MUŞMULA AĞACI

Muşmula ağacı ( Mespilus germanica ) 

Bilmsel adı 'Mespilus germanica'  olan muşmula, gülgiller ( Rosaceae )  familyasından, kışın yapraklarını döken, dikenli ve çalımsı bir ağaçtır. Yurdumuzun Kuzey Anadolu kısmında,  ahlat gibi doğal olarak yetişir. Kültüre de alınmıştır.  Anavatanı Türkiye ve Avrupa'dır.   Özellikle Doğukaradeniz ve Batı Karadeniz  bölgelerimizde  daha çok yetiştirilmektedir. Halk arasında töngel ( döngel ), beşbıyık. gelinboğan gibi adlarla da bilinir.
Yabani olarak yetişen muşmula ağaçları dikenli olup meyveleri daha küçük olur. Yaban hayvanları için önemli bir besin kaynağıdır.

Muşmula ağacı ( Mespilus germanica )  ve  çiçeği 

Muşmula, eskiden beri bilinmesine rağmen çok fazla tanınmış bir meyve değildir. Kültür olarak yetiştirmek için; çekirdekten yetişen fidanların aşılanması gerekir. Ayrıca anaç olarak ayva, ahlat, alıç da kullanılır. Özellikle daha iri meyve elde etmek için, ayva anacı kullanılır. Muşmula, soğuğa dayanıklı bir bitkidir, ılıman iklimleri ve güneşli yerleri sever. Toprağının nemli, geçirgen ve humus bakımından zengin olması gerekir. Tozlaşma sorunu yoktur, kendine verimlidir.

Sonbaharda toplanan muşmula meyveleri kivi gibi bir süre kıyıda bekletildikten sonra, yumuşayınca yenir. Ayrıca olgun meyveler suda bekletilerek daha uzun süre bozulmaması sağlanabilir.
Yararlı ve şifalı bir meyve  olan muşmulanın ayrıca turşusu ve  pekmezde yapılmaktadır.

Muşmula ağacı ( Mespilus germanica )
  Genel görünümü.

Muşmula ağacı ve meyvesi

Muşmula meyveleri

 Muşmula ağacı  çiçeği

Muşmula meyveleri

Ayvaya aşılanan  muşmula meyveleri daha iri oluyor.

Muşmula ağacı ve meyveleri

Ağaçta olgunlaşmış muşmula meyveleri.

Muşmula ağacı / Sonbahar

Bu yayın son olarak 04. 05. 2023 tarihinde güncellenmiştir. 

DALYA / YILDIZ ÇİÇEĞİ

Dalya ya da Yıldız çiçeği
( Dahlia pinnata ya da D.  variabilis)

Dalya ( dahlia )  ya da yıldız çiçeği, papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından çok yıllık, yumru köklü ve otsu  bir bitki cinsidir. Anavatanı Meksika ve Orta Amerika'dır. 30 kadar türü ve çok fazla  kültür çeşidi vardır.  Süs bitkisi olarak daha şok  Bahçe dalyası / Dahlia pinnata  ( Diğer adı D. variabilis ) yetiştirlmektedir.  Ayrıca  D. imperialis, D. coccinea,  D. sambucifolia,  D. spectabilis ve D. excelsa en çok yetiştirilen diğer dalya türleridir. 

Amerika'nın keşfinden önce, yumruları Aztekler tarafından gida olarak kullanılmıştır. Bazı kelebek türlerinin larvaları için  besin kaynağıdır. Eskiden beri, geleneksel halk tıbbında bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. 

Dalya ismi, bu bitkiyi Avrupa'ya tanıtan İsveçli bitki bilimci 'Andreas Dahl ( 1751 - 1789 ) adından  esinlenilerek verilmiştir.  Meksika'nın ulusal çiçeğidir. Ülkemizse daha çok  'yıldız çiçeği' olarak bilinir.

Dalya (dahlia) yumrulu bir bitki olduğu için, eskiden  bazı türleri patates gibi  sebze olarak yemek için yetiştirilmiştir. Daha sonraları ise yumruları,  lale soğanı gibi altınla alınıp satılan değerli bir çiçek haline gelmiştir.  Dalya, mavi dışında ki  bütün renklerde ve çok değişik şekillerde çiçek açan nadir  bir çiçektir.  Hem bahçede, hemde saksıda da  yetişir. Bodur, yalınkat, katmerli ve alacalı  çeşitleri  vardır. 

Dalya, güneşli yerleri ve  humusça zengin nemli toprakları sever, fazla sıcaktan olumsuz etkilenir. Kışın soğuk geçen yerlerde, yumrularının sökülerek kumlu bir toprak içinde  saklanır ve en geç mayıs ayı içinde dikilir. 
Dalya, dah çok  yumruları ile çoğaltılır. Küçük çiçek açan türleri tohumdan yetiştirilir.  Ayrıca çelikle ve ayırma ile  de üretilir.

                                                                   Dalya ( dahlia ekleri:

 

Dalya çiçeğinin genel görünümü
( Dahlia variabilis ya da D. pinnata  )

Yıldız çiçeği ( Dahlia pinnata ) 

İki renkli dalya çiçeği 
Kültür. 

Dalya çiçeği

Bir adı da yıldız çiçeği olan dahlia

Dalya çiçeği cins adını İsveçli bilim adamı Andreas  DAHL'den almıştır.

Yıldız çiçeği mavi dışında her renkte çiçek açar

Dalya ( dahlia ) ç.çeği 

Kırmızı renkli dalya çiçeği

Pembe renkli dalya çiçeği

Dahlia pinnata ( ya da Dahlia variabilis ) 

Yıldız çiçeği ( Dahlia ) 

Yıldız çiçeği ( Dahlia ) 

AYVA AĞACI

Ayva ağacı (  Cydonia oblonga ) ve olgunlaşmış meyveleri.

Gülgiller ( rosaceae ) familyasından, kışın yaprağını döken bir ağaç olan ayva (Cydonia oblonga ), yurdumuzun geleneksel meyvelerinden birisidir.  Anavatanı Orta ve Güneybatı Asya'dır.  Daha çok mutedil iklim görülen  kıyı bölgelerimizde yetişmektedir. Az da olsa iç bölgelerimizde de yetiştirilir. İri ve mayhoş meyveleri sonbaharda sararak olgunlaşır. 

Geç çiçek açar, bu nedenle ayvanın çiçek açması yazı çağrıştırır.

Ayva güneşli yerleri  ve derin, verimli toprakları sever. Çoğu bölgemizde farklı çeşitleri yetiştirilir.  
Yurdumuz, dünyada en çok ayva yetişen ülkelerden biridir. En çok ise  Marmara bölgemizde yetiştirilmektedir. Ülkemizde yetiştirilen en tanınmış ayva çeşitleri arasında; eşme ayvası,  ekmek ayvası, limon ayvası, bardak ayvası  bulunmaktadır. Ayvalık ( Balıkesir ) ve Ayvacık ( Çanakkale ) ilçelerimiz  ismini bu meyveden almıştır.

Ayva meyvesi ( Cydonia oblonga )

Ayva sadece bir meyve olmayıp komple bir şifa kaynağıdır.Yaprağı, meyvesi, çiçeği, hatta çekirdeği dahi çeşitli hastalıklara karşı ilaç olarak da kullanılmaktadır.

Ayva yenmesi zor bir meyvedir. Dikkat edilmezse boğazımıza alır ve tehlikeli olabilir. Bu nedenle halk arasında kötü giden işle için  "Ayvayı yedik" sözü sıkça kullanılmaktadır. Ayrıca kompostosu ve çeşitli tatlıları olur. 
Ayva çelikle, kökten ayırma ile ve  aşı ile üretilmektedir.

Ayva çiçek açmış yaz mı gelecek 

Ayva sarı nar kırmızı, sonbahar

Ayva ağacı ve sararmış meyveleri

Ayva ağacı / sonbahar. 

HER DERDE DEVA BİR MEYVE NAR

Nar ağacı ve meyveleri  ( punica granatum )

Nar ( Punica granatum ), kınagiller ( Lythraceae ) familyasından, kışın yapraklarını döken,  çalı / ağaç formlu  bir bitkidir. Anavatanı İran olduğu sanılmaktadır. Sıcak ve ılıman iklimlerde yetişir.
Nar  hem bir meyve hem de güzel çiçekleri ve dekoratif görünüşü  nedeniyle, park ve bahçelere dikilen bir süs bitkisidir. Genel olarak  çalı formunda olan nar ağacı fazla büyümez ve  hafif  dikenlidir. Suyu ve güneşi sever, soğuğa  dayanıklıdır.

Nar ağacı ( Punica granatum )

Halk arasında "cennet meyvesi" olarak adlandırılan nar, taze olarak tüketildiğinde çok yararlıdır. Kalbi korur, tansiyonu düzenler, enfeksiyona karşı vücudun direncini artırır. Nar en çok meyve suyu ve nar ekşisi yapımında kullanılmaktadır.

Nar çiçeği

Hicaz narı. iri ve kırmızı renkli olup hafif ekşidir.

