KÜPE ÇİÇEĞİ ( Fuşya )

Küpe çiçeği ( Fuchsia magellanica )

Çocukluğumda, evimizin bahçesinden hiç eksik olmayan bir kaç çiçekten biri de küpe çiçeği idi.  Bazen oyun oynarken, gizlice çiçeklerini koparır ve kulaklarımıza küpe yapardık. 
Geçen hafta İzmir'de oturan küçük kızım yanımıza  ( Seferihisar )  gelirken bir  de küpe çiçeği getirince, çocukluk yıllarım tekrar gözümün önüne geldi. Zaman ne çabuk geçmişti.

Küpe çiçeği ( Fuchsia magellanica )

Gelin şimdi de  bu güzel çiçeği biraz daha yakından tanıyalım. Belki sizde yetiştirmek istersiniz.

Küpe çiçeği  tek bir bitkinin adı değildir, küpeçiçeğigiller ( onagraceae ) familyasının fuşya (fuchsia ) cinsinden olan bitki türünün ortak adıdır.  Yüz kadar doğal türü ve çok sayıda hibrid, melez çeşidi vardır.
Bu bitkilerin çoğunun anavatanı, Amerika kıtasının  tropikal iklim görülen yerleridir.  Küpe çiçekleri otsu gibi görünseler de, aslında çok yıllık ve yarı çalı formunda bitkilerdir.

Süs bitkisi olarak yetiştirilen bazı fuşya ( fuchsia ) türleri şunlardır.
- Fuchsia corymbiflora
- Fuchsia fulgens
- Fuchsia magellanica
- Fuchsia procumbens
- Fuchsia triphylla
Bu bitkilerin  çiçekleri küpeye benzer. Taç ve çanak yapraklarının rengi farklı olur, bazı çeşitlerinin   çiçekleri ise katmerlidir.

Küpe çiçekleri havadar ve yarı gölge yerleri sever, susuzluğa  hiç dayanamaz.  Ancak, aşırı sulama bitkinin kökünü çürütür.
Kışın yapraklarını döken küpe çiçekleri böylece soğuktan kendini korur, fazla sıcağı  sevmez. Daha çok askı çiçeği olarak yetiştirilir.
Küpe çiçeği tohumla  ve çelikle üretilir.

Küpe çiçekleri  ( Fuchsia magellanica )

Küpe çiçeği ( Fuşya )

Küpe çiçeği ( Fuşya )

Halk arasında küpe çiçeğine' Küpeli'de denir.

Küpe çiçeği ( Fuchsia magellanica )

Bir adı da fuşya olan küpe çiçeği

 Çiçeklerin adlar ile ilgili  çok fazla efsane ve hikaye anlatılmaktadır.  Küpe çiçeği ile ilgili bu küçük hikayeyi de ben yazdım, umarım seversiniz.                                               

                                                    HANIMIN KÜPESİ ( Hikaye )

Ulu hükümdar  sarayında oğluna  evleneceği kızı seçmesi için, ülkesindeki  bütün genç kızların katılacağı büyük bir  şölen düzenlemiştir.  Prensin beğendiği kız saraya hanım ( sultan) olacaktır. Bütün genç kızlar en güzel elbiselerini ve takılarını takarak saraya gelirler.

Prens, sarayın bahçesinde dolaşırken kulaklarında kırmızı çiçeklerden küpeler olan bir kız görür ve çok beğenir.   Çok yoksul oldukları için bu kızcağız,  kulaklarına küpe yerine bahçelerinden topladığı kırmızı renkli çiçekleri takarak gelmiştir.

Yarışma başlar ama,  prensin bahçede gördüğü kulağında kırmızı çiçekten  küpeleri olan  kız yoktur. Hükümdarın  emri ile, her yerde kulağında kırmızı çiçeklerden küpeler olan kız aranmaya başlanır. Sonunda,  güzel elbisesi ve takıları olmadığı için utanıp evine geri dönen fakir kız bulunarak saraya getirilir. Prens, babasına bu kızla evlenmek istediğini söyleyince düğün dernek kurulur, prens ile kırmızı  çiçekten küpeleri olan  kız malum gün sonunda evlenerek muratlarına ererler.

İşte o günden sonra bu  güzel çiçeğe  'hanımın küpesi' ya da ' küpe çiçeği' denir ve bu çiçeği takmanın genç kızlara uğur  getirdiğine inanılır.

