YENİKÖY - BALABAN GÖLETİ DOĞA YÜRÜYÜŞÜ

Teos Doğa Sporları Grubu tarafından düzenlenmekte olan  doğa yürüyüşlerine,  havaların serinlemesi ile beraber kasım ayında yeniden başladık.
Sezonun ilk yürüyüşünü, pazar günü (20.11.2011) Yeniköy'de yaptık. Havanın da güzel olması nedeniyle, yürüyüşe katılım oldukça fazla oldu.    Biraz zorlanmakla beraber, sonuç olarak iyi  bir yürüyüş oldu.

Yeniköy, Menderes (Cumaovası) ilçesine bağlı, şirin bir köy.  Seferihisar - Menderes yolu üzerinde bulunuyor. Etrafı üzüm bağları ve çam ormanları ile çevrili.  Köye  yakın bir yerde, şimdi terkedilmiş olan perlit madeninde çalışanlar için yapılmış sosyal tesisler yeralmakta. Buraya belediye otobüsü ile geldik.

Yeniköy / Cumaovası

Köy içinden geçtikten sonra,   yürüyüş yapacağımız parkurun bulunduğu Balaban Göleti'ne giden  yola sapıyoruz. İşin ilginç yanı ise, başta rehberimiz olmak üzere hiç birimizin  bu parkurda  daha önce yürüyüş yapmamış olması.  Anlayacağınız bizi maceralı bir doğa  yürüyüş bekliyor!

Yeniköy Balaban Mahallesi

Kısa bir yürüyüşten sonra,  çam ormanlarının arasındaki bir açıklığa geliyoruz.   Burada,  kültür-fizik hareketleri yaparak zorlu yürüyüş öncesi kaslarımızı yumuşatıyoruz.

Kültür - fizik hareketleri yapıyoruz.

Daha sonra ormanlık  bir  yamaca yukarı  tırmanmaya başlıyoruz. Yer yer arazi çok dik ve engebeli, güçlükle  yürüyoruz. Bazı bayan arkadaşlarımız  yürümekte zorlanıyor. Kayıp düşmemek  için dikkat ediyoruz.

Ormanda yürüyoruz.

Bir saatlik  tırmanıştan sonra, durum değerlendirmesi yapıyoruz. Balaban Göleti'nin  nerede olabileceğini tahmin etmeye çalışıyoruz. Rehberimiz Mehmet Bey, çok tecrübeli bir dağcı. Dağın diğer yamacından, vadiye doğru inişe geçiyoruz. Ormanın içinde, boş alanlarda  papatyalar, siklamenler şimdiden çiçek açmaya başlamışlar.
.

Ormanın içinde yer yer yürümekte  zorlanıyoruz.

Kır papatyaları

Çam ağaçlarının altında  yer yer sakız, pırnal, çitlembik ... çalılarından oluşmuş sık bir bitki örtüsü var. Bu nedenle zor yürüyoruz.

Yabani siklamenler şimdiden çiçek açmaya başlamışlar.

Dağdan inişimiz daha kısa sürüyor. Göletin suyunu köye taşıyan kanala rastlayınca seviniyoruz. Rehberimizin tahmini doğru çıkıyor. Burada kısa bir  mola veriyoruz.

Yeniköy - Balaban Göleti doğa yürüyüşü hatırası.

Daha sonra, suyun geldiği yöne  doğru  ilerlemeye  başlıyoruz ve bir süre sonra da gölete ulaşıyoruz. Balaban Göleti, ormanın içinde bir yerde,  çok güzel bir manzarası var.  Göletin etrafında araba yolu ve piknik yapılacak yerlerde var. Bir süre göletin kenarında gezip dinlendikten sonra, yemeklerimizi göl manzarasını seyrederek  yiyoruz.

Balaban göleti
Bu göletin bir özelliği de suyunun mavi değil yeşil olması.

Balaban Göleti - Yeniköy 

Balaban Göleti - Yeniköy / Menderes

Balaban Göleti'nden dönüşümüz çok  daha kolay ve zevkli geçti. Yol kenarlarındaki kuşburnu ve yabani böğürtlenlerden topladık.

Kuşburnu

Köye, yaprakları kahve rengine dönmüş üzüm bağlarının arasından geçerek giriyoruz. Çoğu bitkiler kış hazırlığına başlamışlar. Bir an önce yapraklarından kurtulmak telaşındalar. Yollar dökülmüş gazellerle kaplı.

Dönüş yolunda.

Sararmış kamışlar.

Çitlembik Ağacı

Köy merkezine geldiğimizde, otobüsünün duraktan kalkmak üzere olduğunu görüyoruz. Bu nedenle, çay içme planımızdan vazgeçiyoruz, Seferihisar otobüsüne biniyoruz.

Yorucu ama bir o kadarda zevkli bir doğa yürüyüşü bu şekilde sona eriyor. Bir başka doğa yürüyüşünde  buluşmak umuduyla, Cittaslow Seferihisar'dan tüm doğa dostlarına selamlar, sevgiler.

 Yeniköy' de sonbahar  

Harita için tıkla. http://www.haritamap.com/yer/yenikoy-menderes

KASIMPATI ÇİÇEKLERİ ( Krizantem )

Kedim ve kasımpatı çiçekleri.

Sonbahar mevsiminin  en güzel çiçeklerinden birisi de hiç şüphesiz, botanik  adı kizantem

( chrysanthemum ) olan kasımpatı çiçeğidir.   Bitkilerin büyük bir kısmının yapraklarını döküp kışa hazırlandığı bir  sırada, kasımpatılar  açtıkları rengarenk çiçeklerle  balkonlarımızı, bahçelerimizi süsleyerek  bize mutluluk verirler.  

Krizantem ( chrysanthemum ) tek bir bitkinin adı değildir.  Papatyagiller ( asteraceae ) familyasından 30 kadar türü bulunan  bir  bitki cinsinin ortak adıdır. Ayrıca  çok fazla kültür çeşidi üretilmiştir. Krizantem, latince  "altın çiçek" demektir. Anavatanı Çin'dir.

Kasımpatı, adından da anlaşılacağı gibi sonbaharda çiçek açar. Eskiden  krizantem türleri arasında kabul edilen ve  bu nedenle  (yaz kasımpatı ) da denilen 'chrysanthemum  parthenium'  ( Yeni adı tanecetum parthenium ) ise,  ilkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda bir kaç  kez çiçek açar ve çoğu zaman kasımpatı ile karıştırılır.

Kasımpatıların değişik renklerde ebruli, yalınkat ve katmerli çiçek açan çok fazla  kültürü  üretilmiştir.  Bodur çeşitleri de vardır. Daha çok bahçe çiçeği olarak  yetiştirilir ve  kesme çiçek olarak kullanılır. Saksı çiçeği olarak da yetiştirilir.

Kasımpatı çiçeği ışığa son derece duyarlıdır. Seralarda ışıklandırma süresi kısaltılıp uzatılarak her mevsim çiçek açması sağlanır.
Güneşli, havadar yerleri ve  gübreli, nemli  toprakları sever. Soğuğa kısmen dayanıklıdır.  Tohumla, çelikle  ve kökten ayrılma ile  üretilir. Çiçek açtıktan sonra gövdesi toprak yüzeyinden kesilir.

Krizantem ayni zamanda şifalı bir bitkidir, bazı türleri böcek ilacı yapımında kullanılmaktadır.
Krizantem, Atatürk'ün de çok sevdiği bir çiçektir. Bazı ülkelerde sebze olarak da yenilmektedir.

Krizantem  ( crysanthemum  ) çiçeğinin adı  ile ilgili şöyle de  bir hikaye anlatılır.
Bir zamanlar Fransa'da, Crisan ( krizan okunur ) adlı fakir bir köylü genci  çok zengin bir adamın kızına aşıkmış.   Kız da Crisan'ı seviyormuş. Bunu duyan babası, fakir olduğu için  kızının Crizan ile görüşmesini yasaklamış.  Bunun üzerine Crisan, bir yolunu bulmuş ve  sevgilisine her gün  üzerinde 'Crizan seni çok  seviyor.'  yazılı bir çiçek göndermeye başlamış.  Hikayenin sonu nasıl bitmiştir bilinmez ama, o günden sonra  Crisan'ın sevgilisine gönderdiği bu güzel çiçeğin adı, Crisan'ın adından dolayı  'krizantem' kalmış.

Kasımpatı çiçekleri (  Bahçemden ).  İyi seyirler sevgili çiçek severler.

Kasımpatı / kültür ( crrysanthemum sp. )
 

Kasımpatı

Kasımpatı

Kasımpatı / Krizantem

Krizantem çiçeği

Yaz kasımpatı ( Tanecetum parthenium ) 

Bir adı da krizantem olan kasımpatı çiçeği

Kasımpatı / Krizantem

Turuncu renkli kasımpatı çiçeği

Krizantem

Kasımpatı ( Krizantem )

Krizantem çiçeği

Sarı çiçekli yaz kasımpatı ( Tanecetumparthenium )
 

Sarı çiçekli krizantem 

Beyaz çiçekli kasımpatı

Krizantem ( chrysanthemum sp.  )

Krizantem çiçekleri / kültür. 

Sarı çiçekli kasımpatı çiçeği

Yaz kasımpatı ( Tanecetum parthenium )
( Beyaz açan çiçekler daha sonra pembeye dönüşüyor. ) 

Kasımpatı çiçekleri

ŞEMSİYE ÇİÇEĞİ ( Cyperus )

Şemsiye çiçeği ( Cyperus alternifolius ) 

Botanik adı  Cyperus alternifolius  olan  şemsiye çiçeği, hasırotugiller ( Cyperaceae ) familyasından çok yıllık, herdem yeşil,  rizomlu ve  otsu bir bitkidir. Anavatanı Hint Okyanusu'ndaki  Madagaskar  adasıdır. Dekoratif olduğu için, bütün dünyada  süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.  Yurdumuzda doğallaşmıştır. 

Bir adı da Japon şemsiyesi'dir. Mısırlıların kağıt yapımında kullandiğı Cyperus papyrus ile  yakın akrabadır.  Eski Mısırlılar, Nil nehri kıyısında yetişen Cyperus papyrus  bitkisinin saplarından kağıt, ip, sal, bez gibi eşyalar yapmışlardır. Günümüzde de halen, Mısır'da papirustan turistik amaçla da olsa  kağıt yapılmaktadır

Şemsiye çiçeği ( Siperus ),  ince uzu bir sapın ucunda, şemsiye telleri gibi etrafa açılmış şerit şeklinde yeşil yapraklardan oluşur. Küçük ve gösterişsiz çiçeklerini yaprakların çıktığı merkezinde açar. Zamanla dibinden kaldırdığı yeni filizlerle çoğalır ve büyük bir öbek oluşturur.

Şemsiye / Japon şemsiyesi çiçeği.

Şemsiye çiçeği tropikal ve subtropikak  iklimlere özgü bir bitkidir. Soğuk yerleri  sevmez, sıcak, güneşli ve nemli,  sulak yerleri sever.   Akvaryum, havuz ve yarı gölge yerlerde  yetiştirilir.  Saksıda yetiştirmek için;  büyük ve deliksiz bir saksıya dikerek toprağınıın yaş tutulması gerekir. 
Şemsiye çiçeği tohumla, uç çeliği ile  ve kökten ayırma yöntemi ile üretilmektedir. Hemen hemen hiç  bakım istemez. 

Şemsiye çiçeği ( Cyperus alternifolius )

Şemsiye çiçeği / Japon jemsiyesi 
( Cyperus alternifolius ) 

Cyprus alternifolius bitkisi 

Şemsiye çiçeği daha çok  dekoratif olduğu için yetiştirilen bir süs bitkisidir. 

KINA ÇİÇEĞİ ( İmpatiens Balsamina )

Kına çiçeği ( İmpatiens balsamina ) 

Kına çiçeğinden söz etmeden önce,  kısaca kına hakkında bilgi vermek istiyorum.

Kültürümüzde de önemli yeri olan kına, bir çeşit  boya maddesidir. Sıcak iklimlerde yetişen bazı çalı türü bitkilerin ( Lawsonia inermis, Lawsonia  alba  ) yapraklarından elde edilmektedir.  Güzel kokuludur, saç ve elleri boyamakta kullanılır.  Eskiden kınanın  evlenecek çiftleri kötülüklerden koruyacağına inanıldığı için,  düğünlerde  kına geceleri düzenlenmektedir.  Kına yakmak, adak atandığını göstermektedir. Bu nedenle kurbanlık koyunlara, askere gidecek gençlerin başına kına yakılır.

Taşlar üzerinde oluşan  bazı liken türlerine ise  'taş kınası' denir.

Kına çiçeği meyveleri (Tohum kapsülleri)

Gelelim kına çiçeğine. Bilimsel adı İmpatiens balsamina olan kına çiçeği, balsaminaceae ( kınaçiçeğigiller ) familyasından, tek yıllık ve otsu bir bitki türüdür. Ana vatanı Asya kıtasıdır ( Hindistan ). Süs bitkisi olarak yetiştirildiği bazı ülkelerde doğallaşmıştır. Kırmızı, pembe, beyaz ve mor renklerde, güzel koklu, demet halinde,  yalınkat ve katmerli çiçek açan çok fazla çeşidi vardır.  Çiçeklerinden edilen boya tırnak boyamada ( oje )  kullanılır. Bu nedenle  adına  kına çiçeği denir.   Çiçeleri, tohumları  ve taze yaprakları yenebilir.  Ayni zamanda halk tıbbında kullanılır. 

Kına çiçeğine bazı yörelerde;  'Camgüzeli', 'Çitkınası', 'Gelin mumu' da denmektedir ( Türkiye Bitkileri Sözlüğü - Ertan Tuzlacı ). Kına çiçeği, kapsül içinde bulunan tohumlarını dokunulduğunda etrafa fırlatan bir mekanizma oluşturmuştur. Bu nedenle bu çiçeğe değişik  ülkelerde, 'Dokunma bana'  anlamına   gelen benzer adlar verilmiştir. Cins adı sabırsıs anlamına gelir, bu nedenle 'sabırsızotu' da  denir. Sulu bir gövdeli ve etli yapraklıdır. Daha çok bahçe çiçeği olarak yetiştirilir. 

Kına çiçeği fazla sıcaktan hoşlanmaz,  ilkbahar ve sonbaharda çiçek açar. Güneşli yerleri ve humusça zengin, geçirimli, nemli toprakları  sever. Susuz kaldığında hemen tepki verir ve boynu bükülür. Ancak çok fazla sulama bitkinin köklerini çürütür.

Kına çiçeği eskiden beri bahçelerde yetiştirilmektedir. Yetiştirilmesi kolaydır, fazla bakım istemez.  Tohumdan ve gövde  çeliği ile  üretilir. Çoğu zaman dökülen tohumlarından kendiliğinden  biter. 

Değişik renkli  bodur kına çiçekleri

Kına çiçeği ( İmpatiens balsamina )

                                                               İmpatiens  Türleri

- Yabani kına çiçeği ( İmpatiens noli - tangere ):  Yurdumuzda doğal olarak yetişen, sarı çiçekli bir bitkidir. Bir adı da dokunmabana dır. 

- Camgüzeli ( İmpatiens walleriana ): Kına çiçeği ile yakın akraba olan populer  bir süs bitkisidir.

- Keşmir kına çiçeği veya fakir orkidesi ( İmpatiens balfourii ): Yurdumuzda süs bitkisi olarak yetiştirilen tek yıllık, otsu bir bitkidir. 

- Yeni gine çiçeği ( İmpatiens hawkeri ): Melez bir süs bitkisidir.( Mavi yazıyı tıklıyarak bu çiçeği tanıyabilirsiniz ) 

Yeni gine çiçeği ( İmpatiens hawkeri )

Keşmir kına çiçeği ( İmpatiens balfourii )
Bir adı da fakir orkidesidir. 

Yabani kına çiçeği ( İmpatiens  noli - tangere )
Karadeniz bölgemizde, dere kıyılarında doğal olarak yetişen bir bitkidir.

Camgüzeli çiçeği  ( İmpatiens walleriana )

Camgüzeli çiçeği  ( İmpatiens walleriana ) 

Camgüzeli  çiçeği / katmerli  ( İmpatiens wallerina ) 

ZİNYA ÇİÇEĞİ ( Zinnia )

Zinya çiçekleri ( Zinnia elegans )

Zinya ya da zinniya  (zinnia ), papatyagiller ( asteraceae )  familyasından, tek ya da iki yıllık, otsu bir bitki cinsidir. Bütün dünyada 20 kadar türü vardır.  

Süs bitkisi olarak en çok,  melez bir bitki   olan  'zinnia elegans' yetiştirilmektedir.  Anavatanı Meksika'dır. Süs bitkisi olarak yetiştirildiği bazı ülkelerde doğallaşmıştır. Bodur, uzunboylu,  katmerli ve ebruli çiçek açan çok fazla çeşidi vardır. 
Cins adı ( zinnia ) Alman botanikci  Johann Gottfried Zinn ( 1727 - 1759 ) izafeten verilmiştir.  Halk arasında 'kirli hanım çiçeği',  'bahçegüzeli', 'kral kızı' gibi adlarla da bilinir.  

Zinya, daha çok  bahçe çiçeği olarak yetiştirilir, bu nedenle bahçe güzeli denir. Saksı için pek uygun sayılmaz. En güzel yaz çiçeklerinden biridir, kışa kadar çiçek açar. Bahçıvanların ve kelebeklerin en sevdiği çiçeklerden biridir. .
Humusça zengin / gübreli , geçirimli toprakları ve  güneşli yerleri sever. Bazı türleri soğuğa ve kuraklığa daha dayanıklıdır. Düzeni sulanarak  toprağı nemli tutulmasını gerekir.  Çiçeği  uzun ömürlüdür, çok fazla rengi ( beyaz, turuncu, kırmızı, pembe, sarı, mor )  ve değişik formu vardır.  Bozulan, kuruyan çiçekler koparılırsa  daha bol çiçek açar. 
Zinya yetiştirilmesi en kolay çiçeklerden biridir, fazla bakım istemez. Tohumdan üretilir.

Zinya çiçekleri  ( Zinnia elegans  ) 

Bahçegüzeli ya da  Zinya çiçeği  ( Zinnia elegans ) 

Zinya,nam-ı diğer kirli hanım çiçeği

Zinya çiçeği

Zinya çiçeği ( Zinnia elegans )

Zinya çiçeği ( Zinnia elegans )

Bir adı da bahçegüzeli olan zinya çiçeği

Zinnia elegans, sarı çiçekli.

Zinnia elegans

Zinya değişik şekil ve renklerde bol çiçek açarlar.

Zinya çiçeği  ve kelebek.

( Bu yayın son olarak 18. 08. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )