İĞDE AĞACI ( Elaeagnus )

İğde ağacı çiçeği ( Elaeagnus angustifolia var. orientalis )

İğde ( elaeagnus ), Elaeagnaceae / iğdegiller  familyasından kışın yapraklarını döken ya da herdem yeşil olan,  ağaç ya da çalı formlu bir bitki cinsidir. Dünya üzerinde 94 türü bulunmaktadır.  Dikenli bir ağaçtıur, çiçekleri güzel kokar. Yurdumuzda doğal olarak  yetişen iki türü vardır.  Meyveleri zeytine benzer, tatlı ve unludur. Bu nedenle iğde ağacının ingilizce adı 'yabani zeytin' dir. Ancak,  bu bitkinin gerçek  zeytinle ( olea ) hiç  bir akrabalığı yoktur.

İğde ağacının çiçekleri  zihin açıcıdır, meyvesi ise bir çok hastalığa iyi gelir.

İğde ağacı ( Elaeagnus angustifolia )   

Yalancı iğde ( Elaeagnus rhamnoides, Eski adı: Hippophoe rhamnoides  ): Yurdumuzda doğal olarak  yetişen, kışın yapraklarını döken,  küçük meyveli bir ağaçtır. Sincan, çıçırgan da denir. Türkiye'nin değişik bölgelerinde doğal olarak yetişmektedir. Kumulların durdurulmasında, çorak toprakların zenginleştirilip korunmasında kullanılmaktadır. Meyvesi turuncu renkli olup yenir. Soğuğa ve kuraklığa son derece dayanıklıdır. 

Sultan iğdesi / Bahçe iğdesi   ( Elaeagnus angustifolia var.  orientalis ): Yurdumuzda doğallaşmış, kışın yaprağını döken, 10 - 15 m. boylarında bir ağaçtır. Eskiden beri yurdumuzda yetiştirilmektedir. Meyveleri lezzetli olup yenir. Park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilir.
Kuş iğdesi ( Eleeagnus  angustifolia ), daha çok bahçe kenarlarına çit bitkisi olarak dikilir. Meyveleri kuşlar için iyi bir besin kaynağıdır.

Süs iğdesi ( Elaeagnus pungens )

Süs iğdesi ( Elaeagnus pungens ): Egzotik bir bitkidir, vatanı Çin, Japonya ve Kore'dir.  Herdem yeşil, 3m. kadar boylanan dikenli bir çalıdır. Yurdumuzda park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Meyveleri küçük ve kırmızı  renklidir.

Elaeagnus pungens aurea: Alaca yapraklıdır.  Yapraklarını dökmez, süs bitkisi olarak yetiştirilir.

İğde ağacı kuraklığa ve soğuğa  dayanıklı bir bitkidir. Köklerinde azot depo ettiği için her türlü toprakta yetişir. Tuzlu toprakları  sever, bu nedenle deniz kıyılarına, plajlara kumullara karşı önlemek için dikilir. Toprağı erozyondan korur.

İğde ( elaeagnus ), çelikle, kök filizleri ile ve tohumdan üretilir.

( Linki tıklayarak  'Atatürk ve İğde Ağacı '  adlı yazımı da okuyabilirsiniz. )

İğde ağacı ( Elaeagnus angustifolia )

İğde ağacı meyvesinin  çekirdeğinin dışındaki
 unlu ve yumuşak kısmı yenir.

İğde ağacı park ve bahçelere süs bitkisi olarak  dikilmektedir. 

İğde ağacı ( Elaeagnus angustifolia var. orientalis  ) 

GAYLARDYA ÇİÇEĞİ ( Gaillardia )

Gayret çiçeği de denilen gaylardya  ( Gaillardia x grandiflora )

Bir adı da gayret çiçeği olan gaillardia ( gaylardya diye okunur. ) papatyagiller ( asteraceae ) familyasından, çok yıllık ve  otsu bir bitki cinsidir. İki önemli doğal türü ( Gailardia aristata, Gailardia pulchella ) ve bunlardan üretilmiş çok fazla kültürü vardır. Anayurdu Kuzey Amerika'dır.
Gaylardya ( gaillardia ) adını, Fransız bilim adamı Gailardia den almıştır.
Sadeliği, masumluğu ve gizemi temsil ettiği kabul edilir. Bir adı da  'aşk çiçeği' dir.

