ALAGABAKLAR YUVADAN UÇTU !

Alagabak yavruları 

Bir çeşit karga olan alagabaklar özellikle renklerinin güzelliğiyle dikkat çekerler..Alagabaklar, çiftleşme dönemi dışında  genel olarak yalnız başlarına yaşarlar:Meşe ve kestane ormanlarının oluşmasında alagabakların ve sincapların saklayıp da yerini bulamadıkları tohumların önemi büyüktür.

Bir süre önce bahçemdeki bir zeytin ağacına  alagabaklar yuva yapmış ve yumurtalarından iki yavru çıkmıştı.Bir süredir  birlikte yaşıyan bu iki alagabak yavrusunun  sonunda  yuvadan uçma  zamanları gelmişti..Dün yuvalarını terk eden bu iki alagabak yavrusu önce bir kayısı dalına kondular, bir süre beklediler, sonrada uçarak bahçemden uzaklaştılar.(Resimlerini çekmeme tepki vermediler.).Şansınız bol ömrünüz uzun  olsun alagabaklar. Vahşi doğaya hoş geldiniz..( Halk arasında kargaların 200 yıl yaşadığına inanılırsa da bu doğru değildir.)

Alagabak

ÇAM FISTIĞININ HİKAYESİ

Hemen hemen herkes  çam fıstığını bilir ve bir şekilde yemişdir. Ancak onun  hangi aşamalardan geçerek bize ulaştığını ise, çok az insan bilir.  

Toplanmaya hazır, olgunlaşmış  fıstık çamı kozalakları

Beş yaşındaki fıstık çamı ağacım ( Fıstık vermesine daha 10 -  15 yıl var.)

Hikayemiz, arkadaşımın bahçesindeki fıstık çamı ağacının ( pinus pinea ) yola gelen dallarını  kesmesiyle başlıyor.  Kesilen dallardan  düşen bir kozalağı alıyor ve  kuruması için taş bir  duvarın üzerine koyuyoruz.  Kozalaklar çok sert olduğundan, içindeki  fıstık tanelerini çıkarmak için bir süre güneşte kuruması  gerekiyor. 

 

Bu arada hikayemize kısa bir ara verip, size fıstık çamı kozalağı hakkında bilgi vermek istiyorum.

 

'Çam fıstığı ağacının kozalakları, üç yıllık bir süreçten sonra olgunlaşarak fıstık verirler. Çam fıstığı ağacı açık tohumlu bir bitki olduğu için, kozalaklar ayni zamanda basit birer çiçek olup, bitkinin üreme organlarıdır. Erkek kozalakların yaydığı polenler, rüzgar vasıtasıyla dişi kozalakları dölleyerek, tohumun ( fıstık )  oluşmasını sağlar.'

Tekrar hikayemize dönersek; Bir hafta sonra gerçekten de kozalak açılmış ve içindeki fıstıkların bir kısmı da yere düşmüşlerdi, geriye kalanları da  çıkarmak zor olmuyor. Böylece 'küner' de  denilen 67 tane sert ve sivri kabuklu çam fıstığımız oluyor.  Ancak, işin esas zor tarafı ise bundan sonra başlıyor. Yenen kısmı çıkarmak  için,  sert kabuğun da kırılıp ayıklanması  gerekiyor. 

Kabuklu çam fıstığı (küner)

Önce eşim bir süre uğraştıktan sonra 'ben bunları kırımıyorum' diyerek çekici atıyor.  Bu defa çekici ben alıyorum, gerçekten de  kırmak çok zor, çekici bir kaç kez de elime vuruyorum. Fıstığı dik bir şekilde tutarak sivri ucuna vurunca parçalanmadan kolayca kırıldığını öğrendiğimde ise zaten fıstıkların çoğunu  kırmıştım.  Bu arada  elimde fıstığın sert kabuğu tarafından, siyah mürekkep dökülmüş gibi boyanıyor. 

Eşim çam fıstığını kırmakta zorlanıyor.

Sıra bu defa iç fıstıkların üzerindeki zar şeklindeki kabuğa geliyor.  Neyse, Allahtan bu iş  fazla zor olmuyor. 
Sonunda kendi emeğimizle elde ettiğimiz  bir avuç çam fıstığımız oluyor. 

