HİNT İNCİRİ ( Opuntia )

Hint inciri ( Opuntia ficus -  indica ) 

Bilimsel adı 'Opuntia ficus-indica'  olan Hint inciri,  kaktüsgiller ( Cactaceae ) familyasından, çok yıllık,  çalımsı ve etli ( sukulent )  bir bitkidir. Halk arasında daha çok "kaynanadili"denir. Frenk inciri, dikenli armut, dikenli incir  gibi adlarla da bilinir. Meksika orijinlidir. Meyvesi, çiçeği ve gövde parçaları yenir.  Bazı  ülkesinde tarımı yapilmaktadır. 

Amerika kıtasının keşfinden sonra İspanyollar tarafından Avrupa'ya getirilmiştir. Amerika kıtasına ilk ayak basanlar burasını Hindistan sanmıştır. Bu nedenle adına hint inciri denmiştit.  

360 kadar türü vardır,  bazı opuntia türleri Aztekler tarafından çok eskiden  beri nopal adı ile yiyecek olarak kullanılmıştır. Meksika kültüründe ve geleneklerinde  çok önemli bir yeri vardır, çiğ ve pişirilerek yenir. 

Yurdumuzun Akdeniz ve Ege bölgelerinin kıyı kısımlarında doğallaşmıştır. En çok Antalya, Mersin ve Muğla illerimizde yetişmektedir. Ayrıca park ve bahçelere  süs bitkisi olarak da  dikilmektedir.

Hint  inciri,  birbirine ekli  yassı ve yuvarlak parçalar oluşturarak büyür. Bitkinin yaprakları  diken haline dönüşmüştür. Yaprak görevini gövdesi yerine getirir, bu nedenle yeşil renlidir. Çiçekleri huni şeklinde olup parlak sarı reklidir. Meyve yumurta / fıçı  şeklinde ve dikenlidir, sarı, turuncu veya mor renkli olabilir. 

Meyveleri tatlı, sulu ve bol çekirdeklidir.  Dikenli olduğu için eldivenle toplanması gerekir. Elinize ve  vücudunuza dikeni  batarsa, zeytin yağı sürülerek beklemek gerekir. 

Hint  inciri, nam-ı diğer 'kaynana dili'  C vitamini,  potasyom, kalsiyum ve mağnezyum bakımlarından zengindir.  Tokluk hissi verdiği için zayıflamak için rejim yapanlar için iyi bir yiyecektir.  Vücudu dinç tutarak yaşlanmayı geciktirdiği, yaralara  ve cilt hastalıklarına iyi geldiği bilinir. 

Hint inciri - çiçeği  ( Opuntia ficus indica )

 Tekerlek kaktüs, Hint inciri ( Opuntia robusta  )
Meyveleri yenir. 

Hint inciri, tohumla ya da her hangi bir yerinden koparılan bir parçasından ( çelikle )  ürer.  Sıcak ve güneşli yerleri ve geçirimli toprakları  sever, dona karşı hassastır.  Kuraklığa  dayanıklı olmasına karşı suyu sever.

Hint incir ( Opuntia ficus - indica ).

Hint  inciri çiçeği

Olgunlaşmış hint İnciri meyveleri ( Opuntia ficus - indica )

Tekerlek kaktüs, ( Opuntia robusta   )

Tekerlek kaktüs, Kırmızı renkli hint inciri ( Opuntia robusta  )

Tavşan kulağı ( Opuntia microdasys )
Süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir 

Kaynaklar: Kaktüsler ve Diğer Etli ( Sukulent ) Bitkiler ( Nejat Ebcioğlu ). Vikipedi ve İnternet sitelleri 

BÖĞÜRTLEN ( Rubus )

Böğürtlen / doğal ( Rubus sanctus )

Yurdumuzda gülgiller ( Rosaceae ) familyasının  'rubus' cinsini oluşturan bitki türlerine  genel olarak  'böğürtlen' denir. Kışın yaprağını döken, dikenli, çoğu zaman yerde sürünen ya da tırmanan  çalılardır.  Anavatanı Avrupa, Asya ve yurdumuzdur.  Çok fazla ( 1582 )  türü vardır. Yurdumuzda doğal olarak 8 türü yetişmektedir.  ( Rubus caesius, Rubus canescens, Rubus caucasicus, Rubus hirtus, Rubus idaeus,  Rubus sanctus, Rubus  saxatilis, Rubus tereticaulis  ).