A Kadir Bekçi

( Bu yayın son olarak 05. 02. 2020  tarihinde güncellenmiştir. )

ADINI 'CİHANGİR' KOYDUK

Daha önce ki bir yazımda ( http://kadirbekci53.blogspot.com/2010/04/blog-post.html ), bahçem de yaşayan bir kaplumbağadan söz etmiştim.  Aynı kaplumbağa bu yıl havaların ısınması ile birlikte yeniden ortaya çıktı. Önce sebzelerimizi yediği için dışarıya bıraktık, ancak bir süre sonra tekrar geldi. Şimdi artık  ona alıştık, hep beraber yaşıyoruz.

Kaplumbağalar böcek ve bitkilerle beslenir.

Çiçeklerin tadını beğendi m? dersiniz.

Adını da 'Cihangir' koyduk. Cihangir, sebze ve çiçeklerimize zarar vermiş olsa da  onu seviyoruz. O da  bizi tanıyor ve artık  etrafımızda  korkmadan dolaşıyor. Burası bizim kadar onunda mekanı.

Cihangir eşimi dinlemiyor.

Beni daha çok sevmişe benziyor.

Bazen diğer canlıların da bizim gibi bu dünyada yaşamaya  hakkı olduğunu unutarak, onları yok etmeye çalışıyoruz.  Doğanın bir bütün olduğunu düşünmeden, sorumsuz  hareket ediyoruz. Peki diğer canlılar yok olursa, tek başımıza biz dünyada yaşayabilirmiyiz?

PETUNYA ÇİÇEĞİ ( Petunia )

Siyah petunya ( Petunia x hybrida )

Bütün dünyada çok sevilen  bir saksı çiçek olan petunya ( petunia ), patlıcangiller ( solanaceae ) familyasının 'petunia' cinsine mensup melez bir bitkidir.  Otuz beş kadar türü vardır. Anavatanı Güney Amerika ve Arjantin'dir.

Katmerli ve ebruli petunya çiçeği ( petunia x hybrida   )

Petuniai fransızca bir kelimedir. Yaprakları tütüne ( petun ) benzediği için bu ad verilmiştir.  Ayrıca kalibroşa ( calibrachoe )  cinsinden olan  bitkilerede petunya denir. Bunların çiçekleri daha küçüktür ve daha bol çiçek açarlar. Sıcağa ve soğuğa daha dayanıklıdırlar. Asma saksılar için en ideal çiçeklerden biri kabul edilir. Yetiştirilmesi petunia  çiçekleri gibidir, çelikle üretilir. İngilizce adı  Milyon Çanlar Çiçeği ( Million Bells ) dir.
Ayrıca, petunia ve calibrachoa türlerinden elde edilen  'petchoa' da bir başka  petunya çeşididir.

Kırmızı çiçekli kalibroşa petunya  ( Calibrachoa x petunia  )

Petunyaları  her türlü iklime uyum sağlaması, bol  çiçek açması, kolay yetişmesi, bütün dünyada popüler olmasına neden olmuştur.
Kültür olarak  yetiştirilenler doğal değildir, melez türlerdir ( petunia x hybrida ).

Petunya,  güneşli yerleri sever, gölge yerlerde  iyi gelişmez ve çiçek açmaz. Toprak bakımından fazla seçici değildir, geçirimli, humusça zengin toprakları sever. Toprağı kuruyunca sulanmalıdır, fazla su bitkinin kökleri çürütür.

Otsu bir bitki olan petunya  çok yıllık olmasına rağmen, daha çok mevsim çiçeği olarak yetiştirilİR. Trompet / boru  şeklinde çiçekleri vardır, yaprakları tüylüdür, renk bakımından çok zengindir, ebruli ve katmerli  çiçek açan çeşitleri de yetiştirilmiştir.
Hem bahçe, hemde saksı çiçeği olarak yetiştirilir, özellikle  sarkıcı türleri çok dekoratiftir, bazı çeşitleri kokuludur.
Petunya, çelikle ve tohumdan üretilir.

Petunya ( petunia ) ve kalibroşa (  calibrachoa )    çiçekleri.

Yalınkat çiçekli petunya

Kırmızı çiçekli kalibroşa .

Mor çiçekli kalibroşa 

Kalibroşa ( calibrachoa petunia ) 

Sarı çiçekli kalibroşa. 

