ÇATALCA ( Segen ) - BALABAN GÖLETİ DOĞA YÜRÜYÜŞÜ

Teos Doğa Sporlar Grubu tarafından, genel olarak her hafta sonu pazar günleri  yapılmakta olan doğa yürüyüşleri, bu hafta ( 07.12.2014) İzmir'in  Menderes ( Cumaovası ) ilçesi Çatalca Köyü yakınlarında bulunan Segen Gölet'i  ile  Yeniköy Köyü yakınlarında bulunan  Balaban Göleti  arasında yapıldı.   

Yarı kapalı ve hafif yağmurlu  bir havada, 18 arkadaşımızın katılımı ile gerçekleştirdiğimiz yürüyüş yaklaşık 5 saat  sürdü.

Yürüyüşe, belediye otobüsü ile geldiğimiz Çatalca Köyü ( şimdi mah.) kavşağından ( Efemçukuru yolu )  başladık ( 10.00 ).  Çataca, Seferihisar - Menderes karayolu üzerinde, Menderes'e  8 km, Seferihisar'a ise 37 km. mesafede bulunuyor. Menderes ilçesine bağlı güzel bir köy, daha doğrusu mahalle.  

 Çatalca Mah. / / Menderes

Zeytin  bahçesi, Çatalca Mah. / Menderes

Bir süre, köyün  içinden geçerek  Efemçukuru istikametinde devam eden asfalt yolu takip ediyoruz.  Yol kıyısındaki  bazı ağaçlar yapraklarını dökerken  yenidünya ( malta eriği ) ve  leylak  çiçek açmış. Her yerde, yazın kuruyan   otlar yeşermiş.  etraf yemyeşil.

Pavlonya ağacı ( Paulownia tomentosa ) ve meyveleri
Yaprakları sararmış.  

Üzüm bağları - Çatalca Mah / Menderes

Kara çalı ( Paliunus spina - christi ) ve dalında  kurumuş  meyveleri

Leylak ( Syringa vulgaris ) çiçek açmış. 

Yenidünya ( Eriobotrya japonica )
Kışın çiçek açan nadir meyvelerden biridir.

Çatalca Mah.  ayrılmadan önce ulu bir menengiç / çitlembik ( Pistacia terebinthus )
ağacın altında kısa bir mola veriyoruz.

Bu sırada rehberimiz, ilk defa yürüyeceğimiz bu parkur konusunda bize bilgi vererek nasıl hareket etmemiz konusunda bizi uyarıyor.

Çatalca Mah. / Menderes

Arkadaşlarımız yürürken, bir taraftan da  yol kıyısındaki böğürtlenlerin  ( Rubus sunctus ) tadına bakıyor.   

Çatalca ya da Segen Göleti'ne  kadar asfalt yoldan  yürüyoruz.  Bu arada, yol kıyısındaki böğürtlen ve mersinlerin ( Myrtus communis ) tadına da  bakmayı ihmal etmiyoruz.

Siyah meyveli mersin / murt
( Myrtus communis )

Son armut bize nasip oluyor. 

Doğa çok güzel!

Segen göleti ( Çatalca Göleti )

Segen Göleti, sulama amacı ile yapılmış, çok az su kalmış.  Etrafı  piknik yapmaya elverişli.

Çatalca / Segen Göleti, bir başka açıdan

Segen Göleti'ni geçince, Efemçukuru Mah. istikametine giden asfalt  yoldan  ayrılarak rotamızı, Yeniköy Mah. yakınlarında bulunan  Balaban Göleti'ne çeviriyoruz.

Koca yemiş ağacı ( Arbutus unedo )
 Çiçek ve meyve bir arada 

Orman içinde yürürken bol bol koca yemiş çileği  yiyoruz.

Koca yemiş ağacı ve çiçeği
( Arbutus unedo )

Bu arada, orman içinde yürürken  bol bol  koca yemiş çileği  yiyoruz. Fundagiller familyasından, çalı formlu  bir bitki olan koca yemiş ( dağ çileği ), herdem yeşil ve çiçekleri güzel   olduğundan süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir.

Yangınların daha fazla yayılmasını önlemek amacı ile, orman  içlerinde yer yer
yangın emniyet şeridi oluşturulmuş. 

Orman içinde yürürken  zaman zaman zorlanıyoruz. Bazen  imdadımıza, yangın için açılmış emniyet şeritleri yetişiyor. 

Yolumuzu kaybediyoruz.

İmdadımıza navigasyon yetişiyor. 

İlginç bir mantar.Portakal kabuğu mantarı ( Orangepeel fungus )
Yenen mantarlar arasında yer aldığı yazılı ama tavsiye etmem. 

Ağaç kökünde  oluşmuş bir başka mantar. 
Sarı solungaçlı gymnopilus ( Gymnopilus luteofolius )

Bu arada, ormanda  yürürken  değişik mantar türleri ile  karşılaşıyoruz. Bazı arkadaşlarımız  mantar topluyor.

Ağlayan dul mantarı ( Lacrymana lakrymabunda )

Kükürt mantarı ( Laetiporus sulphureus )

Yenen bir mantar türü. Bodur kirmit / Kısa saplı solungaç mantarı
( Russula brevipis )

Ormanın içindeki blr  vadiden ilerliyoruz, bakalım nereye çıkacağız. 

Vadilerde, iğne  yapraklı ağaçlar yerini geniş yapraklı ağaçlara bırakmış.  

Ormanda mantar pazarı. Bazı arkadaşlarımız mantar alıyor.
Kilosu 5 lira, tartı göz kararı.

Yürüyüş sırasında, İzmir'den gelen ve Balaban Göleti'ne yürüyen bir  grupla  karşılaşıyoruz. 

Bize göre   daha kalabalıklar, bir süre birlikte yürüyoruz.

Karaçam ağacı ( Pinus nigra )

Bir süre İzmir'den gelen grupla birlikte yürüyoruz.

Kayaların arasında büyüyen ağaçlar.

Sonunda, macaralı bir yürüyüşten sonra Balaban Göleti'ne varıyoruz.  

Öğle yemeğimizi Balaban Göleti'nin kıyısında, çam ağaçlarının altında yiyoruz. Bu sırada hafiften yağmur çiselemeye başlıyor.

Kurumuş bir dere  ve yaprağı  dökülmüş   çınar ağaçları  

Yosun tutmuş yaşlı bir çınar ağacı
( Platanus orientalis ) 

Derelerde su yok, kış geldiği halde   kuraklık devam ediyor,  umarız  bundan sonra daha çok yağmur yağar.  Çınar ağaçları yapraklarını dökmüş, kışı bekliyorlar. Orman içindeki açık  alanlarda, yer yer papatyalar çiçek açmaya başlamış. Dağ laleleri ise  henüz ortalarda görünmüyor.

Balaban Göleti, Yeniköy Mah. / Menderes

Balaban Göleti, ormanın içinde bir yer ve çok güzel bir manzarası var.  Çevresinde dolaşılıp gezilebiliniyor.  Segen Göleti'ne  göre  daha büyük  ve suları güneşte yeşil görünüyor. 
Etrafı  piknik yapmak için çok güzel ancak, yazın ormanlara girmek yasaklanıyor biliyorsunuz. Yinede gitmek, görmek  isterseniz Yeniköy Mah.ne   2-3 km mesafede ve araba yolu var. 

Yağmur nedeniyle  fotoğraf  çekmekte zorlanıyorum.

Balaban Göleti havzası

İki yıl önce fotoğraf  çektirdiğimiz burada ( göletin kanalı)
tekrar poz veriyoruz ( Bazı arkadaşlarımız değişmiş.  ) 

İlkbaharı aratmayan  manzaralar.
Çayır papatyaları ( Bellis perennis )

Yeniköy Mah. Menderes 

Göletin sularını köye taşıyan kanalı takip ederek Yeniköy'e geliyoruz. Yeniköy Mah. Çatalca gibi Menderese ilçesine  bağlı, oldukca gelişmiş bir köy ( şimdi mah. ). Zeytin ve üzüm bağları dikkat çekiyor.

Yeniköy Mah.  Menderes 

Yeniköy Mah.Menderes / İzmir.

Yeniköy'de, Menderes - Seferihisar otobüsünü beklerken, bir taraftan da yorgunluk çaylarımızı yudumluyoruz. Bir başka doğa yürüyüşünde buluşmak umudu ile hoşçakalın sevgili doğa severler. 

Teos Doğa Sporları Grubu, Seferihisar / İzmir.

Menderes Haritası : http://www.turkcebilgi.com/harita/menderes,_%C3%A7atalca

Sağlığımızı korumamak, doğayı tanımak, sevmek ve korumak  için doğa yürüyüşlerine katılalım. Doğa yürüşü yapalım. 

MEKSİKA EBEGÜMECİ / MALVAVİSKUS

Meksika ebegümeci bitkisinin genel görünümü. 
(  Malvaviscus arboreus ) 

Meksika ebegümeci ya da malvaviskus ( Malvaviscus arboreus ya da malvaviscus drummondii ), ebegümecigiller ( malvaceae ) familyasından, herdem yeşil, 3 m. kadar büyüyen, çalı formunda bir bitkisidir.  Kırmızı ve açık pembe renkli çiçek açan iki çeşidi vardır. Anavatanı Meksika ve  Orta Amerika'dır. 

Sinonim tür adı ( Drummondii ) İskoçya doğumlu doğa bilimci 'Thomas Drummond' a izafeten verilmiştir. Bir adı da 'Çançin çiçeği' dir.

İngilizce adı, çiçeğini Türklerin kullandıkları başlıklara ( türban, sarık, fes ) benzettikleri için, 'Turk'ün cap' dır ( Türk şapkası ).  İspanyolca adı 'Manzanilla' dır.
( Prof.Dr. Ersin Yücel 'Ağaçlar ve Çalılar - I ' adlı kitabında, bitkiyi ( Malvaviscus arboreus )   'Uykucu gül', 'Uyuyan güzel ' adı ile tanıtmıştır.)

Meksika ebegümeci çiçeği  ( Malvaviscus arboreus )

Meksika ebegümeci ( malvaviscus )  ile japon gülü / çin gülü  ( Habiscus rosa-siensis ), yaprakları birbirine çok  benzemesine rağmen ayni cinsten değildirler. 

Meksika ebegümeci'nin taç yaprakları daima kapalı durur, tozlamak için  arı ve  böcekler içine  giremez. Bu nedenle, erkek ve dişi organları taç yapraklarının arasından dışarıya sarkmış halde bulunur.

Bazı yabancı sitelerden edindiğim bilgiye göre; 'Meksika elması ya da manzanilla  denilen fındık büyüklüğündeki  kırmızı renkli meyvesi  yeniyormuş. Ancak ben meyve ( tohum )  verdiğini görmedim.   Ayrıca çiçeklerinden çay oluyormuş.  

Meksika ebegümeci ( Malvaviscus arboreus ya da M. drummondii )

İngilizce adı Turk's cap ( Türk  şapkası ) olan Malvaviskus  arboreus

Meksika ebegümecisi çiçeğinin genel görünümü.

Meksika ebegümeci bitkisinin ilginç çiçeği.

Meksika ebegümecinin meyveleri  ( Meksika  elması; Manzanilla  ).
( Fotoğraf  alıntıdır.)

Malvaviskus, tropikal bir bitkidir, sıcak ve  ılıman iklimlerde yetişir.  Soğuğu karşı hassastır, don olan yerlerde saksıda yetiştirilmesi gerekir.  Güneşli yerleri ve nemli, humusça zengin geçirimli  toprakları sever. 
Çelikle ve tohumdan üretilir. Yetiştirilmesi kolay, güzel  bir çiçektir.

MELEKLERİN TROMPETİ (BRUGMANSİA )

Meleklerin borazanı ( Brugmansia suaveolens )

Meleklerin trompeti ya da meleklerin borazanı, patlıcangiller / solanaceae  familyasının brugmansia  cinsinden,  kışın  yapraklarını dökmeyen, yarı ağaçsı bir bitkidir.  Anavatanı Güney Amerika'nın yağmur ormanlarıdır. Boru çiçeği, Patlıcan çiçeği de denir.
Bilimsel adı 'Brugmansia suaveolens'  dir. Eskiden   datura cinsinden  kabul edildiğinden, botanik adı bazı kaynaklarda 'Datura suaveolens' olarak belirtilmektedir.

Pembe çiçekli meleklerin trompeti
( Brugmansia suaveolens )

Meleklerin borazanı yılda bir kaç kez, özellikle sonbaharda  trompet ya da boru  şeklinde iri ve oldukça uzun ( 30 cm.) çiçekler açar. Çiçekleri sarı, beyaz ve pembe renklidir, geceleri ve kapalı havalarda etrafa güzel kokular salar. Çok hızlı bir şekilde büyür ve dikildiği yıl çiçek açar.

Daha önce ayni cinse mensup olan olan ve birbiriyle karıştırılan 'brugmansia' ile  'datura'  türları arasında, aşağıda yazdığım gibi önemli farklar vardır. Ortak özellikleri ise, çiçeklerinin şekli ve her ikisinin de zehirli olmasıdır.  Her iki cinsin de, süs bitkisi olarak yetiştirilen çok sayıda hibrit  ve varyeteleri  üretilmiştir.

Brugmansia çiçeği

Bu iki bitkiyi karşılaştırırsak;
- Datura ( tatula  ) cinsi bitkiler otsu olup tek yıllıktır. Brugmansya ( brugmansia ) türleri ise çok yıllık olup, yarı ağaç formundadır.
- Datura çiçeklerinin ağzı yukarı dönüktür ve yaprakları kötü kokar.  Brugmansia türlerinin çiçekleri ise  uzun, sarkık ve güzel  kokuludur.
- Datura meyveleri dikenli olur. Brugmansya  meyvelerinin kapsülleri ise dikensizdir.

Daha çok bahçelerde yetiştirilen meleklerin trompeti, soğuk yerlerde saksıda, iç mekanlarda yetiştirilir. Güneşli yerleri ve humus bakımından zengin, süzek toprakları sever. Yazın düzenli olarak, bol sulanması gerekir. Susuz kaldığında ani tepki verir,  yaprakları solar.

Brugmansya ( brugmansia ),  fazla bakım istemeyen buna karşı  oldukça gösterişli  bir çiçektir.  Çelikle, kökten ayırma ile  ve tohumdan üretilir.

Meleklerin borazanı ( Brugmansia suaveolens ) bitkisi ve meyveleri 

Önemli;
Brugmansia türleri çok  zehirli bitkiler olduğu için,  çıplak elle tutulmaması ve çiçeklerinin doğrudan koklanmaması gerekir.
Bu yazı son olarak 07. 11. 2018 tarihinde güncellenmiştir.

Bu yazımı;  Bu  çiçeği tanımama ve dolayısıyla  tanıtmama vesile olan, sevgili öğretmenim ve ağabeyim Veyis SAYGİ'ya armağan ediyorum. Sağlık ve mutluluk dileklerimle.
08. 10.  2014  Cittaslow  Seferihisar.

Brugmansia Çiçekleri:

Meleklerin borazanı ( Brugmansia suaveolens )

Meleklerin borazanı  ( Boyabağ  / Karaburun. )

Brugmansia suaveolens 

Çelikten yetiştirdiğim meleklerin trompeti ve ilk çiçeği.

Meleklerin trompeti / çiçek tomurcuğu 

Brugmansia suaveolens 

Pembe çiçekli meleklerin borazanı. ( Kaleiçi / Sığacık )

Brugmansia suaveolens 

Brugmansia suaveolens 

TELGRAF ÇİÇEKLERİ ( Tradescantia )

Mor telgraf çiçeği ( Tradescantia pallida 'purpurea'  ) 

Commelinaceae ( telgrafçiçeğigiller ) familyasının  'tradescantia' cinsini  oluştuan bitkilerine,  yurdumuzda genel olarak telgraf çiçeği denir.  Anavatanı Güney Amerika kıtası olan bu bitkilerin  85  kadar türü bulunmaktadır. Bunlardan bazı türleri, bütün dünyada  süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.  

Bu bitkilere tradescantia' adı ( cins adı ) , İngiliz botanikçi John.Tradescant Elder'e izafeten verilmiştir.

Telgraf çiçekleri ( tradescantia ) otsu, şok yıllık, herdem yeşil, genel olarak boğumlu, sarkık ya da dik  dallı ve etli yapraklıdır. Çiçekleri üç taç yapraklı olup,  kısa ömürlüdür.  Bazı türlerinin yaprakları renkli, tüylü ve alacalıdır, hızlı büyürler. 

Telgraf çiçekleri sıcak ve ılıman  iklimlerde yetişir, geçirimli, humusça zengin ve  nemli toprakları sever. Yazın direk öğlen güneşine karşı, kışın ise  soğuğa karşı duyarlıdır.
Çiçekleri türlerine göre  beyaz, pembe, mavi  ve mor renkli olur. Sabah açan çiçekleri öğlene doğru kapanır. Kapalı ve yağışlı  havalarda  tüm gün açık olur.

Bazı telgraf çiçeği türleri, yaprakları güzel olduğu için yetiştirilmektedir. Yer örtücü olarak ve saksı çiçeği olarak yetiştirilir ( Bazı türleri  asma saksılarda çok güzel durur. ). 
Kırılgan olan yapraklarının ve gövdesinin içinde; yapışkan, billursu  ve allerjik  bir sıvı bulunur.

Telgraf  çiçeklerinin  yetiştirilmesi ve üretilmesi son derece kolaydır. Bazı türleri yere düşün dallarından bile  köklenebilir. Çelikle, kökten ayırma ile  ve tohumdan üretilirler.

                                               TELGRAF ÇİÇEĞİ TÜRLERİ

- Tradescantia  pallida 'purpurea': ( Mor telgraf çiçeği, Mor kalp , Örümcek zambak )

Mor kalp çiçeği ( Tradescantia pallida )
Yaprak ve gövdesi 

Mor telgraf çiçeği

Mor telgraf çiçeğinin yaprakları ve gövdesi mor renkli sukulent bir bitkidir. Dalları dik veya sarkıktır, kolay kırılır. Dalların ucunda açık pembe renkli çiçek açar. Yer örtücü ve saksı çiçeği olarak idealdir. Asma saksılarda çok güzel durur. Güneşli yerlerde  yapraklarının rengi çok daha koyu ve güzel olur. Fazla gölgede güzelliğini kaybeder.

- Tradescantia sillamontana : ( Tüylü telgraf çiçeği, Yünlü telgraf çiçeği )

Tüylü telgraf çiçeğinin ( Tradescantia sillamontana )
 Genel görünümü

Tüylü ya da yünlü telgraf çiçekleri

Oval yapraklarının üzeri beyaz / gri  tüylerle kaplıdır. Bu özelliği ile diğer türlerden ayrılır. Çiçekleri pembe renklidir ve yaprakların koltuklarından çıkarlar. Direk güneş yapraklarına zarar verir.Yarı gölge yerleri sever.

- Tradescantia virginiana : ( Örümcek zambak, Mavi çiçekli telgraf çiçeği, Karasevda çiçeği  )

Bahçe telgraf çiçeğinin ( T.virginiana )
 Genel görünümü.

Tradescantia virginiana 

Tradescantia virginiana 

Tradescantia virginiana 

Melez bir türdür.Yeşil renkli şerit gibi uzun yaprakları vardır. Çiçeklerini boru şeklinde  bir sapın uçunda açar. En çok parlak mavi renklidir, pembe ve nadiren  beyaz renkli olanlarda vardır. Rizom köklü olduklarından  daha çok dış mekanlarda yetiştirilmektedir. Bahçe telgraf çiçeği, 'örümcek çiçek', 'karasevda çiçeği' de denir.

- Tradescantia spathacea / Rhoea spathacea : ( İstiridye çiçeği,Tekne zambak, Beşik zambak )

İstiridye çiçeği de denilen  'Tradescantia spathacea' 

Tekne şeklini almış  brakteler ( Bir tür çanak yaprak )

Tradescantia spathacea' ya şeklinden dolayı olsa gerek tekne zambak,
beşik zambak, Musa'nın teknesi, Musa'nın beşiği gibi değişik adlar verilmiştir.

İstiridye şişeği ( Tradescantia spathacea ) 

Telgraf çiçeği türleri içinde en ilginç olanıdır. Kılıç şeklindeki  yapraklarının alt kısmı menekşe, üst kısmı ise turkuaz yeşilidir. Beyaz renkli çiçekleri tekne şeklindeki brakte yaprakların arasında açar.Yaprakları desenli olan  varyeteleri de vardır. Yer örtücü olarak bahçelerde çok güzel dururlar.

- Ak telgraf çiçeği, Yeşil telgraf çiçeği  ( Tradescantia fluminensis ): Yurdumuzda doğallaşmıştır ( Artvin, Rize, Trabzon ), istilacı bir ottur. Özellikle alaca yapraklı çeşitleri süs bitkisi olarak yetiştirilir. 

 

Ak telgraf çiçeği ( Tradescantia fluminensis )

Ak telgraf çiçeği ( Tradescantia fluminensis )

Ak telgraf çiçeği ( Tradescantia fluminensis )

- Tradescantia zebrina / Zebrina pendule  : ( Telgraff çiçeği, Zebrina )

Adından da anlaşılacağı gibi bu türün yaprakları zebra gibi  desenli ve çok güzeldir.Yeşil yapraklılara göre daha çok ışık isterler. Daha çok askı saksılarda yetiştirilir. Meksika'da yeşil çay  olarak  da kullanılmaktaymış. Yaygın bir tür olup çok sayıda çeşidi vardır.

Tradescantia zebrina ( Zebrina )

Tradescantia zebrina 

Eski çizmelerinizi saksı olarak kullanabilirsiniz.

- Tradescantia blossfeldiana: Telgraf çiçeği

Tüysüz yeşil  yapraklıdır. Aralıklarla gövdesinin uc kısmında,  pembemsi beyaz renkli çiçekler açar. Daha çok dikine büyür.

Tradescantia blossfeldiana 

                                         YALANCI  TELGRAF ÇİÇEĞİ ( Asya gün çiçeği  /  Mahmuza )

Asya gün çiçeği  ( Commelina communis ):
Bu çiçek telgraf çiçekleri ile ayni  cinsten değildir. Ancak telgraf çiçeklerine çok  benzediği için, 'yalancı telgraf çiçeği ' ya da 'yabani telgraf çiçeği' de denir. Bir adı da 'Mahmuza' dır.
Doğukaradeniz bölgemizde doğal olarak yetişir,  mavi taç yapraklıdır.   Az da olsa beyaz çiçek açan çeşitlerine de  rastlanılır.
Yarı gölge yerleri ve nemli toprakları sever. Çoğu zaman  dökülen tohumlarından kendiliğinden biter, yayılıcıdır. Tohumla ve çelikle üretilir.  Zehirsiz olup  yaprakları  sebze olarak da  yenir.

Yalancı telgraf çiçeği de denilen asya gün çiçeği

Asya gün çiçeği,
Kommelina ( Commelina communis )

Asya gün çiçeği , Mahmuza ( Commelina communis )

( Bu sayfa son olarak 21. 08. 2019 tarihinde güncellenmiştir. )