18 Nisan 2010

KARANFİL ÇİÇEKLERİ ( Dianthus )

Karanfil çiçeği ( Dianthus caryophyllus )
Anavatanı Akdeniz havzası olduğu sanılan karanfil ( dianthus ), caryophyllaceae / karanfilgiller familyasından, güzel çiçekli, otsu bir bitki cinsinin ortak adıdır.  Bütün dünyada 80 kadar cinsi ve 2000 den fazla türü bulunmaktadır.  Bazı kır karanfili türleri yurdumuzda doğal olarak yetişir. Dünyada en çok yetiştirilen süs bitkilerinden birisidir.

Karanfil ( dianthus ),  hemen her  türlü iklimde ve toprakta  yetişir, soğuğa dayanıklıdır, fazla bakım istemez. Bazı türleri mevsimlik, bazı türleri ise iki ve  çok yallık olarak yetiştirilmektedir. Kokulu, katmerli, alacalı renkli çiçek açanları çok fazla türü ve  çeşidi vardır.

Süs bitkisi olarak yetiştirilen en önemli karanfil türleri şunlardır.

Kokulu çiçekli bahçe  karanfili ( Dianthus caryophyllus ) 
- Bahçe  karanfili ( Dianthus caryophyllus ):  En fazla yetiştirilen karanfil türüdür. İki yıllıktır.  Çok sayıda kültürü  üretilmiştir. Çiçekleri  iri, katmerli ve güzel kokuludur. Daha çok kesme çiçek olarak yetiştirilir.

Bahçe karanfilinden sonra en çok yetiştirilen diğer karanfil türleri ise şunlardır.

- Çin karanfili ( Dianthus chinensis ) : Çok değişik şekil ve renklerde  çiçek açan bir karanfil  türüdür. Çiçekleri kokusuz ya da az kokuludur. Yaprakları ince ve uzundur.

- Hüsnüyusuf ( Dianthus barbatus ): Yurdumuzda doğal olarak ta yetişen bir karanfil  türdür ( kızhanım , kır karanfili, kıllı karanfil ).  Çoğu zaman çiçeklerini  şemsiye biçiminde açar, tomurcukları  kıllı gibidir, güzel kokuludur.

Karanfilin ( dianthus )  son yıllarda ülkemizde  tarımı yapılmaya başlamıştır. Türkiye'nin kesme çiçek üretiminin yarıdan çoğunu karanfil oluşturmaktadır.

Karanfil, güneşli yerleri ve humusça zengin, nemli  toprakları sever, türüne göre değişmekle birlikte soğuğa son derece  dayanıklı bir bitkidir. Tohumdan ve  daha çok çelikleme yöntemi ile üretilir.

Not :Çin karanfili ve hüsnü yusuf birbirine çok benzemektir.Turhan Baytop ( Türklce Bitki Adları Sözlüğü ), Hüsnüyusuf, ile Çin karanfili'nin eş anlamlı olduğunu yazmıştır.


Karanfil çiçekleri ( Dianthus ):

Bahçe karanfilleri ( Diantus caryophyllus )


Karanfil / Bahçe karanfili  ( Dianthus caryophyllus )
Karanfil çiçeği tomurcuğu
Karanfil denince akla kırmızı gelir.
Büyük çiçekli bahçe karanfili
Kokulu bahçe  karanfil ( Dianthus caryophyllus )
Ebruli çiçekli bahçe karanfili
Sarı ve kırmızı karanfil çiçekleri

Bodur bahçe karanfili
Karanfil çiçeği 
Kırmızı karanfil çiçekleri

Karanfil çiçeği ( dianthus )

Hüsnü yusuf ( Dianthus barbatus ):

Hüsnü yusuf ( Dianthus barbatus )

Bir adı da hüsnüyusuf olan dianthus barbatus
Çin karanfilleri ( Dianthus chinensis )

Çin karanfili ( Dianthus chinensis )
                 Çin karanfili ( Dianthus chinensis ) 
Çin karanfili (Dianthus chinensis )
Çin karanfili ( Dianthus chinensis )
Çin karanfili  ( Dianthus chinensis )
Çin karanfili ( Dianthus chinensis )
Yararlandığım k aynaklar: Vikipedi.

( Bu yayın son olarak 25. 05. 2020 tarihinde güncellenmiştir. )

GELİNCİK ÇİÇEKLERİ


Gelincik çiçeği
                                                                     
Gelincik ( Papaver rhoeas ), haşhaşgiller ( Papaveraceae ) familyasından kırlarda, tarlalarda kendiliğinden yetişen tek yada iki yıllık otsu bir bitki türüdür. Genel olarak mayıs-ağustos aylarında  koyu kırmızı renkli  çiçekler açar. Beyaz, sarı, pembe ve turuncu renkli çiçek açanlarda vardır.

Bu çiçeğe gelincik denmesi;  Geleneksel Türk gelinliklerinin kırmızı rengindendir. Halk arasında;   Gelingülü, Gelinotu, Alavala, Borcankara, Kapçık.... de  denir.
İzlanda gelinciği ( Papaver nudicaule )  süs bitkisi olarak yetiştirilir.

 Gelincik çiçeklerinin taç yapraklarından şurup yapılır. Alkoloid olduğu için hafif yatıştırıcıdır. Yaprakları sebze olarak yenir.
Gelincik çiçeği ayni zamanda  I.Dünya savaşanın  sembolü kabul edilir. Bir yerde çok asker ölürse gelincik çiçeğinin biteceğine inanılır.

Gelincik çiçekleri.