Gaylardya çiçeği ( Gailardia  x grandiflora ya da G. pulchella )

Gaylardya ( gaillardia x grandiflora  ), iri, papatya gibi, taç yaprakları iki renkli ve  gösterişli  çiçekler açar.  Çiçek yapraklarının kenarları ondüle şeklinde olup, ortadaki şişkin kısım mor renklidir. Sarı, kırmızı, beyaz ve turuncu renkli çiçekler açan çok fazla melez ve kültürü vardır.

Gaylardya, güneşli yerleri ve geçirimli, kumlu toprakları sever. Kuraklığa ve soğuğa dayanıklıdır.  Genel olarak bahçe çiçeğidir, saksıda da yetiştirilir. Fazla bakım istemez, bu nedenle bahçelerde en çok yetiştirilen çiçeklerden biridir. Çiçek sapları uzundur, kesme çiçek olarak da kullanılır.

Gayret çiçeği,   iyi sulanırsa yaz boyu çiçek açar. Akdeniz iklimi görülen yerlerde ise,   kışın da çiçek açmaya devam eder.  Tohum kapsülleri koparılırsa daha çok çiçek açar.
Üretilmesi oldukça kolaydır,  çoğu zaman  dökülen tohumlarından kendisi biter, ayrıca  kökten bölünerek de  çoğaltılır.

Gaillardia ( Gayret )  çiçekleri.

Gaillardia x grandiflora

Gaylardya ( Gaillardia )

Gaylardya  ( Gailardia x grandiflora )

Gaillardia, Nam-ı diğer aşk çiçeği

KİRAZ AĞACI

Kiraz ağacı ve çiçeği
( Cerasus avium ) 

Kiraz ( Cerasus avium / Prunus avium  ), gülgiller ( Rosaceae ) familyasından, kışın yaprağını döken, 20 m kadar boylanabilen bir ağaçtır. Meyveleri için yetiştirilir.   Anavatanı Anadolu ve Kafkaslardır. Hatta, kirazın dünyaya  Giresun'dan yayıldığı sanılmaktadır. Giresun'un eski adı olan  Keresus, 'kirazın yetiştiği yer' demektir.
Giresun, kirazın anavatanı olmasına rağmen üretimde ki payı çok azdır. Dalbastı kirazı meşhurdur.

Giresun'un ünlü dalbastı kirazı. 

Kirazın anavatanı kabul edilen Giresun.

Kiraz, Giresun ve Karadeniz bölgesinde doğal olarak yetişmektedir.  Ancak doğal  olarak yetişen kiraz ağaçlarının meyveleri küçük ve lezzetsizdir. Kuşlar için önemli bir besin kaynağıdır.  Kültür olarak yetiştirilen kirazlar için  anaç olarak kullanılır.
Kiraz, taze olarak tüketilen bir meyvedir.  Giresun'da turşusu ( tuzlama ) ve reçeli de yapılır. Kiraz ağacı kabuğu ateş düşürücü, yaprakları müshil ve çiçekleri göğüs yumuşatıcı olarak kullnılır. Kerestesi değerlidir.

Kiraz  fazla sıcak ve soğuk yerleri  sevmez, ılıman iklimlerde yetişir. Genel olarak kendi kendini döllemez, farklı birkaç çeşidin birlikte  dikilmesi  gerekir. Bu nedenle kiraz bahçelerine tozlayıcı olarak beyaz kiraz da  dikilir.

Yabani kiraz / kuş kirazı  ( Cerasus avium ), ormanlarda doğal olarak yetişir.
Meyveleri küçük ve tadı  acı olur. 

Çok fazla kültür formu olan kiraz, yanbani kiraz ( kuş kirazı )  ve mahlep ( idris ağacı ) ağaçlarına  aşı yapılarak üretilir. 

Japon kirazı / Sakura ( Cerasus serrulata ),
çiçekleri için yetiştirilir, meyve vermez. 

Melez bir tür olan japon kirazı - kanzan ( Cerasus serrulata ) meyve vermez, süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Çok fazla çeşidi vardır.   Çiçekleri katmerli olup  çok güzeldir.  Japonlar ülke dışına çıkarılmasını yasaklamıştır.   Sadece  bazı  ülkelere hediye olarak  vermişlerdir. Bunlardan  birisi de Türkiye'dir.  İstanbul'un  bazı yerlerinde ( Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi / Kozyatağı ) bu ağacı görmek mümkündür.
Japonca bir kelime olan 'sakura' kiraz çiçeği demektir. Japonya ve Amerika, kiraz çiçeği festivalleri ile  baharın gelmesini  kutlar.
Kirazın Türk  kültüründe  de  önemli bir yeri vardır.

Kiraz / kültür  ( Cerasus avium )

 

Beyaz kiraz. Beyaz kiraz ayrıca iyi bir tozlayıcıdır.
( Çekildiği yer: Demirci / Manisa )

Mahlep ağacı / İdris ağacı  ( Cerasus mahaleb / Prunus avium).
Kirazla ayni cinsten olup daha çok kiraz aşılamak için anaç olarak kullanılmaktadır.
( Çekildiği yer: Seferihisar / İzmir )

Yaban kirazı ya dağ kirazı ( Cerasus microcarpa ).
Kurak yerlerde doğal olarak yetişen bir çalıdır.
( Çekildiği yer: Atatürk Barajı / Şanlıurfa ) 

KALA ÇİÇEĞİ ( Calla )

Kala ya da gala  çiçeği ( Zantedeschia aethiopica ya da Calla lily )

Kala ya da gala ( calla ), yılanyastığıgiller ( araceae ) familyasından, çok yıllık, rizomlu  ve otsu bir çiçektir. Yazın sıcak yerlerde yaprakları kurur.  Halk arasında  'gelin çiçeği' ve 'yoğurt kepçesi' de denir. Botanik adı  'Zantedeschia aethiopica' ya da 'Calla lily' dir. Anavatanı Güney Afrika'dır.

Kala, dış mekanlarda,  saksıda ve bahçede  yetiştirilir.  Yurdumuzda daha çok beyaz renkli çiçek açan türü yaygındır.  Ayrıca  alacalı yapraklı ve renkli çiçek açan melez türleri de üretilmiştir.  Fil kulağı  şeklindeki iri  yaprakları oldukça dekoratif ve gösterişlidir. Çiçekleri  güzel koklu ve  uzun saplıdır, kesme çiçek olarak da kullanılır.

Kala, yarı gölge yerleri ve humus bakımından zengin, geçirimli, nemli toprakları sever. Fazla sıcak ve soğuğu sevmez, Don olan yerlerde,  kışın kökleri sökülerek daha  sıcak bir  yerlerde korunmalıdır. Gölge yerlerde iyi gelişemez ve çiçek açmaz. Devamlı ıslak, bataklık yerleri çok sever.

Kala, rizomlu bir kök yapısına sahiptir. Kökten bölme ve tohumla çoğaltılır. Fazla bakım istemez, yetiştirilmesi kalay, değerli  bir çiçektir.

Kala ( Calla ) Çiçekleri:

Kala çiçeği ya da  'gelin çiçeği' 

Kala çiçeği  ( zantedeschia aethiopica ya da Calla lily )

Kala çiçeği ( Zantedeschia aethiopica )

Kala çiçeğinin genel görünümü ( Zantedeschia acthiopica )

Kana çiçeği meyvesi  ( Zantedeschhia aethiopica )

Bu yayın son olarak 06. 07. 2019 tarihinde güncellenmiştir. 

MİNYATÜR GÜL

Minyatür  gül ( cüce gül )

Minyatür gül bahçesi olmayanların daha çok saksıda yetiştirdiği bir gül çeşididir.Aslında bu güller bahçede de çok güzel yetişiyorlar..Üstelik bu güller normal güllere göre  daha çok ve devamlı  çiçek açıyorlar.Tek kusurları kokusuz olmalarıdır. Büyükçe bir saksıda bir kaç değişik renkli minyatür  gülü bir arada yetiştirmekte mümkündür.

Minyatür güllerde diğer güller gibi aydınlık ve  güneşli yerleri  seviyorlar.Normal gül gibi yılda bir kere değil  her zaman budama yapılabiliyor.Çelikle de çok daha kolay çoğaltılabiliyor.Kuruyan çiçekleri kesilirse çok kısa zamanda yeniden gül açıyorlar.Diğer yetişme şartları normal güllerde olduğu  gibidir..

Minyatür Güllerim.

ENGİNAR BİTKİSİ

Pazarda satılan enginar çiçekleri. 

Mineral bakımından en zengin sebzelerden biri olan enginar ( Cynara scolymus ), papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından,  çok yıllık, mor çiçekli ve otsu  bir bitkidir.   Anavatanı Akdeniz ülkeleri ve Kıbrıs adasıdır.  Eski çağlardan beri bilinmekte ve tarımı yapılmaktadır. Çiçek tablası sebze olarak yenir. Özellikle dolması  yapıir.

Afrodizyak ve antioksidan özellikleri vardır. Toksit maddeleri vücuttan atar, karaciğerin en büyük dostu kabul edilir.

Geçen yıl diktiğim enginarlarım.

Bir kış sebzesi olan enginar ılıman iklimleri sever, fazla sıcak ve soğuğu sevmez, bol su ister. Yurdumuzun Akdeniz iklimi görülen Ege,Akdeniz ve Marmara bölgelerinde yetiştirilmektedir.

Enginarın yazın kuruyan yaprakları sonbahar ve kışın tekrar çıkar. İlkbaharda gövde üzerinde oluşan iri ve yuvarlak çiçek tomurcukları açmadan  toplanır ve yenir. Toplanmazsa mor renkli bir çiçek açar.
Enginar tohumdan ve  daha çok kökten ayırma ile üretilir.

Enginar çiçeği

Enginar tarlası (  Azmak / Seferihisar )

Enginar hasatı 

( Bu yayın son olarak 07. 04. 2020 tarihinde güncellenmiştir. )

VİŞNE AĞACI ( Cerasus vulgaris )

Vişne meyvesi ( Prunus cerasus / Cerasus vulgaris )

Anavatanı Anadolu ve Balkanlar olan vişne ( Prunus cerasus ya da Cerasus vulgaris ), gülgiller ( rosaceae ) familyasından, kışın yaprağını döken, 7 - 8 metre kadar boylanan,  kiraza benzeyen bir ağaçtır. Ancak meyvesinin  tadı kiraz gibi tatlı değildir ( mayhoş ), bu nedenle daha çok meyve suyu, içki, reçel ve pasta yapımında  kullanılmaktadır.

Bu yıl vişne ağacım çok güzel çiçek açtı.

Yurdumuzda daha çok iki vişne çeşidi yetiştirilmektedir.  Bunlardan Kütahya vişnesi uzun saplı olup her tür kullanıma elverişlidir. Macar vişnesi ise, kısa saplıdır.

Vişne,  ılıman iklimlerde yetişir,  kiraza göre sıcak ve soğuğa daha dayanıklıdır. Kendi kendini döller bu nedenle kiraz gibi  tozlaşma sorunu olmaz, verimli bir meyvedir. Aşı ve kök filizleriyle üretilir.Tohumdan bitenlerin aşılanması gerekir.

Vişne ( Cerasus vulgaris ) 

Vişne ağacı çiçeği

Vişne ( Cerasus vulgaris ).
Deli vişne / Deli fişek / Delirdin mi sen / Dalların kırılacak / Deli mi ne / Bastıbacak / Boyuna bosuna bak.
Bedri Rahmi Eyüpoğlu.

( Not: Bu yayın son olarak 13. 06. 2020 tarihinde güncellenmiştir. )

AYÇİÇEĞİ / GÜNEBAKAN

Çiçek amacı ile bahçeme ektiğim ayçiçeği.
 ( Helianthus annuus ) 

Yazın açtığı sarı renkli çiçeklerle tarlalarımızı süsleyen  ayçiçeği ( Helianthus annuus ), papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından, tek yıllik ve  otsu bir bitki türüdür.  Tohumlarından yağ elde edilir, ayrıca kavrularak çerez olarak tüketilir. Yaprakları,  eskiden tütün olarak da kullanılmıştır.

Cins adı ( helianthus ),  eski Yunanca 'Güneş Çiçeği' demektir. 19. yüzyılda Amerika'dan  Avrupa'ya getirilmiştir ve önce süs bitkisi olarak yetiştirilmiştir. Yurdumuza ise Cumhuriyet döneminde getirilmiştir, önemli bir endüstri bitkisidir. Yurdumuzun yemelik yağ ihtiyacının büyük bir kısmı ayçiçeğinden karşılanmaktadır.  En çok Ergene Havzası'nda yetiştirilmektedir.

 

Ayçiçeği ( Helianthus annuus )

Ayçiçeği, tek yıllık bir bitkidir papatyaya benzeyen iri çiçekler açar ve gün içinde güneşe göre yönünü değiştirir. Bu nedenle halk arasında  günebakan, günedöndü, güneşçiçeği gibi adlarla da bilinir. Süs bitkisi olarak yetiştirilen bodur, katmerli çiçek açan çok fazla kültür çeşidi vardır.  Yumruları sebze olarak tüketilen yerelması ( Helianthus tuberosus ) ile yakın akrabadır. 

Ayçiçeği, ılıman iklimlerde yetişir, kuraklığa ve soğuğa dayanıklıdır. Her türlü toprakta yetişir, özellikle nem tutan humuşl bakımından zengin toprakları sever. 
Tohumla üretilir. 
Ayçiçeği tohumları  kuşlar tarafından da  çok sevilir. Bahçenizde daha çok kuş görmek istiyorsanız ayçiçeği yetiştirebilirsiniz. 

Süs ayçiçeği ( Helianthus annuus )

Ayçiçeği ( Helianthus annuus )

Küsmüş ayçiçeği  ( Helianthus annuus ) 

Ayçiçeği  ( Helianthus annuus ) 

( Not: Bu sayfa son olarak 29. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir.)

LİMON SERVİ ( Limon Çamı )

Limon servi / Limon çamı  ( x Cupressocyparis  leylandii )

Limon servi ( Serviye selvi de denir. )  veya limon çamı, servigiller ( cupressaceae ) familyasının cupressus cinsine mensup, her zaman yeşil, 10 - 15 m. boylarında  melez bir bitkidir. Leylandi,  Melez selvi de denir.  Oldukca dekoratif bir ağaçtır, bu nedenle bütün dünyada süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Botanik adı 'x Cupressocyparis leylandii' dir.  Kaliforniya ( K.Amerika ) kıyılarında yetişen endemik Nutka Servisi ( Chamaecyparis nootkatensis ) ile Monterey Servisi'nin ( Cupressus  macrocarpa )doğal bir melezidir. Erkek ve dişi çiçekler ayni ağaç üzerinde bulunur. Kozalaklar yuvarlak olup  8 pulludur. Her pulun altında 5 tohum bulunur. Pul yapraklıdır, bazı formlarının yapraklarının ucu sarı veya beyaz renklidir. 

Park ve bahçelerde kullanılan çeşitli kültür formları vardır. Saksı da  ve iç mekanlarda da yetiştirilir.   

Yaprakları şamfıstığı rengindedir ( altuni ), ovulduğunda limon kokusu geldiğinden 'limon servisi' veya ' limon çamı' adını almıştır. Çok hızlı büyür ve istenilen form verilebilir. Piramit şeklindedir, budanarak ilginç formlara sokulabilir.
Güneşli yerleri, nemli, geçirimli, derin toprakları sever, soğuğa, tuzlu topraklara  ve rüzgara karşı dayanıklıdır. Kıyı bölgelerimiz için uygundur.  Çelikle ve tohumla  üretilir. 

Bahçemden bir köşe ( limon servisi ya da Limon çamı )

Limon servisi veya çamı  - spiral  / Torbalı / İzmir.

Limon servisi  - top, Torbalı / İzmir.

Değişik formlar verilmiş limon  servileri / çamları, Torbalı / İzmir.  

Alaca yapraklı altuni leylandi ( x cupressocyparis leylandii )

Yararlandığım kaynaklar: Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Namıkoğlu ). Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ).

Bu sayfa son olarak 24. 10. 2020 tarihinde güncellenmiştir.