Çam fıstığı

DEĞERLİ BİR BİTKİ GEBRE OTU ( KEBERE / KAPARİ )

Gebre otu / kebere  bitkisinin genel görünümü   ( capparis spinosa )

Yurdumuzda doğal olarak yetişen  bir bitki olan gebre otu, her yörede değişik adlarla bilinmektedir.  Kebere, kapari, karga kavunu, kedi tırnağı, berikemberi, gebere otu, yılan kabağı, şeytan karpuzu, it kavunu....v.s. bunlardan bazılarıdır.  Yurdumuzun hemen, hemen bütün bölgelerinde yetişmesi, bu kadar çok ad verilmesine  neden olmuştur. Nitekim, Karadeniz bölgemiz dışında ( Artvin yöresi hariç 'capparis sicula'  ) bütün bölgelerimizde yetişmektedir.  ( vikipedi ). Türkiye'de doğal olarak yetişen üç  türü bulunmaktadır. Bunlardan en  tanınmışı kebere de denilen 'capparis spinosa' dır. 

Gebre  otu ya da kebere ( capparis spinosa ), keberegiller / capparaceae familyasından, çok yıllık, çoğu zaman kışın toprak üstü kısmı kuruyan, dikenli ve yayılıcı  bir bitkidir. Güneşli yerleri sever, kuraklığa son derece dayanıklıdır. Bu nedenle hiç bir bitkinin yetişemediği  yerlerde dahi, çok derine inen kökleri sayesinde ( 40m. ) yetişebilmektedir.

Ben  bu bitkiyi geçen yıl  Seferihisar'da taıdım. Bahçemde kendiliğinden bitmişti. Araştırınca değerli bir bitki olduğunu anladım ve sizlere de tanıtmak istedim. Bu bitkinin yayılmasında, duvarlarda dahi bitmesinde karıncaların ve hayvanların  büyük rolu bulunmaktadır.

Kapari karpuzu tam olgunlaştığında çatlar.
Bitki bunu tohumlarını etrafa yaymak için yapmaktadır.
 

Gebre otunun kışın kuruyan gövdesi, bahar gelince kökünden filizlenerek hızla büyümektedir. Çok derinlere inen bir kök sistemine sahiptir, bu nedenle tarım yapılamayan çorak arazilere  dikilmesi özellikle tavsiye edilmektedir. Bu şekilde toprak erozyona karşı korunurken, bir taraftan da çorak araziler değerlendirilmiş olmaktadır.

Gebre otu'nun  çiçek açmamış  tomurcukları değerlendirilmektedir. Kapari adı verilen bu tomurcuklarından sos, turşu, salata, garnitür gibi yüzlerce çeşit yiyecek elde edilmektedir.  Küçük karpuz şeklindeki meyveleri ise, taze iken turşusu yapılmaktadır.
Dikkat; Tazesi zehirli olan kapari işlendikten sonra salamura yapılarak değerlendirilir.

Gebre otu, başta gıda olmak üzere ilaç, boya, ve kozmetik sanayinde kullanılmaktadır. Bazı ülkelerde tarımı yapılmaktadır ve  koruma altına alınmıştır.

Yurdumuzun büyük bir kısmında kendiliğinde  yetişen gebre otu'nun  tarımı yapılması halinde, özellikle orman ve dağ köylerimiz için  önemli bir geçim kaynağı olabilir. Nitekim işlenmiş gebre otu ürünleri ihraç edilmektedir.

Gebre otu ve  'kapari' denen çiçek tomurcukları

Gebre  otu meyvesi ( Kapari karpuzu )

Gebre  otu meyvelerinden  taze iken turşu yapılmaktadır.
 

Gebre otu ve çiçeği

Gebre otu / Kapari, bazı ülkelerde
süs bitkisi olarak da  yetiştirilmektedir.

Gebre  otu çiçeği ( Capparis spinosa )

( Bu yayın son olarak 03. 09. 2019 tarihinde güncellenmiştir. )

KÜPE ÇİÇEĞİ ( Fuşya )

Küpe çiçeği ( Fuchsia magellanica )

Çocukluğumda, evimizin bahçesinden hiç eksik olmayan bir kaç çiçekten biri de küpe çiçeği idi.  Bazen oyun oynarken, gizlice çiçeklerini koparır ve kulaklarımıza küpe yapardık. 
Geçen hafta İzmir'de oturan küçük kızım yanımıza  ( Seferihisar )  gelirken bir  de küpe çiçeği getirince, çocukluk yıllarım tekrar gözümün önüne geldi. Zaman ne çabuk geçmişti.

Küpe çiçeği ( Fuchsia magellanica )

Gelin şimdi de  bu güzel çiçeği biraz daha yakından tanıyalım. Belki sizde yetiştirmek istersiniz.

Küpe çiçeği  tek bir bitkinin adı değildir, küpeçiçeğigiller ( onagraceae ) familyasının fuşya (fuchsia ) cinsinden olan bitki türünün ortak adıdır.  Yüz kadar doğal türü ve çok sayıda hibrid, melez çeşidi vardır.
Bu bitkilerin çoğunun anavatanı, Amerika kıtasının  tropikal iklim görülen yerleridir.  Küpe çiçekleri otsu gibi görünseler de, aslında çok yıllık ve yarı çalı formunda bitkilerdir.

Süs bitkisi olarak yetiştirilen bazı fuşya ( fuchsia ) türleri şunlardır.
- Fuchsia corymbiflora
- Fuchsia fulgens
- Fuchsia magellanica
- Fuchsia procumbens
- Fuchsia triphylla
Bu bitkilerin  çiçekleri küpeye benzer. Taç ve çanak yapraklarının rengi farklı olur, bazı çeşitlerinin   çiçekleri ise katmerlidir.

Küpe çiçekleri havadar ve yarı gölge yerleri sever, susuzluğa  hiç dayanamaz.  Ancak, aşırı sulama bitkinin kökünü çürütür.
Kışın yapraklarını döken küpe çiçekleri böylece soğuktan kendini korur, fazla sıcağı  sevmez. Daha çok askı çiçeği olarak yetiştirilir.
Küpe çiçeği tohumla  ve çelikle üretilir.

Küpe çiçekleri  ( Fuchsia magellanica )

Küpe çiçeği ( Fuşya )

Küpe çiçeği ( Fuşya )

Halk arasında küpe çiçeğine' Küpeli'de denir.

Küpe çiçeği ( Fuchsia magellanica )

Bir adı da fuşya olan küpe çiçeği

 Çiçeklerin adlar ile ilgili  çok fazla efsane ve hikaye anlatılmaktadır.  Küpe çiçeği ile ilgili bu küçük hikayeyi de ben yazdım, umarım seversiniz.                                               

                                                    HANIMIN KÜPESİ ( Hikaye )

Ulu hükümdar  sarayında oğluna  evleneceği kızı seçmesi için, ülkesindeki  bütün genç kızların katılacağı büyük bir  şölen düzenlemiştir.  Prensin beğendiği kız saraya hanım ( sultan) olacaktır. Bütün genç kızlar en güzel elbiselerini ve takılarını takarak saraya gelirler.

Prens, sarayın bahçesinde dolaşırken kulaklarında kırmızı çiçeklerden küpeler olan bir kız görür ve çok beğenir.   Çok yoksul oldukları için bu kızcağız,  kulaklarına küpe yerine bahçelerinden topladığı kırmızı renkli çiçekleri takarak gelmiştir.

Yarışma başlar ama,  prensin bahçede gördüğü kulağında kırmızı çiçekten  küpeleri olan  kız yoktur. Hükümdarın  emri ile, her yerde kulağında kırmızı çiçeklerden küpeler olan kız aranmaya başlanır. Sonunda,  güzel elbisesi ve takıları olmadığı için utanıp evine geri dönen fakir kız bulunarak saraya getirilir. Prens, babasına bu kızla evlenmek istediğini söyleyince düğün dernek kurulur, prens ile kırmızı  çiçekten küpeleri olan  kız malum gün sonunda evlenerek muratlarına ererler.

İşte o günden sonra bu  güzel çiçeğe  'hanımın küpesi' ya da ' küpe çiçeği' denir ve bu çiçeği takmanın genç kızlara uğur  getirdiğine inanılır.

A Kadir Bekçi

( Bu yayın son olarak 05. 02. 2020  tarihinde güncellenmiştir. )

ADINI 'CİHANGİR' KOYDUK

Daha önce ki bir yazımda ( http://kadirbekci53.blogspot.com/2010/04/blog-post.html ), bahçem de yaşayan bir kaplumbağadan söz etmiştim.  Aynı kaplumbağa bu yıl havaların ısınması ile birlikte yeniden ortaya çıktı. Önce sebzelerimizi yediği için dışarıya bıraktık, ancak bir süre sonra tekrar geldi. Şimdi artık  ona alıştık, hep beraber yaşıyoruz.

Kaplumbağalar böcek ve bitkilerle beslenir.

Çiçeklerin tadını beğendi m? dersiniz.