Bir tür petunya çiçeği - Milyon Çanlar Çiçeği   ( Calibrachoa x petunia   )

Sarkan katmerli  petunya çiçeği  ( calibrachoa x petunia  )

Petunya çiçeği ( Petunia x hybrida )

Kaya bahçesi ve petunya çiçekleri

Katmerli ve ebruli petunya çiçeği

Siyah renkli  petunya çiçeği

Ebruli petunya çiçeği

Petunya çiçeği ( Asma saksıda ) 

Değişik renklerde petunya çiçekleri 

Kırmızı petunya çiçeği ( Asma saksı )

( Bu yayın son olarak 20. 02. 2020 tarihinde güncellenmiştir. ) 

YER MİNESİ ( Verbena x hybrida )

Yer minesi ( Verbena x hybrida  )

Yer minesi ya da verbena, mineçiçeğigiller ( verbenaceae ) familyasından, 2022 türü olan bir bitki cinsinin ortak adıdır. Tek ya da  çok yıllık olan bu bitkiler otsu veya  yarı odunsudur. Bazı türleri, melezleri ve çeşitleri  süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bazı türleri eskiden beri  ilaç olarak kullanıldığından, latince 'sağlıklı olmak' anlamına gelen 'verbena' denir.  

Mine çiçeği ( Verbena officinalis )

Verbena officinalis ( Mine çiçeği ) ve Verbena  supina ( Güvercin otu ) yurdumuzda doğal olarak yetişir ve  eskiden beri çiçek ve yapraklar  bazı hastalıklaın tedavisinde kullanılmaktadır. Dikine büyür, küçük, pembemsi çiçeklidirler. 

Süs bitkisi olarak yetiştirilen verbena x hybrida ya da verbena hortensis ise doğal bir türdür değildir. Bazı verbena türlerinden ( Verbena speciosa )  melezleme yolu ile elde edilmişlerdir.  Hemen hemen her  renkte ( kırmızı, pembe, beyaz, sarı, mavi, turuncu, ebruli..vs. ) çiçek açan çok fazla çeşidi vardır. Yaprakları değişkendir.  Daha çok bahçelerde yer örtücü olarak kullanıldığı için 'yer minesi' denir.  Bir sap üzerinde, şemsiye şeklinde ve  toplu olarak çiçek açar.  

Mor mine çiçeği / Yalancı mine çiçeği
( Verbena tenuisecta )

Yalancı yer minesi / Yosun mine çiçeği  ( Verbena tenuisecta / V. aristigena / Glandularia aristigera ):   Bahçe mine çiçeği ile akraba bir bitkidir. Anavatanı Güney Amerika'dır. Yer örtücü olarak yetiştirilir. Yaprakları eğrelti otuna benzer, mor renkli çiçek açar. Çok yıllıktır. 

Süs bitkisi olarak yetiştirilen diğer önemli verbena  türleri ise  şunlardır:  Pürüzlü mine ( Verbena rigida ), İtalyan minesi ( Verbena tenera ), Mor mine ( Verbena speciosa ). Peru minesi ( Verbena  peruviana ) 

Yer minesi ( verbena ), yayılıcı, otsu ve çok yıllık bir bitkidir, ancak çoğu zaman mevsim çiçeği olarak yetiştirilir. Sıcağa ve kuraklığa dayanıklıdır.   Kaya bahçelerinde, bordürlerde daha çok kullanılır. Balkonlarda, asma saksılarda  da yetişir. 

Yer minesi güneşli yerleri ve nemli, geçirgen, organik madde bakımından zengin, verimli  toprakları sever. Soğuğa karşı kısmen dayanıklıdır. Yapraklarına su dokundurmadan, gece sulanmalıdır  Kuruyan çiçekleri  ve uzayan dalları kesilirse daha bol çiçek açar. Tohumla, çelikle ve ve kökten ayırma ile üretilir. 

Yer minesi ( verbena ),  özetle herkesin saksı ve bahçede yetiştirebileceği fazla bakım istemeyen buna karşı yaz boyu  bol çiçek açan güzel bir bitkidir. 


Not: Ağaç minesi ( lantana camara ), mineçiçeğigiller familyasından çalı formlu bir başka süs bitkisidir. 

Yer minesi ( verbena ) çiçekleri. İyi seyirler. 

Mor mine çiçeği ( Verbena aristigera ya da Verbena tenuisecta )  

Mor yer minesi ( Verbena tenuisecta ).

Mor yer minesi çiçeği / Yalancı mine çiçeği 
( Verbena tenuisecta  ).

Moryer minesi çiçeği   ( Verbena speciosa ).

Yer minesi ( Verbena x hybrida )

Yer minesi  ( Verbena x hybrida ya da V. peruviana  )

İki renkli  yer minesi çiçeği

Yer minesi ( Verbena peruviana  )

Beyaz renkli yer minesi  çiçeği

Pembe renkli yer minesi

Turuncu  renkli  yer minesi çiçeği

İki renkli bir  yer minesi çiçeği 
 ( Verbena x hybrida )

Değişik renkli bir başka  yer minesi çiçeği.
 

Pembe çiçekli yer minesi çiçeği (  Verbena x hybrida )

Mor renkli yer minesi çiçeği

Değişik renkli yer minesi çiçekleri

'Geleceğin  bütün çiçekleri bugünün tohumları altındadır.' Çin atasözü 

( Not: Bu yayın son olarak  27. 03. 2024 tarihinde güncellenmiştir. )

BENİM AĞACIM AKASYA (Mayıs)

Yalancı Akasya ağacı ( Robinia pseudoacacia )
Mayıs- 2011

'2011 Ağaç Yılı' aktiviteleri doğrultusunda,  yalancı akasya ağacım ile ilgili mayıs ayı gözlemlerim   şöyle. 

Mayıs ayının gelmesi ile beraber akasya ağacım yapraklarını ve çiçeklerini açtı. Harika bir  görüntüsü var,  çiçeklerinin kokusu ise insanı  mest ediyor. 

Akasya ağacının  çiçekleri salkım şeklinde oluyor.  Bu nedenle bazı yörelerde yalancı akasya ağacına  'salkım ağacı' da denmektedir. Çiçekleri çok güzel kokulu olduğu için esansı ve  parfümeri sanayinde  kullanılmaktadır.

Akasya ağacımın çiçek açmasına, arıların  benden daha çok sevindiğini söyliyebilirim. Yüzlerce arı ağacın üzerine inip kalkıyor,  devamlı bir uğultu var.

Bugün öğleden sonra hafif bir rüzgar çıktı.  Akasya çiçeklerinin kokusu etrafa yayılıyor. Yoldan

geçmekte olan komşum Mahmut Ağa; Akasya çiçeklerinin çok güzel koktuğunu söylüyor.  Çay içmeye davet ediyorum. 

Çaylarımızı akasya ağacımın  altında  içiyoruz. 

Not; Daha önceki aylar için tıkla.)

VANGELYA ÇİÇEĞİ ( Gelin Tacı )

Kırmızı çiçekli vangelya  çiçeği / Gelin tacı 
( Weigela coraensis   )

Ülkemizde gelin tacı adı ile bilinen  vangelya ( weigela ), hanımeligiller ( caprifoliaceae ) familyasından, kışın yapraklarını döken, çalı formlu bir bitki cinsidir.  Anavatanı Doğu Asya ülkeleridir ( Çin, Japonya ve  Kore ), 7 türü vardır bunlardan bazıları bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.  Ayrıca, çok fazla  hibrid ve kültivarları vardır. Bahçe çiçeği olmasına rağmen büyük saksılarda  balkon ve verandalarda da yetiştirilir.  

Weigela coraeensis, Weigela florida, Weigela hybrida süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Vangelya ( weigela ) adı, Alman bilim adamı ve botanikci Crristian Ehrenfried Weigel izafeten verilmiştir.   

Vangelya coraensis, kışın yaprağını döken 3m. kadar boylanabilen bir çalıdır. İlkbahar ve yazın beyaz, pembe ve kırmızı renklerde, üçü dördü bir arada, çan şeklinde gösterişli çiçekler  açar. Bazı çeşitlerinin yaprakları alacalıdır.  Açık soluk pembe çiçekleri daha sonra kırmıza bir renk alır. 

Vangelya,  ılıman iklimlerde yetişir, güneşli ve yarı gölge yerleri ve  drenajı iyi, verimli, nemli  toprakları terciheder. Soğuğa karşı oldukça dayanıklıdır, dondan kolay kolay  etkilenmez. Buna karşı fazla sıcaktan olumsuz etkilenir. Marmara ve Karadeniz kıyıları bu çiçek için  oldukça elverişlidir.  Akdeniz iklimi görülen yerler, yazın çok sıcak olduğu için uygun değildir. Hızlı büyür, çiçeklenmeden sonra budanır.  

Vangelya, çelikle ve  tohumundan  üretilir. Fazla bakım istemez. 

Vangelya  çiçekleri ( Gelin tacı ):

 Gelin tacı 
( Weigela coraensis  )

 Gelin tacı 
( Weigela coraensis )

 Gelin tacı 
( Weigela coraensis  )

Kaynaklar: Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları (Editör  Ünal Akkemik ),Ağaçlar ve Çalılar ( Prof. Dr. Ersin Yücel ),  Vikipedi 
( Bu yayın son olarak 30. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )