelebek çalısı' da denir. 

Abelya, yetiştirilmesi kolay bir çiçektir, fazla bakım istemez. Park ve bahçeler için ideal bir bitkidir, daha çok peyzaj düzenlemelertinde kullanılır.  Budanarak şekil verilebilir. Tohumla, çelikle ve ayırma ile  üretilir. Bahçesi olan arkadaşlara tavsiye ederim. 

Güzellik çalısı ( Abelia x grandiflora ).

Güzellik çalısı ( Abelia x grandiflora )

Kaynak : Vikipedi, Ağaçlar ve Çalılar I ( Prof. Dr. Ersin Yücel ), Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik )

( Bu yayın son olarak 20. 10. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

EKŞİYONCA ÇİÇEKLERİ ( Oxalis )

Mor süs yoncası ( Oxalis triangularis 'Purpurea'  )

Oxalis türlerine   genel olarak ekşiyonca ya da sahte yonca  denir.  Ekşiyoncagiller ( oxalidaceae ) familyasını oluşturan yaklaşık 1000 bitki türünden   800'ü  oxalis cinsindendir.   Anavatanı Güney Afrika ve Güney Amerika'dır. Kutuplar dışında hemen hemen dünyanın her yerinde yetişirler.  Bazı  türleri  süs bitkisi olarak  da yetiştirilmektedir.  Ayrıca çok sayıda hibrit ve varyeteleri üretilmiştir.

Ekşiyonca ( oxalis ) türlerinin  çoğu otsu ve  soğanlıdır. Bir çok oxalis türünün  yaprakları,  yem bitkisi olarak ekilen yoncaya ( medicago sativa ) çok  benzediği için bu ad verilmiştir. Aslında bu  bitkiler arasında hiç bir akrabalık yoktur. Yonca türleri  baklagiller ( fabaceae ) familyasındandırlar. Bu nedenle ekşiyonca  türlerine sahte yonca da denir.

Ekşiyonca türleri  genel olarak beyaz, pembe ve sarı renkli çiçeklidir.  Geceleri ve güneş olmadığı zaman çiçekleri kapanır. Bu nedenle  'uyku çiçeği'  de  denir. Yaprak şekilleri, renkleri türlerine ve bulundukları yere göre farklılıklar  göstermektedir. Yeşil, mor ve alacalı yapraklı  olanlar vardır

Ekşiyonca çiçeklerinin   yetiştirilmesi  kolaydır, fazla bakım istemezler. Güneşli ve yarı gölge yerleri ve nemli  humusca zengin  toprakları severler. Yazın bol sulanmalı ve direk güneşten korunmalıdır.
Zehirsizdirler,  yaprak ve yumruları  yenir,  tadı ekşidir. Soğanla ve tohumla üretilir, yayılıcıdırlar.

Süs bitkisi olarak yetiştirilen bazı ekşiyonca türleri şunlardır.

- Mor  Ekşiyonca Çiçeği  / Aşk Çiçeği ( Oxalis triangularis 'Purpurea' ):  Bu bitkinin mor renkli olan  yaprakları uzun saplı ve  üç parçalıdır. Açık pembe renkli  çiçek  açar.  Çiçeklerinden çok  yaprakları güzel olduğu için  yetiştirilir. Geceleri çiçek ve yaprakları kapanır.

Mor ekşiyonca ( Oxalis triangularis 'Purpurea' )

Mor ekşiyonca çiçeği / yaprak.

Yağışlı ve kapalı havalarda süs yoncalarının çiçekleri  kapanır.

-  Koca Ekşiyonca Çiçeği  ( Oxalis Pes-caprae ): Sarı renkli çiçekleri güzeldir.  Bazı çeşitlerinin çiçekleri ise  katmerlidir. Fazla soğuğu ve sıcağı sevmez. Soğanlarından kendi ürer, yayılıcı bir türdür. Soğanları ve çiçek sapları yenir.