Adını da 'Cihangir' koyduk. Cihangir, sebze ve çiçeklerimize zarar vermiş olsa da  onu seviyoruz. O da  bizi tanıyor ve artık  etrafımızda  korkmadan dolaşıyor. Burası bizim kadar onunda mekanı.

Cihangir eşimi dinlemiyor.

Beni daha çok sevmişe benziyor.

Bazen diğer canlıların da bizim gibi bu dünyada yaşamaya  hakkı olduğunu unutarak, onları yok etmeye çalışıyoruz.  Doğanın bir bütün olduğunu düşünmeden, sorumsuz  hareket ediyoruz. Peki diğer canlılar yok olursa, tek başımıza biz dünyada yaşayabilirmiyiz?

PETUNYA ÇİÇEĞİ ( Petunia )

Siyah petunya ( Petunia x hybrida )

Bütün dünyada çok sevilen  bir saksı çiçek olan petunya ( petunia ), patlıcangiller ( solanaceae ) familyasının 'petunia' cinsine mensup melez bir bitkidir.  Otuz beş kadar türü vardır. Anavatanı Güney Amerika ve Arjantin'dir.

Katmerli ve ebruli petunya çiçeği ( petunia x hybrida   )

Petuniai fransızca bir kelimedir. Yaprakları tütüne ( petun ) benzediği için bu ad verilmiştir.  Ayrıca kalibroşa ( calibrachoe )  cinsinden olan  bitkilerede petunya denir. Bunların çiçekleri daha küçüktür ve daha bol çiçek açarlar. Sıcağa ve soğuğa daha dayanıklıdırlar. Asma saksılar için en ideal çiçeklerden biri kabul edilir. Yetiştirilmesi petunia  çiçekleri gibidir, çelikle üretilir. İngilizce adı  Milyon Çanlar Çiçeği ( Million Bells ) dir.
Ayrıca, petunia ve calibrachoa türlerinden elde edilen  'petchoa' da bir başka  petunya çeşididir.

Kırmızı çiçekli kalibroşa petunya  ( Calibrachoa x petunia  )

Petunyaları  her türlü iklime uyum sağlaması, bol  çiçek açması, kolay yetişmesi, bütün dünyada popüler olmasına neden olmuştur.
Kültür olarak  yetiştirilenler doğal değildir, melez türlerdir ( petunia x hybrida ).

Petunya,  güneşli yerleri sever, gölge yerlerde  iyi gelişmez ve çiçek açmaz. Toprak bakımından fazla seçici değildir, geçirimli, humusça zengin toprakları sever. Toprağı kuruyunca sulanmalıdır, fazla su bitkinin kökleri çürütür.

Otsu bir bitki olan petunya  çok yıllık olmasına rağmen, daha çok mevsim çiçeği olarak yetiştirilİR. Trompet / boru  şeklinde çiçekleri vardır, yaprakları tüylüdür, renk bakımından çok zengindir, ebruli ve katmerli  çiçek açan çeşitleri de yetiştirilmiştir.
Hem bahçe, hemde saksı çiçeği olarak yetiştirilir, özellikle  sarkıcı türleri çok dekoratiftir, bazı çeşitleri kokuludur.
Petunya, çelikle ve tohumdan üretilir.

Petunya ( petunia ) ve kalibroşa (  calibrachoa )    çiçekleri.

Yalınkat çiçekli petunya

Kırmızı çiçekli kalibroşa .

Mor çiçekli kalibroşa 

Kalibroşa ( calibrachoa petunia ) 

Sarı çiçekli kalibroşa. 

Bir tür petunya çiçeği - Milyon Çanlar Çiçeği   ( Calibrachoa x petunia   )

Sarkan katmerli  petunya çiçeği  ( calibrachoa x petunia  )

Petunya çiçeği ( Petunia x hybrida )

Kaya bahçesi ve petunya çiçekleri

Katmerli ve ebruli petunya çiçeği

Siyah renkli  petunya çiçeği

Ebruli petunya çiçeği

Petunya çiçeği ( Asma saksıda ) 

Değişik renklerde petunya çiçekleri 

Kırmızı petunya çiçeği ( Asma saksı )

( Bu yayın son olarak 20. 02. 2020 tarihinde güncellenmiştir. ) 

YER MİNESİ ( Verbena x hybrida )

Yer minesi ( Verbena x hybrida  )

Yer minesi ya da verbena, mineçiçeğigiller ( verbenaceae ) familyasından, 2022 türü olan bir bitki cinsinin ortak adıdır. Tek ya da  çok yıllık olan bu bitkiler otsu veya  yarı odunsudur. Bazı türleri, melezleri ve çeşitleri  süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bazı türleri eskiden beri  ilaç olarak kullanıldığından, latince 'sağlıklı olmak' anlamına gelen 'verbena' denir.  