Baharın gelmesiyle birlikte  ülkemiz  gelincik tarlasına döner.
Gelincik çiçeği (  Papaver rhoeas )
Pembe gelincik çiçeği
Gelincik çiçeği

ÇEŞME PAPATYASI ( Argyranthemum )


Çeşme papatyası / kültür ( Argyranthemum frutescens )
 
Yurdumuzda adı  çeşme papatyası olan  Argyranthemum frutescens  ( Eski adı Chrysanthemum frutescens ), papatyagiller (Asteraceae ) familyasından, herdem yeşil, yarı  çalımsı  popüler bir süs  bitkisidir. Anavatanı İspanya'nın Kanarya Adaları'dır. Margarit, papatya, krizantem, arjirantemum gibi adlarla  da tanınır. 

Arjirantemum ( argyranthemum ), papatya şeklide  beyaz  renkli çiçek açar. Ayrıca sarı, pembe, katmerli çiçek açan çok fazla melez ve  kültür formu üretilmiştir.  Herdem yeşil olan yaprakları parçalıdır. 

Bazı çiçekler,  o  ülkede  çok yetiştirilen  bir şehrin adı ile anılır. Örneğin 'Argyranthemum'a ülkemizde  'çeşme papatyası' denirken, Fransa'da 'paris papatya' denir.

Çeşme papatyası ( Argyranthemum frutescens )

Çeşme papatyası ılıman iklimlerde yetişir, güneşli ya da yarı gölge  yerleri ve  geçirimli, nemli toprakları sever. Soğuğa ve kuraklığa kısmen dayanıklıdır. Bahçe çiçeği olmasına rağmen saksıda da yetiştirilir. Erken ilkbaharda ve sonbaharda  çiçek açar. Fazla bakım istemez, çelikle, kökten ayırarak  ve tohumdan üretilir. 

Çeşme papatyaları ( Argyranthemum  ):

Çeşme papatyası / kültür

Argyranthemum 

Argyranthemum frutescens ( sarı çiçekli )

Argyranthemum frutescens ( pembe çiçekli )
Argyranthemum frutescens ( beyaz çiçekli )

Argyranthemum frutescens ( pembe çiçekli ) 

Argyranthemum frutescens ( sarı çiçekli )

Argyranthemum frutescens ( katmerli )

Argyranthemum frutescens ve arı

Katmerli çiçekli çeşme papatyası 
(Argyranthemum frutescens ) 

 (Argyranthemum frutescens


Not: Bu sayfa son olarak 19. 12. 2021 tarihinde güncellenmiştir.

SOLANUM ÇİÇEKLERİ ( Moryıldız )

Solanum çiçeği / Mortıldız  ( Lycianthes rantonettii ya da Solanum rantonettii )
Solanum ya da solaryum  ( Lycianthes rantonettii  ),  patlıcangiller ( solanaceae ) familyasından, herdem yeşil, çalı formlu egzotik bir bitkidir. Anavatanı Güney Amerika'dır ( Arjantin, Paraguay ). Patates çiçeğini andıran, ortası sarı renkli  mavi  çiçek açar.  Az da olsa beyaz renkli çiçek açan çeşitlerine de rastlanılır. 
Bu  çiçeğe   eski cinsinden dolayı solanum denir, yeni cinsi 'Lycianthes'dir.   Yurdumuzda mor yıldız, mavi patates çalısı, çılgın kız, maviş çalısı  gibi adlarla tanınır. 

Solanum / Mor yıldız çiçeği 
 ( Lycianthes rantonettii / Solanum rantonettii )

Solanum cinsinden olan bir başka süs bitkisi de;  Botanik adı solanum laxum ( ya da solanum jasminoides ) olan  'Solanum yasemin' dir. Asma formunda olan bu bitkinin çiçekleri  beyaz renklidir.

Solanum yasemin ( Solanum laxum ya da Solanum jasminoides )

Solanum loxum, beyaz çiçekli ve asma formunda bir bitki olup
 kışın da yaprağını dökmez.

Moryıldız çalısı  ılıman iklimlerde yetişir, fazla sıcağı  ve soğuğu sevmez.  Rüzgar almayan güneşli yerleri ve humusça zengin  nemli toprakları sever. Uygun ortamlarda  yıl boyu  çiçek açabilir. Süs biberini andıran, olgunlaştığı zaman   sarı renkli olan meyveleri zehirlidir,  yenmez. 
Dona karşı hassastır, Akdeniz ve Ege bölgelerimiz dışında saksıda yetiştirilmesi gerekir. Fazla bakım istemez, çok hızlı büyür ve bol  çiçek açar. Her zaman budanabilir ve istenilen form  verilebilinir.
Çelikle ve tohumdan  üretilir.



 Solanum çiçekleri ( lycianthes rantonettii ).
Moryıldız çalısı ( Lycianthes rantonnetii ) 

Solanum / Mor yıldız çalısı  ( Çiçek ve  meyve ). 

Solanum / solaryum  çiçeği ( Lycianthes rantonettii )

Bir adı da 'mavi patates çalısı' olan solanum çiçeği.

Lycianthes rantonettii

Mor yıldız çalısı 
 ( Lycianthes rantonettii ya da Solanum rantonettii )

Lycianthes rantonettii

Solanum rantonettii ya da Lycianthes rantonetii 

Lycianthes rantonettii

Lycianthes rantonettii
Bir adı da çılgın kız olan Lycianthes rantonettii

Bir adı da çılgın kız olan lycianthes rantonettii
( Çiçek ve meyve )