DUT AĞACI ( Morus )

Dut ağacı ( Bahçeköy / Seferihisar )

Dut ( morus ), eski çağlardan beri meyvesi ve yaprağı (  ipekböcekciliği ) için yetiştirilen, kışın yapraklarını döken  bir ağaç cinsidir. Dünyda 18 türü vardır.  Kerestesi  değerlidir, müzik aletleri yapımında kullanılır. Farklı iklim ve toprak koşullarına adaptasyonu yüksektir. Zeytin ağacı gibi uzun ömürlüdür,  dutgiller  ( moraceae ) familyasının en önemli cinslerindendir. Çoğu dut türünün anavatanı Çin'dir.

Dut ( morus ), kendi kendini tozlar ( döller ), bir evciklidir,  çiçeklerin  taç yaprakları yoktur, meyve üzümsü, sulu ve bileşiktir. Bazı dut  çeşitleri sık ve büyük yapraklı olduğu için, park ve yol kenarlarına  gölge ağacı olarak dikilir.

Beyaz dut ( Morus alba ) 

- Beyaz dut ( Morus alba ): Yurdumuzda en çok beyaz dut / ak dut  çeşitleri yetiştirilmektedir. Anavatanı Çin'dir. Yurdumuzda doğallaşmıştır. İpek böceği  beyaz dut yaprağı ile beslenmektedir. Bunu ilk defa Çinliler keşfetmişler ve yurt dışına çıkarılmasını yasakladıklarından, ipek uzun yıllar bütün dünyaya Çin'den taşınmıştır ( İpek Yolu ile ). Beyaz dut meyveleri çeşidine gör beyaz,  pembe ve siyah renkli olur ve  tatlıdır. Kurutulur, pekmez ve pestil yapımında kullanılır.  

Ekşi karadut / Urmu dutu (  Morus nigra  )*

- Karadut / ekşi kara dut  ( Morus nigra ): Anavatanı İran'dır. Uzun ömürlü bir ağaçtır, yavaş büyür. Meyveleri çok lezzetli olup, hafif mayhoştur.  Siyah renklidir. reçel, jöle ve  şerbet yapımında kullanılır. Ağız yaralarına iyi gelir.  Hasadı zordur.

Mor ya da kırmızı dut ( Morus rubra ) 
Bahçeköy / Seferihisar 

- Mor ya da kırmızı dut ( Morus rubra ): Anavatanı Amerika'dır. Bu nedenle Amerikan dutu da denir.   Meyvesi tatlı,  mor / kırmızı ve siyah renkli olur. Daha çok süs bitkisi olarak yetiştirilir.  

Sarkık dut ( morus alba-Pendula ):  Çok dekoratiftir, süs bitkisi olarak yetiştirilir.   

Mor dut / kırmızı dut ( Morus rubra ).

Parmak dut / Avustralya Kara dutu ( Morus laevigata ): Yurdumuzda son yıllarda seralarda  yediveren olan  'Avustralya Karadudu'  yetiştirilmektedir.  Meyveleri uzun, kırmızı - siyah  olan bu dut, meyve verdikten sonra budanırsa  yeniden dut verebilmektedir.  Saksı içinde de yetiştirilen Avustralya karadutu  çoğu zaman dikildiği yıl meyve vermektedir. 

Kırmızı ya da mor dut ( Morus rubra )

Kırmızı yada mor dut ( Morus rubra ).

Dut, ılıman ve suptropikal iklimlerde yetişir.  Soğuğa karşı dayanıklı bir ağaçtır, derin, nemli toprakları ve güneşli yerleri sever, suyunu kendi bulur. Dut göz aşısı ve daldırma yöntemi ile çoğaltılır

Dut, ilk yaz meyvelerinden biridir. Tamamen organik olarak yetişmektedir. (Hastalanmadığından tarım ilacı kullanılmaz ).
Dut aynı zamanda şifalı bir meyvedir, özellikle ekşi karadut, kalp,şeker ve kansere karşı  iyi geldiği bilinmektedir. Pekmezi, şurubu, reçeli, pestili yapılan dutun yapraklarından da sarma olur. Ayrıca beyaz dut kurutularak çerez olarak yenir.

Bir çeşit kara dut ( Morus nigra )

Dut, üzümsü ve   bileşik bir meyvedir.

Dut ağacı ve olgunlaşmaya başlıyan meyveleri 

Beyaz dut ( Morus alba ).
 

Konu dut olunca olunca, yazımı hemşehrim ( Giresun ) Bedri Rahmi Eyüpoğlu'nun ünlü 'KARADUT ' şiirinden  bir kıta ile bitireyim dedim.

Karadutum, çatal karam, çingenem.
Nar tanem, nur tanem, bir tanem
Ağaç isem dalımsın salkım saçak
Petek isen balımsın a gülüm
Günahımsın,vebalimsin.
             Bedri Rahmi Eyüpoğlu

*Bir tür ekşi karadut olan 'URMU DUTU' için tıkla :http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2011/07/urmu-dut-zaman.html
                                 

DOĞUKARADENİZ YAYLALARI ÇİÇEKLERİ ( 1 )

Karagöl Dağları
( Yayla çan çiçekleri - Campanula aucheri  )

Yaz aylarında yolunuz Doğukaradeniz yaylalarına düşerse, sizi hoş bir sürprız karşılar. Bir an kendinizi cennete sanırsınız, rüyamı görüyorum acaba dersiniz.  Bir anda her yerde açmış  renga renk, değişik  kır çiçekleri içinde bulursunuz kendinizi.   