Böğürtlen ( rubus ),  vitamin, organik asitler ve mineraller bakımlarından zengin bir meyvedir. Bazı ülkelerde tarımı yapılmaktadır. Kültür çeşitleri daha iri ve dikensizdir.  

Bir tür böğürtlen olan ahududu / kültür. ( Rubus idaeus )

Ahududu ya da frambuaz ( Rubus idaeus ) böğürtlenle ayni  cinsindendir, yani bir tür böğürtlendir.  Meyveleri duta benzer, bu nedenle ahududu denir. Meyveleri kırmızı renkli, sulu ve tatlıdır. Yurdumuzda doğal olarak yetişir, çok eskiden beri kültüre alınmıştır.   Taze olarak yendiği gibi reçeli, likörü ve şerbeti olur.

Ahududu ya da Frambuaz / doğal. ( Rubus idaeus ) 
( Kümbet Yaylası, Dereli / Giresun )

Böğürtlen, ılıman iklimlerde ve güneşli yerlerde yetişir.  Yurdumuzun da içinde bulunduğu bir çok  Asya ve Avrupa ülkesinde  doğal olaraktan yetişmektedir. Karadeniz ve Marmara bölgelerimiz böğürtlen yetiştirmeye daha  uygundur.
Fazla sıcak ve kurak yerler  böğürtlen yetiştirmeye uygun değildir. Yağişlı bölgeleri ve  humusça zengin, gevşek, nemli toprakları sever. 

Böğürtlen, dut gibi çok sayıda meyveciğin bir araya gelmesiyle oluşmuştur ( birleşik meyve ). Yabani türleri daha lezzetli ve yararlıdır, ancak dikenli olduğu için toplanması zordur.

Yaban gülüne benzeyen böğürtlen çiçeği.

Böğürtlen  çiçeklerini ayni  zamanda açmaz, bu nedenle meyveleri
 ayni  zamanda olmaz.

Böğürtlen, şifalı bir bitkidir. Yaprak ve köklerinden de  yararlanılmaktadır. Meyveleri taze olarak yendiği gibi  şurup, dondurma, pasta ve reçel yapılır.  Ayrıca, dekoratif olduğu için süs bitkisi olarak da yetiştirilir. Yayılıcı bir bitkidir, çoğu zaman yere değen sürgünlerinin  köksalması ile  çoğalır. Ayrıca tohumdan, kökten ayırarak ve çelikle de çoğaltılır.

Dikkat:  Böğürtleni budarken,  meyvelerin bir önceki yılki filizlerde oluştuğu göz önünde  bulundurulmalıdır. 

Böğürtlen ( Rubus caesius )  / kültür. 

Kültüre alınmış dikensiz böğürtlen ( Rubus caesius )

Yabani böğürtlen  ( Rubus sanctus )

( Bu sayfa son olarak 01. 09. 2019 tarihinde güncellenmiştir. )

ÇOCUK VE DOĞA

Çocuklarımızın mutlaka  doğayı tanıyarak, severek büyümesini sağlamalıyız. Onları her fırsatta doğal ortamlara götürerek kontrollü bir şekilde  serbest bırakmalıyız. Toprakla, suyla, hayvanlarla, çiçeklerle  oynamasına, onları sevmesine, dokunmasına, tanımasına izin vermeliyiz.

Unutmayalım ki; doğa sevgisi, bütün sevgilerin kaynağıdır. Doğa sevgisi olmadan sağlıklı bir kişilik oluşamaz. Doğayı sevmek ayni zamanda  kendimizi sevmektir.

Doğa  sevgisi çocuklukta başlar

Çiçek ve çocuk

Suyla oynayan çocuk.

Kedi ve çocuk

Toprak ve çocuk

Tavuk ve çocuk

Civciv ve çocuk

Çocuk ve kediler

Doğada oynayan çocuklar

Çiçek toplayan çoçuklar.