Mine çiçeği ( Verbena officinalis )

Verbena officinalis ( Mine çiçeği ) ve Verbena  supina ( Güvercin otu ) yurdumuzda doğal olarak yetişir ve  eskiden beri çiçek ve yapraklar  bazı hastalıklaın tedavisinde kullanılmaktadır. Dikine büyür, küçük, pembemsi çiçeklidirler. 

Süs bitkisi olarak yetiştirilen verbena x hybrida ya da verbena hortensis ise doğal bir türdür değildir. Bazı verbena türlerinden ( Verbena speciosa )  melezleme yolu ile elde edilmişlerdir.  Hemen hemen her  renkte ( kırmızı, pembe, beyaz, sarı, mavi, turuncu, ebruli..vs. ) çiçek açan çok fazla çeşidi vardır. Yaprakları değişkendir.  Daha çok bahçelerde yer örtücü olarak kullanıldığı için 'yer minesi' denir.  Bir sap üzerinde, şemsiye şeklinde ve  toplu olarak çiçek açar.  

Mor mine çiçeği / Yalancı mine çiçeği
( Verbena tenuisecta )

Yalancı yer minesi / Yosun mine çiçeği  ( Verbena tenuisecta / V. aristigena / Glandularia aristigera ):   Bahçe mine çiçeği ile akraba bir bitkidir. Anavatanı Güney Amerika'dır. Yer örtücü olarak yetiştirilir. Yaprakları eğrelti otuna benzer, mor renkli çiçek açar. Çok yıllıktır. 

Süs bitkisi olarak yetiştirilen diğer önemli verbena  türleri ise  şunlardır:  Pürüzlü mine ( Verbena rigida ), İtalyan minesi ( Verbena tenera ), Mor mine ( Verbena speciosa ). Peru minesi ( Verbena  peruviana ) 

Yer minesi ( verbena ), yayılıcı, otsu ve çok yıllık bir bitkidir, ancak çoğu zaman mevsim çiçeği olarak yetiştirilir. Sıcağa ve kuraklığa dayanıklıdır.   Kaya bahçelerinde, bordürlerde daha çok kullanılır. Balkonlarda, asma saksılarda  da yetişir. 

Yer minesi güneşli yerleri ve nemli, geçirgen, organik madde bakımından zengin, verimli  toprakları sever. Soğuğa karşı kısmen dayanıklıdır. Yapraklarına su dokundurmadan, gece sulanmalıdır  Kuruyan çiçekleri  ve uzayan dalları kesilirse daha bol çiçek açar. Tohumla, çelikle ve ve kökten ayırma ile üretilir. 

Yer minesi ( verbena ),  özetle herkesin saksı ve bahçede yetiştirebileceği fazla bakım istemeyen buna karşı yaz boyu  bol çiçek açan güzel bir bitkidir. 


Not: Ağaç minesi ( lantana camara ), mineçiçeğigiller familyasından çalı formlu bir başka süs bitkisidir. 

Yer minesi ( verbena ) çiçekleri. İyi seyirler. 

Mor mine çiçeği ( Verbena aristigera ya da Verbena tenuisecta )  

Mor yer minesi ( Verbena tenuisecta ).

Mor yer minesi çiçeği / Yalancı mine çiçeği 
( Verbena tenuisecta  ).

Moryer minesi çiçeği   ( Verbena speciosa ).

Yer minesi ( Verbena x hybrida )

Yer minesi  ( Verbena x hybrida ya da V. peruviana  )

İki renkli  yer minesi çiçeği

Yer minesi ( Verbena peruviana  )

Beyaz renkli yer minesi  çiçeği

Pembe renkli yer minesi

Turuncu  renkli  yer minesi çiçeği

İki renkli bir  yer minesi çiçeği 
 ( Verbena x hybrida )

Değişik renkli bir başka  yer minesi çiçeği.
 

Pembe çiçekli yer minesi çiçeği (  Verbena x hybrida )

Mor renkli yer minesi çiçeği

Değişik renkli yer minesi çiçekleri

'Geleceğin  bütün çiçekleri bugünün tohumları altındadır.' Çin atasözü 

( Not: Bu yayın son olarak  27. 03. 2024 tarihinde güncellenmiştir. )