BAHÇEMDE SONBAHAR ( Meyve ağaçları )

Sonbahar gelmesine rağmen İzmir'de havalar hala çok sıcak ve yağmur yağmadığı için  kuraklık devam ediyor. Ağaçları hala sulamaya devam ediyoruz. Altı aydır yağmur yağmadığı için,  zeytinlerim sulamama rağmen  yeterince irileşmedi ve buruşuklar.  Bir an önce  yağmur yağmasını bekliyoruz.  Yazın sonbahara doğru  sarkması, insanlar gibi bitkileri de şaşırtıyor. Mandalin ve portakallar  daha yeşil, nar, ceviz, iğde ve  üzümümlerim oldular. Yedi yıl önce diktiğim meyve ağaçlarım artık, az da olsa  meyve vermeye başladılar.  İşte 'Cittaslow Botanik Park'  adını verdiğim bahçemden sonbahar  manzaraları ( meyvelerim ).

Hicaz narı / Ekşi nar ( Punica granatum ). İlk defa meyve verdi. 
 http://kadirbekci53.blogspot.com/2010/01/nar.html

Yediveren limon ( Citrus limon ) 

Japon eriği ( Prunus  x domestica ).  Bu yıl erik bol oldu.  

Vaşington portakal ( Citrus sinensis )

Ceviz ( Juglans regia ). Yeşil kabukları çatlamaya başladı.

Razaki üzüm ( Vitis vinifera ), terası çok sevdi. Bir kısmını kurutmak için
topladık, iri olduğundan kurur mu bakalım.

Elma ( Malus hybrida )

İğde ( Elaeagnus angustifolia ), çiçeği kadar meyvesi de güzel bir ağaç.

Muşmula, nam-ı diğer döngel ( Mespilus germanica ). Bahçemi çok sevdi. 
Bakınız: http://kadirbekci53.blogspot.com/2010/02/musmula.html

Kalamondin ya da kalamansi (Calamondin microcarpa ).  Dört mevsim üzerinden
çiçek ve meyve eksikolmayan  melez bir narinciye türü.  Bir de meyvesi tatlı olsa. 

Bu yıl ayva ( Cydonia oblonga ) çok. Kış sert geçeceğe benziyor. 

Zeytin ( Olea europaca ). Yeşil zeytin yapma zamanı.

Devedişi nar ( Punica granatum )
Erkenci ve  tatlı bir nar çeşidi.

Hünnap ( Zizyphus jujuba ), meyveleri iğdeye benziyor, tatlı ve yararlı bir meyve.
Bu yıl ilk defa meyve verdi. 

Kokulu üzüm (İzabella). Farklı aroması olan bir üzüm, tamamen organik olarak yetişiyor.
Pekmez yapmak istiyoruz.

Kıbrıs üzümü ( Vitex vinifera ). meyveleri sert ve dayanıklı bir tür. 

ALTIN TICKSEED ( Kız gözü çiçeği )

Bir adı da  'Altın tepside kuru kahve' olan  Coreopsis tinctoria

Kız gözü çiçeği ya da altın tickseed ( Coreopsis tinctoria ),  papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından, tek yıllık ve otsu bir süs  bitkidir. Anavatanı Kuzey Amerika'dır. Papatyaya benzeyen çiçeklerinin göbeği kahverengi veya kırmızı, taç yaprakları çoğu zaman  sarı renklidir. Yaprakları dereotuna benzer.

Coreopsis tinctoria'nın süs bitkisi olarak yetiştirilen çok fazla   kültür çeşidi vardır. Halk arasında bu çiçeğe  'altın tepside kuru kahve', 'koyungözü' de denmektedir. Bir adı da 'Kalliopsis' dir. 

Kız gözü çiçeği sıcak ve güneşli  yerleri sever, kuraklığa  dayanıklıdır. Toprak bakımından seçici değildir. Dökülen tohumlarından çoğu zaman kendiliğinden  biter, fazla bakım istemez. Kesme çiçek olarak da  kullanılmaktadır.

Bir adı da 'Kızgözü çiçeğini' olan  Coreopsis tinctoria 

Coreopsis tinctoria sadece bir süs bitkisi olmayıp,  ayni zamanda bir kumaş ve kağıt boya maddesidir. Bu nedenle bir adı da ' Boyalı ticseed ' dir.
Kız gözü çiçeği tohumdan üretilir.