TEKOMARYA ( Tecomaria )

Tekomarya çiçeği ( Tecomaria capensis )

 Tekomarya (Tecomaria capensis), katalfagiller ( bignoniaceae ) familyasından,  çok yıllık, çalı formlu, tırmanıcı ve  sarılıcı bir süs bitkidir. Eskiden  Acem borusu ( campsis radicans ) ile ayni cinsten sayıldığı için, halk arasında daha çok  'acem borusu' denmektedir.  Ancak, tekomarya'nın  ( tecomaria )  çiçekleri acem borusuna göre daha küçüktür ve meşale / huni biçimindedir.

Acem borusu  çiçeği( Campsis radicans )

Anavatanı, Güney Afrika'nın 'cape' bölgesidir.  Bu nedenle  'Kap boru çiçeği', 'Kapa hanımeli' de  denmektedir. Bir başka adı ise ' huni çiçeği'dir ( Ağaçlar ve çalılar-Ersin Yücel).

Tekomarya, tropikal ve sıcak iklimlerde yetişir.  Soğuk bölgelerde kışın yaprağını döker ve çoğu zaman toprak üstü kısmı kurur. Yılda iki defa,  ilkbahar  ve sonbaharda birleşik, boru şeklinde, kırmızı renkli, kokusuz  çiçekler açar. 

Tekomarya, güneşli ya da  yarıgölge yerleri ve geçirimli, humusça zengin  nemli toprakları sever. Kuraklığa dayanıklıdır, ancak kışın dondan  korunması gerekir. Akdeniz ve Ege bölgelerinde, daha çok  park ve bahçelerde yetiştirilir.

Tekomorya, tohumla ve çelikle üretilir.  Yetiştirilmesi kolaydır, fazla bakım istemez. 

Tekomarya çiçekleri ( Tecomaria capensis ):

Tekomarya ( tecomaria capensis ) 

 Tekomarya ( Tecomaria capensis ) 

Tekomarya çoğu zaman acem borusu ile karıştırılmaktadır.

Tekomarya çiçeği ya da Kap ( cape ) boru çiçeği

Tekomarya  çiçeğinin bir adı da 'Capa Hanımeli'dir.

Tecomaria capensis ). 

LİMON AĞACI

Limon ağacı ( citrus limon )

Bir turunçgil ( rutaceae )  türü olan  limonun ( citrus limon) anavatanın  Asya kıtası olduğu sanılmaktadır. Yurdumuzun Akdeniz iklimi görülen kıyı kısımlarında,  eskiden beri yetiştirilmektedir.
Herdem yeşil ve dikenli bir ağaç olan limon bütün yıl çiçek açar. Soğuğa karşı diğer narenciye türlerine göre daha  hassastır. Bu nedenle limon ağacı dikilirken fazla rüzgar almayan kuytu yerler tercih edilmelidir. Güneşli aydınlık yerleri ve humusça zengin toprakları sever.

Limon meyvesi son derece ekşi olup C vitamini bakımından çok zengindir. Limonun  yemeklerde suyu kullanılmaktadır.
Limon çiçeği çok güzel kokuludur,  esansı kolonya yapımında kullanılmaktadır.

Limon ağacı iç mekanlarda süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Daha çok tohumdan yetişen turunç fidanlarına  göz aşısı yapılarak  üretilmektedir.

İlginç bir limon

Limon meyvesi  olgunlaşmadan önceki hali

Limon çiçekleri

Limon ağacı üzerinde çiçek ve meyvenin birlikte olması olağandır.

Limon çiçeği

Olgunlaşmış limon meyveleri

DUT AĞACI ( Morus )

Dut ağacı ( Bahçeköy / Seferihisar )

Dut ( morus ), eski çağlardan beri meyvesi ve yaprağı (  ipekböcekciliği ) için yetiştirilen, kışın yapraklarını döken  bir ağaç cinsidir. Dünyda 18 türü vardır.  Kerestesi  değerlidir, müzik aletleri yapımında kullanılır. Farklı iklim ve toprak koşullarına adaptasyonu yüksektir. Zeytin ağacı gibi uzun ömürlüdür,  dutgiller  ( moraceae ) familyasının en önemli cinslerindendir. Çoğu dut türünün anavatanı Çin'dir.

Dut ( morus ), kendi kendini tozlar ( döller ), bir evciklidir,  çiçeklerin  taç yaprakları yoktur, meyve üzümsü, sulu ve bileşiktir. Bazı dut  çeşitleri sık ve büyük yapraklı olduğu için, park ve yol kenarlarına  gölge ağacı olarak dikilir.

Beyaz dut ( Morus alba ) 

- Beyaz dut ( Morus alba ): Yurdumuzda en çok beyaz dut / ak dut  çeşitleri yetiştirilmektedir. Anavatanı Çin'dir. Yurdumuzda doğallaşmıştır. İpek böceği  beyaz dut yaprağı ile beslenmektedir. Bunu ilk defa Çinliler keşfetmişler ve yurt dışına çıkarılmasını yasakladıklarından, ipek uzun yıllar bütün dünyaya Çin'den taşınmıştır ( İpek Yolu ile ). Beyaz dut meyveleri çeşidine gör beyaz,  pembe ve siyah renkli olur ve  tatlıdır. Kurutulur, pekmez ve pestil yapımında kullanılır.  

Ekşi karadut / Urmu dutu (  Morus nigra  )*

- Karadut / ekşi kara dut  ( Morus nigra ): Anavatanı İran'dır. Uzun ömürlü bir ağaçtır, yavaş büyür. Meyveleri çok lezzetli olup, hafif mayhoştur.  Siyah renklidir. reçel, jöle ve  şerbet yapımında kullanılır. Ağız yaralarına iyi gelir.  Hasadı zordur.

Mor ya da kırmızı dut ( Morus rubra ) 
Bahçeköy / Seferihisar 

- Mor ya da kırmızı dut ( Morus rubra ): Anavatanı Amerika'dır. Bu nedenle Amerikan dutu da denir.   Meyvesi tatlı,  mor / kırmızı ve siyah renkli olur. Daha çok süs bitkisi olarak yetiştirilir.  

Sarkık dut ( morus alba-Pendula ):  Çok dekoratiftir, süs bitkisi olarak yetiştirilir.   

Mor dut / kırmızı dut ( Morus rubra ).

Parmak dut / Avustralya Kara dutu ( Morus laevigata ): Yurdumuzda son yıllarda seralarda  yediveren olan  'Avustralya Karadudu'  yetiştirilmektedir.  Meyveleri uzun, kırmızı - siyah  olan bu dut, meyve verdikten sonra budanırsa  yeniden dut verebilmektedir.  Saksı içinde de yetiştirilen Avustralya karadutu  çoğu zaman dikildiği yıl meyve vermektedir. 

Kırmızı ya da mor dut ( Morus rubra )

Kırmızı yada mor dut ( Morus rubra ).

Dut, ılıman ve suptropikal iklimlerde yetişir.  Soğuğa karşı dayanıklı bir ağaçtır, derin, nemli toprakları ve güneşli yerleri sever, suyunu kendi bulur. Dut göz aşısı ve daldırma yöntemi ile çoğaltılır

Dut, ilk yaz meyvelerinden biridir. Tamamen organik olarak yetişmektedir. (Hastalanmadığından tarım ilacı kullanılmaz ).
Dut aynı zamanda şifalı bir meyvedir, özellikle ekşi karadut, kalp,şeker ve kansere karşı  iyi geldiği bilinmektedir. Pekmezi, şurubu, reçeli, pestili yapılan dutun yapraklarından da sarma olur. Ayrıca beyaz dut kurutularak çerez olarak yenir.

Bir çeşit kara dut ( Morus nigra )

Dut, üzümsü ve   bileşik bir meyvedir.

Dut ağacı ve olgunlaşmaya başlıyan meyveleri 

Beyaz dut ( Morus alba ).
 

Konu dut olunca olunca, yazımı hemşehrim ( Giresun ) Bedri Rahmi Eyüpoğlu'nun ünlü 'KARADUT ' şiirinden  bir kıta ile bitireyim dedim.

Karadutum, çatal karam, çingenem.
Nar tanem, nur tanem, bir tanem
Ağaç isem dalımsın salkım saçak
Petek isen balımsın a gülüm
Günahımsın,vebalimsin.
             Bedri Rahmi Eyüpoğlu

*Bir tür ekşi karadut olan 'URMU DUTU' için tıkla :http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2011/07/urmu-dut-zaman.html