KINA ÇİÇEĞİ ( İmpatiens Balsamina )

Kına çiçeği ( İmpatiens balsamina ) 

Kına çiçeğinden söz etmeden önce,  kısaca kına hakkında bilgi vermek istiyorum.
Kültürümüzde de önemli yeri olan kına, bir çeşit  boya maddesidir. Sıcak iklimlerde yetişen bazı çalı türü bitkilerin ( Lawsonia inermis, Lawsonia  alba  ) yapraklarından elde edilmektedir.  Güzel kokuludur, saç ve elleri boyamakta kullanılır.  Eskiden kınanın  evlenecek çiftleri kötülüklerden koruyacağına inanıldığı için,  düğünlerde  kına geceleri düzenlenmektedir.  Kına yakmak, adak atandığını göstermektedir. Bu nedenle kurbanlık koyunlara, askere gidecek gençlerin başına kına yakılır.
Taşlar üzerinde oluşan  bazı liken türlerine ise  'taş kınası' denir.

Kına çiçeği meyveleri (Tohum kapsülleri)

Gelelim kına çiçeğine.
Kına çiçeği (İmpatiens balsamina), balsaminaceae ( kınaçiçeğigiller ) familyasından, tek yıllık ve otsu bir bitki türüdür. Ana vatanı Asya kıtasıdır ( Hindistan ). Süs bitkisi olarak yetiştirildiği bazı ülkelerde doğallaşmıştır. Kırmızı, pembe, beyaz ve mor renklerde, güzel koklu, demet halinde,  yalınkat ve katmerli çiçek açan çok fazla çeşidi vardır.  Çiçeklerinden edilen boya tırnak boyamada ( oje ) kullanılır, adına bu nedenle kına çiçeği denir. Esans ve boya yapımında kullanılır.  Çiçeleri, tohumları  ve taze yaprakları yenebilir.  Ayni zamanda halk tıbbında kullanılır.
Kına çiçeğine bazı yörelerde;  'Camgüzeli', 'Çitkınası', 'Gelin mumu' da denmektedir ( Türkiye Bitkileri Sözlüğü - Ertan Tuzlacı )
Kına çiçeği, kapsül içinde bulunan tohumlarını dokunulduğunda etrafa fırlatan bir mekanizma oluşturmuştur. Bu nedenle bu çiçeğe değişik  ülkelerde 'Dokunma bana'  anlamına   gelen benzer adlar verilmiştir. Sulu bir gövdeli ve etli yapraklıdır. Daha çok bahçe çiçeği olarak yetiştirilir.

Kına çiçeği fazla sıcaktan hoşlanmaz, daha çok ilkbahar ve sonbaharda çiçek açar. Güneşli yerleri ve humusça zengin, geçirimli, nemli toprakları  sever. Susuz kaldığında hemen tepki verir ve boynu bükülür. Ancak çok fazla sulama bitkinin köklerini çürütür.

Kına çiçeği eskiden beri bahçelerde yetiştirilmektedir. Yetiştirilmesi kolaydır, fazla bakım istemez.  Tohumdan ve gövde  çeliği ile  üretilir. Çoğu zaman dökülen tohumlarından kendiliğinden  biter. 

Değişik renkli  bodur kına çiçekleri

Kına çiçeği ( İmpatiens balsamina )

                                                          

                                                    Camgüzeli ( İmpatiens ) türleri

- Yabani kına çiçeği ( İmpatiens noli - tangere ):  Yurdumuzda doğal olarak yetişen, sarı çiçekli bir bitkidir. Bir adı da dokunmabana dır. 
- Camgüzeli ( İmpatiens walleriana ): Kına çiçeği ile yakın akraba olan populer  bir süs bitkisidir.

- Keşmir kına çiçeği veya fakir orkidesi ( İmpatiens balfourii ): Yurdumuzda süs bitkisi olarak yetiştirilen tek yıllık, otsu bir bitkidir. 

- Yeni gine çiçeği ( İmpatiens hawkeri ): Melez bir süs bitkisidir.( Mavi yazıyı tıklıyarak bu çiçeği tanıyabilirsiniz ) 

Yeni gine çiçeği ( İmpatiens hawkeri )

Keşmir kına çiçeği ( İmpatiens balfourii )
Bir adı da fakir orkidesidir. 

Yabani kına çiçeği ( İmpatiens  noli - tangere )
Karadeniz bölgemizde, dere kıyılarında doğal olarak yetişen bir bitkidir.

Camgüzeli çiçeği  ( İmpatiens walleriana )

Camgüzeli çiçeği  ( İmpatiens walleriana ) 

Camgüzeli  çiçeği / katmerli  ( İmpatiens wallerina ) 

ZİNYA ÇİÇEĞİ ( Zinnia )

Zinya çiçekleri ( Zinnia elegans )

Zinya ya da zinniya  (zinnia ), papatyagiller ( asteraceae )  familyasından, tek ya da iki yıllık, otsu bir bitki cinsidir. Bütün dünyada 20 kadar türü vardır.  

Süs bitkisi olarak en çok,  melez bir bitki   olan  'zinnia elegans' yetiştirilmektedir.  Anavatanı Meksika'dır. Süs bitkisi olarak yetiştirildiği bazı ülkelerde doğallaşmıştır. Bodur, uzunboylu,  katmerli ve ebruli çiçek açan çok fazla çeşidi vardır. 
Cins adı ( zinnia ) Alman botanikci  Johann Gottfried Zinn ( 1727 - 1759 ) izafeten verilmiştir.  Halk arasında 'kirli hanım çiçeği',  'bahçegüzeli', 'kral kızı' gibi adlarla da bilinir.  

Zinya, daha çok  bahçe çiçeği olarak yetiştirilir, bu nedenle bahçe güzeli denir. Saksı için pek uygun sayılmaz. En güzel yaz çiçeklerinden biridir, kışa kadar çiçek açar. Bahçıvanların ve kelebeklerin en sevdiği çiçeklerden biridir. .
Humusça zengin / gübreli , geçirimli toprakları ve  güneşli yerleri sever. Bazı türleri soğuğa ve kuraklığa daha dayanıklıdır. Düzeni sulanarak  toprağı nemli tutulmasını gerekir.  Çiçeği  uzun ömürlüdür, çok fazla rengi ( beyaz, turuncu, kırmızı, pembe, sarı, mor )  ve değişik formu vardır.  Bozulan, kuruyan çiçekler koparılırsa  daha bol çiçek açar. 
Zinya yetiştirilmesi en kolay çiçeklerden biridir, fazla bakım istemez. Tohumdan üretilir.

Zinya çiçekleri  ( Zinnia elegans  ) 

Bahçegüzeli ya da  Zinya çiçeği  ( Zinnia elegans ) 

Zinya,nam-ı diğer kirli hanım çiçeği

Zinya çiçeği

Zinya çiçeği ( Zinnia elegans )

Zinya çiçeği ( Zinnia elegans )

Bir adı da bahçegüzeli olan zinya çiçeği

Zinnia elegans, sarı çiçekli.

Zinnia elegans

Zinya değişik şekil ve renklerde bol çiçek açarlar.

Zinya çiçeği  ve kelebek.

( Bu yayın son olarak 18. 08. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

BOTANİK PARK' TA SONBAHAR ( Meyveler )

Sonbahar gelmesine rağmen İzmir'de havalar hala çok sıcak ve yağmur yağmadığı için  kuraklık devam ediyor. Ağaçları sulamaya devam ediyoruz. Altı aydır yağmur yağmadığı için zeytinler yeterince irileşmedi ve buruştular. Bir an önce  yağmur yağmasını bekliyoruz.  Yazın uzaması, sonbahara doğru sarkması insanlar gibi bitkileri de şaşırtıyor. Mandalinalar daha yeşiller, üzümlerin  bazılarını topladık. Yine de bazı  meyveler  oldu ve hasat ediliyor.  Yedi yıl önce diktiğim meyve ağaçlarım, her  yıl biraz daha çok ürün vermeye başladılar. İşte 'Botanik Park'  adını verdiğim bahçemden sonbahar manzaraları.

Hicaz narı (Ekşi nar)
 http://kadirbekci53.blogspot.com/2010/01/nar.html

Yediveren limon.

Japon eriği.

Vaşington portakal

Cevizlerin yeşil kabukları çatlamaya başladı.

Razaki üzüm, terası çok sevdi. Bir kısmını kurutmak için
topladık, iri olduğundan kurur mu bakalım.

Golden türü bu elma sararmaya başladı.

İğde, çiçeği kadar meyvesi de güzel bir ağaç.

Muşmula, nam-ı diğer döngel, burayı çok sevdi, hasat için daha erken. 
Yenmesi için bir sürede kıyıda bekletmek lazım.
Bakınız: http://kadirbekci53.blogspot.com/2010/02/musmula.html

Kalamondin ya da kalamansi (Calamondin microcarpa ), dört mevsim üzerinden
çiçek ve meyve eksikolmayan küçük meyveli, melez bir narinciye türüdür.
Bir de meyvesi tatlı olsa. 
  

Bu yıl ayva bol oldu. Kış sert mi geçecek dersiniz.

Zeytinler kararmaya  başlamadı.
Yeşil zeytin yapma zamanı.

Devedişi nar.
Erkenci ve  tatlı bir nar çeşidi.

Hünnap, meyveleri iğdeye benziyor, tatlı ve yararlı bir meyve.
Bu yıl ilk defa meyve verdi. 

Kokulu üzüm (İzabella). Farklı aroması olan bir üzüm, tamamen organik olarak yetişiyor.
Pekmez yapmak istiyoruz.

Kıbrıs üzümü. meyveleri sert ve dayanıklı bir tür. 

ALTIN TICKSEED ( Kız gözü çiçeği )

Bir adı da  'Altın tepside kuru kahve' olan  Coreopsis tinctoria

Kız gözü çiçeği ya da altın tickseed ( Coreopsis tinctoria ),  papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından, tek yıllık ve otsu bir süs  bitkidir. Anavatanı Kuzey Amerika'dır. Papatyaya benzeyen çiçeklerinin göbeği kahverengi veya kırmızı, taç yaprakları çoğu zaman  sarı renklidir. Yaprakları dereotuna benzer.

Coreopsis tinctoria'nın süs bitkisi olarak yetiştirilen çok fazla   kültür çeşidi vardır. Halk arasında bu çiçeğe  'altın tepside kuru kahve', 'koyungözü' de denmektedir. Bir adı da 'Kalliopsis' dir. 

Kız gözü çiçeği sıcak ve güneşli  yerleri sever, kuraklığa  dayanıklıdır. Toprak bakımından seçici değildir. Dökülen tohumlarından çoğu zaman kendiliğinden  biter, fazla bakım istemez. Kesme çiçek olarak da  kullanılmaktadır.

Bir adı da 'Kızgözü çiçeğini' olan  Coreopsis tinctoria 

Coreopsis tinctoria sadece bir süs bitkisi olmayıp,  ayni zamanda bir kumaş ve kağıt boya maddesidir. Bu nedenle bir adı da ' Boyalı ticseed ' dir.
Kız gözü çiçeği tohumdan üretilir.

Koreopsis ( coreopsis )  cinsinden olan bir başka  süs bitkisi de 'sarı kız gözü çiçeği'  ( Coreopsis grandiflora' ya da  'coreopsis lanceolata' ) dır.

Kız gözü  çiçekleri ( Coreopsis tinctoria )

Kırmızı renkli kız gözü çiçeği 

Kız gözü ( Coreopsis tinctoria )

Coreopsis tinctoria / Altın tickseed

Kız gözü ya da koyun gözü çiçeği

AĞAÇ HATMİ ÇİÇEĞİ ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus), ebegümecigiller ( Malvaceae )  familyasından, kışın yaprağını döken, çalı, bazen de  küçük bir ağaç formunda, güzel çiçekli,  egzotik  bir bitkidir. Tür adı olan  'syriacus', Suriye'den gelme demektir. Bu nedenle 'Suriye gülü' de denir. Ancak anavatanı Suriye değildir, Anavatanı  Çin ve  Hindistan'dır.   Avrupa'ya Suriye'den gittiği için, tür adı syriacus konmuştur.  Yurdumuzda doğal olarak yetişmez, park, bahçe ve yol kenarlarına  süs bitkisi olarak dikilir. Ayrıca büyük saksılarda da yetişir.

Ağaç hatmi, otsu bir bitki olan gülhatmi ( Hatmi çiçeği ) gibi ebegümecigiller ( malvaceae ) ailesindendir. Ancak yakın akra değildirler,  ayrı cinstendirler.   Gülhatmi, 'Althcea' cinsine mensuptur, çiçekleri benzedği için ( huni şeklinde ) adlarına   hatmi denir. 
Ağaç hatmi, japon gülü / çin gülü  ( Hibiscus rosa-sinensis ) ile yakın akrabadır.     

Ağaç hatmi, kışın yapraklarını döker. Bazı kültür çeşitleri bodur ve alacalı yapraklıdır. Yaz aylarında huni şeklinde beyaz, pembe, eflatun ve kırmızı renkli çiçek açar. Bazı kültür çeşitlerinin çiçekleri katmerlidir. Çiçekleri zehirsizdir, yenebilir, vazolara  kunur, uzun ömürlüdür. Yaprakları tüylü ve üç lopludur. Meyve kapsüldür.   

Ağaç hami, kuraklığa ve soğuğa  dayanıklı bir bitkidir. Bu nedenle yurdumuzun çoğu yerinde yetişir. Güneşli ya da yarı gölge yerleri ve humusça zengin, geçirimli, nemli toprakları sever.
Fazla bakım istemez,  tohumdan  ve çelikle üretilir.

 Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus), dünyada en çok Kore ormanlarında yetişir ve 'Ölümsüzlük çiçeği / 'mugonghwa' denir. Koreliler için çok değerli ve anlamlı bir çiçektir. Güney Kore'nin ulusal çiçeği ve sembolüdür.  Ayrıca ulusal marşlarında da bu çiçekten  söz edilmektedir.

Ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus ) 

Pembe çiçekli ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus )

Katmerli ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği ve tohum kapsülü.

Bir adı da suriye gülü olan ağaç hatmi çiçeği

Ağaç hatmi çiçeği  (Bahçeköy sitesi / Seferihisar )

Ağaç hatmi çiçeği

Pembe yalınkat hatmi ağacı çiçekleri

Ağaç hatmi çiçeği / Beyaz ve katmersiz 
( Hibuscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği

Beyaz çiçekli ağaç hatmisi