MAYMUN ÇIKMAZ AĞACI ( Ceiba )

Maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba speciosa )

Halk arasında  maymun çıkmaz ağacı  denen Ceiba speciosa ( Eski adı Chorisia speciosa ), Ebegümecigiller ( Malvaceae ) familyasından, 20 m. kadar boylanan,  kışın yapraklarını döken gösterişli bir bitkidir. Gövdesi ve dalları yoğun ve sert dikenlerle kaplı olduğu için maymun çıkmaz ağacı denir. ( Otcul hayvanlardan korunmak için bu dikenler oluşmuştur )Türkçe literatürde adı daha çok 'floş ağacı" olarak geçer.  Ayrıca;  pamuk ağacı, kopak ağacı, ipek ağacı, ipek ipi ağacı, barınak ağacı, sığınak ağacı  gibi adlarla da tanınır. Anavatanı Güney Amerika'dır. ( Arjantin, Uruguay, Paraguay ve Brezilya ) Tropikal, subtropikal ve sıcak  iklimlerde yetişir. Baobab ağacı ile  akrabadır. Yurdumuzda doğal olarak yetişmez, egzotik bir bitkidir. ( Amerika ve Afrika 'da yetişen  17 türü vardır )

Ceiba ( İspanyolca ) dev ağaç anlamına gelmektedir. Hızlı büyür, gövdesi yaşlandıkca  kalınlaşarak şişe ağacına  ( baobab ) benzer.  Ağacın ters dönmüş gibi olması, yerli halk  tarafından 'sarhoş ağaç' olarak adlandırılmasına  neden olmuştur.  Sonbahar  ve kış aylarında, genellikle yaprakları  döküldükten sonra  çiçek açar. En güzel çiçek açan ağaçlar arasında gösterilir.    

Beyaz çiçekli maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba insignis ) 

Gençken yeşil renkli olan gövdesi, yaşlanınca gri bir rek alır. Gövdesinde su depolar, bu nedenle kuraklığa dayanıklıdır. Yapraklar elsi, birleşik ve  5 - 7 yaprakcıklıdır.  

 

Pembe renkli, huni şeklinde, boğaza yakın kısımları sarımsı - beyaz olan çok gösterişli  çiçekler açar.    Ancak çiçekleri  kısa ömürlüdür ( bir günlük ). Çiçek açtıktan sonra oluşan armut şeklindeki tohum kapsüllerinin  çatlaması sonucu; içinde siyah tohumlar ve  beyaz renkli  ipliksi doku kabararak dalların uclarında  pamuk topları oluşturur bu nedenle bir adı da  'pamuk ağacı' dır.  Tekstil sektöründe ve sanayiinde dolgu malzemesi olarak kullanılır. Ayrıca tohumlarından yağ elde edilir. Zehirli bir bitkidir. 

Beyaz çiçekli maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba insignis ) ve çiçeği 

Beyaz çiçekli maymun çıkmaz ağacı ya da Beyaz çiçekli  floş ağacı ( Ceiba insignis ): Ceiba speciosa'ya çok benzer, boğaz kısmı  altın rengindedir,  beyaz renkli çiçek açar.  Gövdesi  C.  speciosa'ya göre daha kısa ve  kalındır. Kuzey Peru  ve Güney Ekvador'da doğal olarak yetişir 

Maymun çıkmaz ağaçları ( ceiba )  tam güneşli yerleri ve geçirili nemli toprakları sever. Soğuğa fazla dayanıklı değildir, don olan yerler için uygun değildir. Akdeniz kıyılarında park, bahçe ve yol kenarlarına dikilir. Tohumdan üretilir.

Maymun çıkmaz ağacı ( Ceiba speciosa ) 

Bir adı da kopak ağacı olan maymun çıkmaz ağacı
Kaş / Antalya   

Kaynaklar: Vikipedi, Ana Britannica ve internet siteleri.