|
Sinameki / İskenderiye sinamekisi bitkisinin genel görünümü ( Cassia ( Senna ) alexandrina ) |
Sinameki, sıcak ve tropikak iklimlerde yetişen baklagiller ( Fabaceae ) familyasından, çoğu çalımsı bir bitki cinsidir. Bütün dünyada yetişen 249 kadar türü vardır. Bunlardan bazıları eskiden beri tıbbi amaçla kullanılmakta olup ticareti yapılmıştır. Bazı türleri ise yaprakları ve çiçekleri güzel olduğu için, dünyaya süs bitkisi olarak yayılmıştır.
Cassia ( senna ) alexandrina )*, Mısır, Hindistan, Arabistan Yarımadası ve Somali'de yetişmektedir. Tıbbi bir bitkidir. Kışın yapraklarını döker, 1 - 2 m boylarında küçük bir çalıdır.
Arapça 'senna' olarak bilinir. Türkce adı olan sinameki kelimesi senna ve Mekke kelimelerinden türetilmiştir ( Mekke sinamekisi / sennası demektir ).
Mısır sennası / sinamekisi ise; İskenderiye limanından Avrupa ve Asya'ya taşındığından adına Senna alexandrina* / 'İskenderiye sinamekisi / sennası' denir.
Doğal olarak tropikal iklimlerde ve çöllerde yetişen İskenderiye sinamekisi, Akdeniz ve ılıman ıklim tiplerine de uyum sağlamıştır. Bazı ülkelerde ( Pakistan, Sudan ) kültürü yapılmaktadır. Türkiye'de doğal olarak yetişmez, Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerimizde park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Sonbaharda yoğun bir şekilde, salkım halinde, parlak sarı renkli çiçekler açar. Bileşik yapraklıdır, ezilince kötü kokar. Meyve, içinde 4 - 10 tohum bulunan bir bakladır.
Anavatanı Amerika ( Arjantin, Uruguay, Brezilya ) olan Senna corymbosa ise; süs bitkisi olarak yetiştirilen, her dem yeşil, 3 m metreye kadar boylanan, sık dallı küçük bir ağaçtır. Salkım çiçekli sinameki, Arjantin sennası, Düğün çiçeği çalısı, Çiçekli senna gibi adlarla bilinir. Yurdumuzun Akdeniz iklimi görülen Akdeniz ve Ege bölgesi kıyılarıında, bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Yazın ve sonbaharda parlak sarı renkli, düğün çiçeğine benzeyen, salkım halinde bol çiçek açar.
Sinameki ( senna ) baklagiller ( Fabaceae ) familyasından olduğu için, köklerinde azot toplayarak toprağı gübreler ve diğer bitkiler için de yararlı olur. Tıbbi bir bitkidir, çayı olur, yaprakları ve meyveleri müshil ilacı ve mantar ilacı olarak kullanılır. Halk arasında melenkoli, baş ağrısı, cilt hastalıkları gibi bir çok hastalık içinde kullanılır. Aktarlarda yaprakları müshil ilacı olarak satılmaktadır.
Sinameki, güneşli ya da yarı gölge yerleri ve geçirimli, kuru toprakları tercih eder. Kuraklığa ve soğuğa kısmen dayanıklıdır ( - 8 derece ), daha soğuk yerlerde saksıda yetiştirilir. Budamaya yatkındır, form verilir.
Sinameki fazla bakım istemez, daha çok bahçelerde peyzaj bitkisi olarak kullanılır.
Çelikle, kökten ayırarak ve tohumdan üretilir.
|
İskenderiye sinameki çiçeği /yakın çekim ( Cassia ( senna ) alexandrina ) Diğer türlerden farklı olarak çiçekleri simetrik ve hemen hemen birbirine eşit 5 taç yapraklıdır.
|
|
Sinameki bitkisinin çiçek ve bakla şeklindeki meyveleri ( Cassia ( senna ) alexandrina ) |
|
İskenderiye sinamekisi Cassia ( Senna ) alexandrina |
Yalancı Sinameki
Yurdumuzda doğal olarak yetişen patlangaç çalılarına ( Colutea arborescens ) yalancı sinameki de denir. Ancak, bu bitki sinameki ( senna / cassia ) türü değildir.
|
Yalancı sinameki de denilen patlangaç çalısı ( Colutea cilicica ya da C. arborescens ). |
* Alexandrina: İskenderiye
*Eş adları: Cassia ( senna ) angustifolia, Cassia ( senna ) acutifolia, Cassia senna, Senna aculifolia,
Kaynaklar: Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu ). Türkiye'nin Bütün Ağaçları ve Çalıları ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ). Şifalı Bitkiler Ansiklopedisi ( Oktay Mete ). Vikipedi.