Nar, eskiden beri yetiştirilen geleneksel meyvelerimizden biridir. Çok fazla çeşidi bulunmaktadır.  Yazları sıcak, kışın ise ılıman geçen iklimleri ve güneşli, sulak yerleri sever. En çok Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde yetiştirilmektedir.

Cüce nar ( Punica granatum " nana" ), süs bitkisi olarak, saksıda yetiştirilir. Ayrıca,  çiçeği için yetiştirilen narı çeşitleri de vardır.

Nar bahçesi ( Kavakdere, Seferihisar ) 

Nar ağacı ( punica granatum )

Nar

Nar

Süs narı ( cüce nar / punica granatum "nana" )

Nar çiçeği ve meyvesi

Yarılmış narlar

Nar, daha çok çelikle üretilir. Tohumdan yetişen fidanların aşılanması gerekir, aksi takdirde geç meyve verirler.

Linki tıklayarak 'nar çiçekleri' ile ilgili  bir diğer yazımı da okuyabilirsiniz. http://kadirbekci53.blogspot.com/2012/06/nar-çiçekleri.html

ZEYTİN AĞACI ( Olea Europaea )

Zeytin ağacı meyvesi

Akdeniz ikliminin  tanıtıcı bitkilerden olan zeytin ( Olea europaea ), Oleaceae / zeytingiller familyasından, herdem yeşil, 10 m kadar boylanan, yaygın tepeli  bir ağaçtır. Anavatanı Türkiye ve Akdeniz çevresidir.  Hiç bir ağacın yetişmediği çorak, kurak ve  engebeli yerlerde dahi yetişir. Çok uzun ömürlüdür, 2000 -3000 yıl  yaşayabilir. Bu nedenle 'Ölmez ağaç' da denir.

Olgunlaşmış zeytin meyveleri 

Bitkinin meyvelerinden elde edilen zeytin yağı ve yaprağı sağlık açısından çok yararlıdır. Meyvesi hem  yeşil, hem de  siyah olarak yenir, önemli bir besindir. Çok eski çağlardan  beri tarımı yapılmaktadır. Ayrıca barışın simgesi kabul edilir. Nuh peygamberin gemisine aldığı üç ağaçtan  biri olduğu söylenir. Üç semavi dinde de adı geçer.    Çekirdeği süs eşyası yapımında kullanılır. Odunu tabak, kaşık, masa gibi eşya yapımında ve yakacak olarak kullanılır. 

Topiary sanatı ( Ağaç budama sanatı ) ile budanmış bir zeytin ağacı 
Sığacık / Seferihisar  

Zeytin ağacı, topiary sanatı  ( Ağaç budama sanatı ) uygun olduğundan peyzaj uygulamalarında da sıkca kullanılmaktadır. 

Yaşlı bir zeytin ağacı

Zeytin ( olea ),  Avrupa, Asya, Afrika ve Avustralya'nın sıcak ve tropikal iklim görülen yerlerinde yetişmektedir,  35 kadar türü vardır. Bunlardan Olea europaea   yurdumuzda  doğal olarak yetişir ve çok eskiden beri kültüre alınmıştır. Doğal yetişenlere   delice, oleaster, yabani zeytin ( Olea  europaea var. sylvestris ) denir. Ayrı bir tür değildir, varyetedir ( çeşit ).   Meyveleri aşılı zeytine göre daha küçüktür ve dalları dikenli olur. Aşılanarak ıslah edilir ve  kültür bitkisi ( Olea europaea var. europaea ) haline  getirilir.

Zeytin çekirdekleri sert bir kabuğa sahip olduğu için kolay çimlenemez, çoğu zaman  karatavuk denilen bir kuşun ( Turdus merula )  sindirim organlarından geçtikten sonra, inceldikten sonra  biter. Zeytin ağacı kuraklığa çok dayanıklı olmasına karşı  fazla soğuğu sevmez.  Güneşli yerleri ve kuru toprakları  sever. Yurdumuzun en çok Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde yetiştirilmektedir. Tohumla, çelikle ve aşı ile üretilir.

Zeytinin yapraklarında bulunan "oleuropein" maddesinin insan ömrünü  uzatabileceği düşünülmektedir.

Zeytin ağacı ve  meyveleri ( Bahçemden ).

Zeytinlik ( İzmir ) 

Zeytin ağacı 

Zeytin ağaçı çiçeği 

Olgunlaşmış zeytin meyveleri

Delice zeytin ( Yabani zeytin -  Olea  europaea var.sylvestris  )

İzmir - Karaburun'da bir zeytin bahçesi

Zeytin hasatı, Ovacık, Çeşme / İzmir. 

Zeytin ağacı  ( Olea europaea ) çiçeği 
( Makro çekim )

( Bu yayın en son 30. 10. 2023 tarihinde güncellenmiştir. )