Uyku çiçeği olarak da bilinen ekşi süs yonca çiçeği ( oxalis ).
Boru şeklindeki çiçekleri gece ve kapalı havalarda kapanır.  

Katmerli sarı ekşiyonca çiçeği  ( Oxalis  pes - caprae )

Sarı  ekşiyonca çiçeği ( Oxalis pes-caprae )

Ekşi sarı yonca çiçeği ( Oxalis pes- caprae var.pleniflora )

Ekşi sarı yonca çiçeği

- Pembe Ekşiyonca Çiçeği ( Oxalis articulata ): Pembe çiçekli bir bitkidir.  Daha çok ağaç diplerine,  yer örtücü olarak  diklir.

Pembe çiçekli ekşi yonca rizom köklü bir bitkidir. 

Pembe yonca çiçeği ( Oxalis articulata )

Oxalis articulata 

- Ekşi Yonca Çiçeği (  Oxalis acetosella ): 30 cm. kadar büyür ve ormanların açık alanlarında, nemli yerlerde yetişen, çok  yıllık  bir bitkidir.   Çiçekleri beyaz renkli olup üzerinde pembe şeritler taşır. Kalp şeklindeki yaprakcıkları orta yerinden katlanır. Nadir olarak kırmızı ya da  menekşe renli formlarına da rastlanılır.  Çiçek sapları ve yaprakları  yenir, limon tadındadır.

Ekşi yonca çiçeği  ( Oxalis acetosella ) 

- Sürünen Ekşiyonca Çiçeği, Sarı ekşiyonca  ( Oxalis corniculata ): Doğal olarak yetişen sürünücü ve yayılıcı  bir bitkidir. Diğer oxalis türlerine aksine  bol tohum verir. Yapraklarının rengi, güneş durumuna göre değişmektedir. Sarı renkli çiçek açar. Yayılıcı bir bitkidir.

Sürünen ekşi yonca, Boynuzlu ekşi tırfıl ( Oxalis corniculata)

Bir adı da sarı ekşiyonca olan oxalis corniculata. 

( Bu yayın son olarak 12. 04. 2020 tarihinde güncellenmiştir. )

AHMETBEYLİ - NOTİON - KLAROS DOĞA YÜRÜYÜŞÜ

Eski adı 'Gavur Köy' olan Ahmetbeyli

Teos Doğa Sporları Grubu olarak  yaptığımız doğa yürüyüşlerine,  pazar günü  ( 11.01.2015 ) Menderes /  Ahmetbeyli'de yaparak devam ettik.  Ayni zamanda tarihi bir gezi niteliğinde geçen bu yürüyüşümüz sırasında  önce Antik Notion Kentini, öğleden sonra da eski çağlarda önemli bir kehanet merkezi olan  Klaros'u  ( Claros ) da  gezdik.

Ondokuz arkadaşımızın  katılımı ile yaptığımız  yürüyüş zevkli ve  yararlı geçti. 
İzmir'de, son günlerde yaşanan dondurucu soğuklardan sonra,  pazar günü güneşli ve güzel  bir hava vardı. Aslında Ahmetbeyli'de,  sabahleyin bizi  soğuk ve rüzgarlı bir hava karşıladı, yollarda biriken sular donmuştu, ancak daha sonra hava  güzelleşti.

İşte bu yürüyüş  sırasında kamerama takılanlar ve  hikayesi.

Ahmetbeyli ( Menderes / İzmir )
Seferihisar'dan geldiğimiz araçları Ahmetbeyli'de park ettikten sonra,  Notion Antik Kenti'nin bulunduğu ören yerine hareket ediyoruz. 

Ahmetbeyli - Menderes kavşağı

Sular donmuş.

Ahmetbeyli, idari bakımdan  İzmir'in Menderese ilcesine  bağlı bir mahalle. Yeşille mavinin buluştuğu, daha çok yazlık sitelerin bulunduğu bir sayfiye yeri. Eski adı  Gavur Köy'müş. Kuşadası yolu üzerinde bulunuyor, Seferihisar'a 52, Selçuk'a 18 km, uzaklıkta bulunuyor. 
İzmir'e;  Seferihisar üzerinden   97 km, Menderes üzerinden ise 50 km. mesafede bulunmaktadır.