Koreopsis ( coreopsis )  cinsinden olan bir başka  süs bitkisi de 'sarı kız gözü çiçeği'  ( Coreopsis grandiflora' ya da  'coreopsis lanceolata' ) dır.

Kız gözü  çiçekleri ( Coreopsis tinctoria )

Kırmızı renkli kız gözü çiçeği 

Kız gözü ( Coreopsis tinctoria )

Coreopsis tinctoria / Altın tickseed

Kız gözü ya da koyun gözü çiçeği

AĞAÇ HATMİ ÇİÇEĞİ ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus), ebegümecigiller ( Malvaceae )  familyasından, kışın yaprağını döken, çalı, bazen de  küçük bir ağaç formunda, güzel çiçekli  egzotik  bir bitkidir. Tür adı olan  'syriacus', Suriye'den gelme demektir. Bu nedenle 'Suriye gülü' de denir. Ancak anavatanı  Çin ve  Hindistan'dır.  Avrupa'ya Suriye'den götürüldüğü için, tür adı 'syriacus' dır.   Yurdumuzda  park, bahçe ve yol kenarlarına  süs bitkisi olarak dikilir. Ayrıca büyük saksılarda da yetişir. Ağaç hatmi ve otsu bir bitki olan gülhatmi ( Hatmi çiçeği )  ebegümecigiller ( Malvaceae ) ailesindendir. Ancak yakın akra değildirler,  ayrı cinstendirler.   Gülhatmi, 'Althcea' cinsine mensuptur, çiçekleri benzedği için ( huni şeklinde ) adlarına   hatmi denir.  Ağaç hatmi, japon gülü / çin gülü  ( Hibiscus rosa-sinensis ) ile yakın akrabadır.     

Ağaç hatmi, kışın yapraklarını döker. Bazı kültür çeşitleri bodur ve alacalı yapraklıdır. Yaz aylarında huni şeklinde beyaz, pembe, eflatun ve kırmızı renkli çiçek açar. Bazı kültür çeşitlerinin çiçekleri katmerlidir. Çiçekleri zehirsizdir, yenebilir, vazolara  kunur, uzun ömürlüdür. Yaprakları tüylü ve üç lopludur. Meyve kapsüldür.   

Ağaç hami, kuraklığa ve soğuğa  dayanıklı bir bitkidir. Bu nedenle yurdumuzun çoğu yerinde yetişir. Güneşli ya da yarı gölge yerleri ve humusça zengin, geçirimli, nemli toprakları sever.

Fazla bakım istemez,  tohumdan  ve çelikle üretilir.

 Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus), dünyada en çok Kore ormanlarında yetişir ve 'Ölümsüzlük çiçeği / 'mugonghwa' denir. Koreliler için çok değerli ve anlamlı bir çiçektir. Güney Kore'nin ulusal çiçeği ve sembolüdür.  Ayrıca ulusal marşlarında da bu çiçekten  söz edilmektedir.

Ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus ) 

Pembe çiçekli ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus )

Katmerli ağaç hatmi çiçeği ( Hibiscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği ve tohum kapsülü.

Bir adı da suriye gülü olan ağaç hatmi çiçeği

Ağaç hatmi çiçeği  (Bahçeköy sitesi / Seferihisar )

Ağaç hatmi çiçeği

Pembe yalınkat hatmi ağacı çiçekleri

Ağaç hatmi çiçeği / Beyaz ve katmersiz 
( Hibuscus syriacus )

Ağaç hatmi çiçeği

Beyaz çiçekli ağaç hatmisi 

Ağaç hatmisi yaprağı 

Ağaç hatmi ( Hibiscus syriacus ) 

SABUNOTU ÇİÇEĞİ ( Saponaria Officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu ( saponaria), karanfilgiller (caryophyllaceae ) familyasından  otsu bir bitki cinsinin ortak adıdır. Saponaria latince sabun  anlamına gelir. Avrupa ve Asya'ya özgüdür.  Yurdumuzda, bazıları  endemik olmak üzere  20  kadar türü yetişir.  

Saponaria officinalis,  çiçekleri güzel ve hoş kokulu olduğundan  süs bitkisi olarak yetiştirilir. Halk arasında sabun çiçeği, kartopu, kargasabunu, köpürgen, tahdik otu gibi adlarla bilinir.  

Sabunotu çiçeği ( Saponaria  officinalis )
 

Sabunotu, içerdiği 'saparin' nedeniyle suda köpürür. Bu nedenle  eskiden yünlü kumaşların yıkanmasında kullanılmıştır. Halen antika halıların temizlenmesinde kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakları doğranıp kaynatıldıktan sonra elde edilen sıvı, sabun olarak kullanılır.  Bu durum bitkiye verilen yerel  isimlere de yansımıştır ( kargasabunu, köpürgen, sabunotu v.s. ). Bazı yörelerde ise  çöven otu denir ( Ancak gerçek çöven otu gypsophila  türlerine denir. ).

Saponaria officinalis, tür adından da anlaşılacağı gibi ( Officinalis, tıbbi ve şifalı  bitkiler için kullanılmaktadır. ) şifalı bir bitkidir. Kurutulmuş köklerinden yapılan sabunotu çayı bazı hastalıklara karşı iyi geldiği bilinmektedir ( İdrar söktürücü, cilt hastalıkları v.s. ). Ayrıca bitkiden bir tür zamk elde edilir, tahin helvası yapımında kullanılır.  

Sabunotu çiçeği ilkbahardan  sonbahara kadar yalancı şemsiye şeklinde, demet halinde, katlı, güzel kokulu, pembemsi beyaz renklerde çiçek açar.  Rizomludur ( yer altı köksaplı ), etrafına yayılır.  Yarı gölge yerleri ve nemli, gübreli  toprakları sever, soğuğa dayanıklıdır.  Tohumla, çelikle  ve kök sürgünleri ile üretilir. Yetiştirilmesi kolay, zahmetsiz  bir çiçektir. 

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Bir adı da köpürgen olan sabunotu çiçeği

Kargasabunotu ( Saponaria glutiosa ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir )

Kaya sabunotu ( Saponaria calabrica ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir.) 

( Bu yayın son olarak 19. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

BEGONVİL ÇİÇEKLERİM

Bu yıl İzmir'de  kış mevsiminin daha az soğuk geçmemesi  begonvil çiçeklerime ( bougainvillae  ) yaradı, daha erken  çiçek açmaya başladılar. Her yıl dalları kuruduğu için gec çiçek açıyordu.  Tırmanıcı, dikenli, çalı formlu bir bitki olan begnvil dona karşı çok hassastır.  Tropikal ve sıcak ıklimlerde yetişir. Yurdumuzun Akdeniz ve Ege kıyıları için uygundur. Kışın don olmayan yerler için uygundur, ya da saksıda yetiştirmek gerekir.  

Begonvillerin çiçek kabul edilen   renkli ve  gösterişli kısmı aslında, brahte adı verilen  bir grup renk değiştirmiş yaprakcıktır.   Asıl çiçek bu renkli yaprakların arasında yer alır, küçük, beyaz renkli, yıldız şeklinde ve gösterişsizdir. 
Begonvil çiçeğine halk arasıda ; Gelin duvağı, Rodos sarmaşığı, Kelebek çalısı  da denmektedir. Yurdumuzda yetiştirilen begonvil çiçekleri,  Bougainvillea spectabilis türünün melez ve kültür çeşitleridir. 

Begonvil çiçeğini tanıtan yazımı burayı tıklıyarak okuyabilirsiniz.  

Begonvil çiçeklerim.

Mor begonvil ( çalı begonvil / ada begonvili / Bougainvillea glabra ), soğuğa karşı diğer türlerine göre daha çok dayanıklıdır. Çok dikenli  olup devamlı yaprak dökerek  etrafı kirletir. Dikerken bitkinin bu özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Begonviller istenilen şekilde biçimlendirilebilir. 

Melez olan bu tür ( Bougainvillea x hybrida ), soğuğa karşı daha  hassas.
Çiçek olarak kabul ettiğimiz brekteler iki farklı renkli.

Bir başka melez begonvil , pembe renkli.
Begonvil, güneşi çok sevip fazla su istemez.Gölgede kaldığında ve fazla
sulandığındarenkli yapraklar yerini  normal yeşil yapraklara bırakır.

Begonvilin çok sayıda melez ve kültür formları üretilmiştir.
Bunlardan bodur olanlar rahatlıkla saksıda yetişiyor.

Saksıdaki bir başka begonvilim, brekteleri katmerli ve ebruli.

Kavuniçi renkli  bu begonvil çiçeğim.

İlk diktiğim  beğonvilim  adeta  ağaç haline geldi.

FRENK İNCİRİNİN YARARLARI

Dikenleri temizlenmiş Frenk inciri meyveleri 

Frenk inciri ( Opuntia ficus-indica),  ülkemizin Akdeniz iklimi görülen kıyılarında, doğal olarak da yetişen bir tür  kaktüs ve  dikenli meyvesinin adıdır. Anavatanı Amerika'dır.  Kaynanadili, Hint inciri, dikenli incir, babutsa, sabbara gibi  adlarla da bilinir.  Ülkemizde pek fazla  değeri bilinmeyen  bu kaktüs ve  meyvesi, dünyada çok aranır ve değerlidir. Bazı ülkelerde tarımı yapılmaktadır. Meyveleri soyularak, çiğ olarak yenir, lezzetlidir.  Ekonomik değeri en yüksek kaktüs türüdür.  

Hiç bir tarım  ürünün yetişmediği yerlerde bile yetişen bu kaktüs, bazı yörelerimizde halkımız için yeni bir gelir kaynağı olabilir. 

Dört yıl önce diktiğim frenk inciri,
 'nam-ı diğer kaynanadili' 'bu yıl  meyve verdi.

Frenk incirinin bazı özellikleri ve faydaları şunlardır:

-Tamamen organik olarak yetişen frenk inciri, C vitamini bakımından çok zengin olup, şifalıdır.

- Frenk incirinin gövdesi sebze olarak yenir, salamurası yapılır.  Frenk incirinin yaprak sanılan kısmı gövde olup, yaprakları su kaybını önlemek için dikene dönüşmüştür.

- Bazı ülkelerde tarımı yapılan frenk incirinin ( İtalya, Meksika ) kültür türleri üretilmiştir. Önemli bir gelir kaynağıdır.

- Frenk inciri üzerinde yaşıyan ve onunla beslenen bir böcekten, doğal boya elde edilmektedir.( Karmen kırmızısı )

- Yaş ve kuru olarak yenilen frenk incirinden, ayrıca reçel ve meyve suyu da yapılmaktadır.

- Toprağı erozyondan korur ve orman yangınlarının hızlı yayılmasını önler ( Kolay yanmaz ).

- Değerli bir bitki olan frenk incirinden zamk ve kozmetik ürünler elde edilir.

- Meksika bayrağında frenk inciri resmi yer alır.

Bu konudaki diğer yazılarımı da okumak için aşağıdaki  linkleri tıklıyabilirsiniz; http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2010/05/frenk-inciri.html
http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2010/08/frenk-inciri-nasl-yenir.html
http://kadirbekci53.blogspot.com.tr/2013/02/dedemin-kaktusu.html

KALAMONDİN ( Calamondin )

Kalamondin ( Calamondin x microcarpa ) 

Bilimsel adı Calamondin  x microcarpa ( ya da  Citrus microcarpa )  olan kalamondin  ya da kalamansi  turunçgiller ( Rutaceae ) familyasından, herdem yeşil, 3 - 6 m. kadar boylanabilen, küçük bir ağaç ya da çalı  formlu bir bitkidir.  Mandalina ile kumkatın melezi olduğu sanılmaktadır. Anavatanı Güney Doğu Asya'dır. En çok Filipinler'de yetiştirilmektedir.  Kendine verimlidir.   Çiçek ve meyve ayni zamanda ağaç üzerinde birlikte olabilmektedir. Yıl boyunca  beyaz renkli ve  güzel kokan çiçekler açar.  Küçük mandalina ya da misket limonunu  şeklinde olan meyvelerinin tadı çok ekşi olduğundan,  tatlı olan kabuğu ile yenir.  Daha çok meyve suyu, içki, reçel yapımında ve mutfakta ( limon yerine )  kullanılmaktadır. Meyve bütün olarak dondurulup çay, meşrubat, su ve kokteyl gibi içeceklerde buz küpü olarak kullanılır.  Çiçekleri ise  parfüm sanayinde kullanılmaktadır. 

Kalamondin ağacı (Citrus x microcarpa )

Kalamondin, kamkat gibi saksıda da yetişir.  İç mekanlarda,  otellerin resepsiyon salonlarında süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Görüntüsü ve çiçeklerinin kokusu çok hoştur. Portakal rengindeki meyveleri uzun süre ağaç üzerinde kalabilir. 

Kalamodin ( calamondin ), yılın her mevsimi  çiçek açıp  meyve verebilen
  melez bir  narenciye  türüdür.

Kalamondin  Akdeniz iklimi görülen kıyı bölgelerimizde daha çok bahçede, iç bölgelerimizde ise saksıda yetiştirilmektedir. Güneşli yerleri ve süzek, verimli toprakları  sever, dona karşı  hassastır, yazın bol su ister. Aşı ile üretilir.

Kalamondin ve  kumkuat ( kamkat / kumkat  )  karıştırıldığı için, fidan alırken sertifikalı ürünler tercih edilmelidir.

Kalamondin / meyve
( Citrus x microcarpa ya da Citrus madurensis )

Kalamondin, dört mevsim  meyve verebilir. 

Kalamondin çiçeği, diğer narenciye türlerinin çiçeği  gibi
çok güzel kokuludur. Parfüm sanayinde kullanılır. 

Kalamondin ya da kalamansi  ( Citrus microcarpa )
Çiçek ve meyve bir arada. 

Kalamondin ya da kalamansi ağacı ve meyveleri
( Citrus x microcarpa )

Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi.

ALACALI LEYLANDİ (Alacayapraklı Melez Servi)

Alacalı Leylandi ( x Cupressocyparis leylandii ' Veriegata' )

 Leylandi ya da melez servi ( ya da selvi ),  çok güzel görüntüsü olan, herdem yeşil,  melez bir ağaçtır. İki ayrı tür olan Alaska sediri ile, Monterey (Kaliforniya) servisi'nn (selvi) doğal tozlaşması sonucu ortaya çıkmıştır (Doğada bu tür olaylara ender rastlanmaktadır.).  Adını bu bitkiyi tarlasında tesadüfen bulan, İngiliz çiftçinin soyadından (Leylandi) almıştır. Alacalı leylandi ise  bu melez bitkinin  bir kültür çeşididir ( Variegatus ). Bazı dallarının yapraklarının uc kısmının  altın sarısı bir renkte olması ile melez serviden ( x Cupressocyparis leylandii ) ayrılır. 

Alacalı leylandi / Altuni leylandi yaprağı ( Kültür ).

Alacalı Leylandi (Cupressocyparıs leylandii 'Verıegata'), bahçeme diktiğim ilk  bir kaç ağaçtan birisidir.  Bu bitkiyi ilk defa, yıllar önce bir çiçekçide saksıda  görünce çok hoşuma gitmiş ve almak istemiştim.  Ancak, çok fazla büyüdüğünü  öğrenince bahçem olmadığı için almaktan vazgeçmiştim. Bu nedenle, yıllar sonra bu ağacı bahçemde yetiştirdiğim için çok mutluyum. 

Leylandi, ılıman iklimlerde ve güneşli yerllerde yetişmektedir. Derin ve humusca zengin toprakları sever. Kuraklığa  dayanıklı olmasına karşı suyu seven bir bitkidir, iyi sulandığında çok daha hızlı bir şekilde büyümektedir. Hava kirliliğine, soğuğa ve donlara  dayanıklıdır.  Yeşil, sarı ve ikisinin de ortak özelliklerini taşıyan alacalı kültürleri elde edilmiştir. Yurdumuza çok iyi uyum sağlayan bu bitkidir.  Çelikle üretilmektedir.

Altuni leylandi

Alacayapraklı melez servi ağaçları 

Not.  Bu yayın son olarak 29. 10. 2020 tarihinde güncellenmiştir. Bu arada üzülerek belirtiyorum, bahçemde yetiştirdiğim alacalı leylandi ağacım ( ilk fotoğraf )  kurudu. 

Yararlandığım Kaynaklar: Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları ( Necati Güvenç Mamıkoğlu,  Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin Yücel ).