HİNT YAĞI BİTKİSİ ( Ricinus )

Hintyağı bitkisi - çiçeği ( Ricinus communis )

Bilimsel adı Ricinus communis olan hint yağı bitkisi, sütleğengiller ( Euphorbiaceae ) familyasının hintyağı ( ricinus )  cinsinin tek türüdür. Ülkemizde yaprakları  güzel olduğu için süs bitkisi olarak yetiştirilir.  Anavatanı Hindstan'dır. Doğal olarak Afrika'nın tropikal iklim görülen yerlerinde ve Akdeniz havzasında  yetişir. Kene çiçeği, Hint baklası, Afrika harika ağacı, köstebek fasulyesi,  Japonika, dedemene, castor oil gibi adlarla da bilinir. Tek veya çok yıllıktır; doğal olarak yetiştiği bölgelerde  10 - 12 metreye kadar  boylanarak ağaç halini alırken, soğuk iklimlerde tek yıllık, 1,5 m - 2,5 m boylarında,  otsu bir bitki halinde kalır. Hindistan, Brezilya gibi bazı  ülkelerde tohumlarından yağ elde etmek için yetiştirilmektedir.  

Hint yağı, sanayide sabun, mürekkep ve boya üretiminde, kolay ısınmadığı için motor yağı olarak ( Castor oil ) kullanılır. Eskiden issiz olduğu için kandillerde kullanılmıştır. Geleneksel tıpta, cilt bakımından saç bakımına kadar pek çok alanda kullanılan doğal bir üründür. Kabızlık tedavisinde müsil olarak kullanılır. Yağı zehirsiz olmasına rağmen mutfakta kullanılmaz. Tohumlarından süs eşyası yapılır.  

Hint yağı bitkisi hızlı büyür, kırmızı renkli ve dallı bir gövdesi vardır, sıcak iklimlerde gövde kalınlaşarak  ağaç haline gelir.  Yurdumuzda ve  yetiştirildiği  ülkelerde  naturalize ( doğallaşmıştır )  olmuştur. Bazı ülkelerde istilacı sayılır. Bitki 'risin' adlı çok zehirli  bir madde taşıdığı için, dikilecek yerin  dikkatli seçilmesi gerekir.  

Cins adı olan ricinus, Latince kene anlamına gelir. Tohumları keneye benzediği için bu ad verilmiştir. Epitet ( tür adı ) adı olan communis, yaygın anlamına gelir. Doğal olarak yetiştiği yerlerde  yaygın  olduğunu işaret eder. 

Hintyağı bitkisi - genel görünümü 
( Ricinus communis )

Çiçekler dik salkımlarda toplanmıştır, taç yaprakları yoktur ve sarımsı - yeşil renklidir.  Üst tarafta dişi, alt kısımda erkek çiçekler bulunur. Yaz aylarında ve sonbaharda  çiçek  açar. Meyve içinde çok fazla tohum bulunan dikenli bir kapsüldür. Yapraklar uzun saplı, tüysüz, büyük ve el şeklinde olup,  7- 12 parçalıdır. 

Sıcak ve ılıman iklimlerde yetişir. Güneşli yerleri ve geçirimli, nemli, verimli toprakları sever. Donlara karşı duyarlıdır, yazın düzenli sulanması gerekir.  Destek ister, budanarak form  verilir. Park ve bahçelerde peyzaj bitkisi olarak kullanılır. Tohumla üretilir, çoğu zaman dökülen tohumlarından biter. 

Hintyağı bitkisi ( Ricinus communis )

Hintyağı bitkisi ( Ricinus communis )

Kaynaklar: Wikipedia. Extension Gardener.