Notion hatırası ( Teos doğa Sporları Grubu )

Claros ve Notion Antik kentlerini gösteren harita  (Netten alıntıdır.)

Notion Antik Kenti, Anadolu'da  kurulmuş olan  12 İyon kentinden biri olan Kolophon'un limanıdır. Tarihi kaynaklarda Notion'dan Güney Kolophon, Yeni Kolophon diye söz edilmesi, buranın Kolophon'un bir parçası olduğunu  göstermektedir.
Kolophon Antik  Kenti kalıntıları Menderes - Değirmendere Mah. bulunmaktadır.  Notion'a  15 km. mesafededir, deniz kıyısında olmayan tek İon kentidir.

Yöre halkının ' Kale' dediği Notion Antik Kenti ( Ahmetbeyli ) 

Notion'dan Ahmetbeyli  kıyılarının  ( plajı ) görünüşü. 

Notion, deniz kıyısında bulunan iki küçük  tepe üzerinde kurulmuş. çevresine hakim bir konumda. Görülecek çok fazla bir şey kalmamış, zamabla her şey yıkılmış.  Bir kaç kez başlıyan kazı çalışmaları  durdurulmuş, ya da vazgeçilmiş.
Anadoluda bulunan yüzlerce tarihi ören yeri gibi, Notion'un da  bir an önce gün ışığına çıkarılmayı bekliyor. Bu konuda başta devletimiz olmak üzere, ünüversitelerimize ve sermayeye görevler  düşmektedir. Altın ve maden aramak için çok  istekli olan sermaye, Anadolu'nun  tarihinin ortaya çıkarılarak aydınlatılmasına  da destek vermelidir. 

Notion Antik Kenti  kıyıları

Notion'da define avcılarının açtığı bir çukur.

Notion Antik Kenti, Ahmetbeyli / Menderes

Notion Antik Kenti,  Ahmetbeyli / Menderes. 

Notion Antik Kenti, Ahmetbeyli / Menderes 

Notion Limanı ( Ahmetbeyli / Menderes )

Notion Antik Kenti,  Ahmetbeyli / Menderes

Sütün başlığı ( Notion Antik Kenti )

Güneş saati  ( Notio Antik Kenti )

 Notion Antik Kenti ( Ahmetbeyli / Menderes ) 

Notion Antik Kenti  ( Ahmetbeyli / Menderes ) 

 Notion Antik Kenti  ( Ahmetbeyli / Menderes ) 
  Menengiç ( çitlembik )  ağaçları ve parçalanmış  taşlar. 

Notion Antik Kenti ( Ahmetbeyli / Menderes ) 

Notion Antik Kenti'ndeki tarihi gezimiz tamamladıktan sonra, Kuşadası  yolunun karşısına geçerek  oldukca dik bir yamaça   yukarı tırmanışa geçiyoruz.    Daha önce  orman  olan burası yanmış, yer yer  ağaçlandırma yapılmış. Yükseldikce Notion ve Ahmetbeyli adeta ayaklarımızın altında kalıyor.  Birkaç moladan sonra  zirveye  çıkıyoruz.

Doğa yürüyüşü ( Ahmetbeyli / Menderes )

Doğa yürüyüşü  (  Ahmetbeyli / Menderes )
Teos Doğa Sporları Grubu 

Notion ve Ahmetbeyli

Doğa yürüyüşü  ( Ahmetbeyli / Menderes ) 

Mola

Yemek molası

Öğlen molasını  tepenin  üzerindeki çayırlık  bir düzlükte veriyoruz. Azıklarımızı yerken  manzaranın tadını çıkarıyoruz. Yemyeşil çimlerin üzerinde yorgunluğumuzu unutuyoruz.