Bu yıl kısa bir süre de olsa, çocukluğumun da geçtiği bazı Doğukaradeniz yaylalarını yeniden   gezme fırsatı buldum ( 25.06.2013 ). Bu sırada çektiğim çiçek ve  bitkileri bildiğim kadarı ile  tanıtmaya çalışacağım. Sürçü lisan ettiysek affola. 

Camlı  gölü ( Karagöl Dağları.

                                                                KARAGÖL YAYLASI  

Karagöl Yaylası, Doğukaradeniz  Dağları içinde yer alan Karagöl Dağı'nı oluşturan yüksek platolardan oluşmaktadır.  3095 metre yüksekliüindeki  Karagöl Tepesi'nin   eteklerinde yer almaktadır,  yeşil çimenlerle kaplı düzlükler halindedir.  Üzerinde 6 buzul gölü,  buzullar ve bir çok oba bulunmaktadır. Yayla adını,  burada yer alan en büyük göl olan  Karagöl'den almıştır. Karagöl dağları ve yaylası ayni zamanda zengin bir floraya da ev sahipliği etmektedir. Burada çektiğim  fotoğrafları beğeneceğinizi umarım. 
( Not: Bazı çiçeklerin  adını bilmediğim için yazmadım, yine bazı bitkilerin tür adından emin olamadığım için  sadece cins  adını yazmadım.  Bu konuda  yapacağınız her türlü   uyarı ve katkılarınız için şimdiden teşekkür ederim.)

Beşparmakotu ( Potentilla crantzii )

Kaf şifaotu ( Erigeron  caucasicus)

Bataklık yaban mersini (  Vaccinium uliginosum )

Gök kazgagası  ( Corydalis alpestris  )

Bir tür unutmabeni çiçeği / Boncukotu  ( Myosotis alpestris )

Kesker otu ( Pedicularis sp.)

Mavişot, Mine  ( Veronica sp. )

Geven otu ( Astragalus sp. )

Altay menekşe ( Viola altaica )

Uğur böceği

Kandilçiçeği, Yaylakandili ( Veronica gentianoides  )

Kaztere ( Arabis sp. )

Taşkıran, Üçtaşkıran ( Saxifraga tridactylites )

Hasır boynuzotu ( Cerastium banaticum  ) ?

Beşparmakotu ( Potentilla crantzii )

Bitotu, Kesger otu ( Pedicularis sp.  )

Altay menekşesi ( Viola altaica

Yayla çan çiçeği ( Campanula aucheri  )

Kızıl meryemotu, Karanfilotu ( Geum coccineum )

Kandilçiçeği, Yaylakandili ( Veronica gentianoides  )

Uzun saplı çuha çiçeği, Felçotu ( Primula auriculata )

Yayla kekiği ( Thymus praecox )

 Ümbülük çiçeği ( Tephroseris integrifolia )

Kazteresi ( Arabis sp. )

Yaylanın tadını çıkaran inekler.

Geven ( Astragalus sp. )

Belum otu , Kaçkar belumotu ( Asperula pontica )

  Karagöl Dağı  ve  sis ( duman ).

Ümbülük çiçeği ( Tephroseris integrifolia )

Uydu Haritası
http://www.haritamap.com/yer/aksu-koyu-yolu-dereli

KAYMAK AĞACI ( Acca )

Kaymak ağacı / Akka  (Acca sellowiana ya da  Feijoa sellowiana )
çiçeği 

Kaymak ağacı ya da akka  ( Feijoa sellowiana' ya da 'Acca sellowiana ), mersingiller ( Mytaceae ) familyasından, herdem yeşil,  çalı formlu  bir bitkidir.  Anavatanı Brezilya, Paraguay, Uruguay ve Arjantin dır. Ilıman iklimlerde yetişir, soğuğa kısmen dayanıklıdır. 
Asıl adı  akka ( acca ) ya da feyoya ( feijoa ) dır. Meyvesinin tadından dolayı, yurdumuzda  kaymak ağacı denmektedir. Çiçekleri çok güzel olduğundan, peyzaj çalışmalarında ve çit bitkisi olarak da kullanılmaktadır. 

Genel olarak zeytin ağacının  yetiştiği yerlerde yetiştiğ söylenir.   Güneşli, yarı gölge  yerleri ve drenajı iyi organik bakımdan zengin toprakları sever. Kuraklığa dayanıklı olmasına rağmen, iyi ürün almak için yazın düzenli oarak sulanması gerekmektedir.

Meyveleri olgunlaşınca yere dökülmektedir. Daha çok taze olarak tüketilir,  lezzetli bir tadı vardır. Meyve suyu ve tatlılarda kullanılır. İyot bakımından zengin olduğundan, guatr hastalığına iyi geldiği belirtilmektedir. 

Kaymak ağaçı genel olarak  kendine verimli kabul edilmektedir, bu nedenle tek dikilir.  Ancak tozlama yapmıyorsa iki tane dikmekte yarar vardır. Tohumla ve çelikle üretilir. 

Kaymak ağacı ve çiçeği ( Acca sellowiana ).

Kaymak ağacı ( Acca sellowiana ) ve   meyveleri  

Kaymak ağacının meyveleri olgunlaşınca yere dökülmektedir.  

Kaymak ağacı / Akka ( Acca sellowiana ) 
Çiçek ve meyve bir arada 

Kaynaklar: VİKİPEDİ. Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr Ünal Akkemik )