Öğleden sonra, Klaros Antik Kenti'nin  bulunduğu vadiye ( Ales ) hareket ediyoruz.  Tepenin  bu yamacı yanmadığı için bitki örtüsü bakımından daha zengin. daha çok sandal ağaçı var.
Ormanda yürürken bazı küçük mağaralara ve yer yer  define arayıcılarının açtığı çukurlarla karşılaşıyoruz. 

Sandal ağacı ( Arbutus andrachne )

Arı kovanları 

Yeni kazılmış bir çukur.

Küçük bir mağara.

İşlenmiş mermer taşı

Tarih fışkıran topraklar. / Ahmetbeyli

Ormandan Claros'un bulunduğu vadiye iniyoruz. 

Yarım saatlik kısa bir yürüyüşten sonra, Ahmetbeyli ve Klaros'un bulunduğu, içinden Menderes karayolunun geçtiği   Ales Vadisi'ne geliyoruz. Burada he yer  mandaline bahçesi, fiyatlar  düşük olduğundan bazı bahçeler hala  toplanmamış. 

Yol kenarlarına  dökülmüş mandalinalar.

Mandalina bahçesi

Klaros ( Claros ), Ahmetbeyli / Menderes. 

Klaros, 12 İyon kentinden biri olan Kolophon'a ait bir kehanet merkezi olarak kurulmuş. Kolophon'un 13 km.güneyinde, Notion'un ise 2 km.kuzeyinde yer almaktadır. Buranın yapımına M Ö. 3.yüzyılda başlamış ve M.S. 2.yüzyılda tamamlanmış. Burada bulunan Apollon tapınağı 36 x 46 m.boyutlarında ve Dor nizamına gör inşa edilmiş.Tapınağın içinde Apollon'un yanı sıra kardeşi Artemis ve annesi Leta'nın da heykelleri tasvir edilmiş.
Yapılan kazılarda, burada daha önce  küçük bir Apollon tapınağının olduğu ablaşılmıştır.

Klaros hatırası ( Teos Doğa Sporları Grubu )

Klaros  ( Ahmetbeyli / Menderes )

Apollon tapınağın buraya yapılmasında, burada bulunan su kaynağı etken olmuştur. Rahipler fal bakarken, tapınağın altında bulunan kutsal sudan içtikten sonra Apollon adına kehanette bulunmaktaymış. 

Pausanis'a göre; Büyük İskender'e rüyasında Pagos Dağın'ın eteğinde ( Kadifekale ) yeni, büyük bir kent kuracağı söylenmiş, bunun üzerine kral rüyasının yorumu için Klaros'taki Apollon kahinlerine danışarak olumlu yanıt aldıktan sonra yeni İzmir'i ( Smyrna ) kurmuştur.

Klaros ( Claros ), Ahmetbeyli / Menderes 

Klaros  ( Ahmetbeyli / Menderes )

Anadolu'da bulunan  iki önemli kehanet merkezinden biri olan
Klaros Apollon Tapınağı.

Claros, M.S.4 .yüzyılda hristiyanlığın yayılmasından  sonra önemini kaybetmiştir.

Klaros ( Ahmetbeyli / Menderes )

Homeros Heykeli, Klaros 

Klaros'ta bulunan heykellerin mulajları (Asılları İzmir Arkeoloji Müzesin'de bulunmaktadır.)

Mulaj olarak yapılmış heykeller, Claros

Tapınağın modelleme önerisi ( Maket )

Köpek ve yavruları

Klaros'tan  Ahmetbeyli'ye dönerken, çantalarımızda kalan yiyecekleri  yol kıyısında rastladığımız  köpek ve eniklerine veriyoruz

Yorgunluk çayımızı Ahmetbeyli'de içiyoruz..

Ahmetbeyli'de yorgunluk çaylarımızı içtikten sonra, Seferihisar'a gitmek için hareket ediyoruz.
Yeni bir doğa yürüyüşünde buluşmak umudu ile hoşçakalınız sevgili doğa severler. Bizi izlemeye devam ediniz. 

http://www.haritamap.com/yer/ahmetbeyli-menderes