LAVANTA TARAĞI ÇİÇEĞİ ( Kalanchoe )

Lavanta tarağı çiçeği genel görünümü
( Kalanchoe fedtschenkoi) 

Lavanta tarağı ya da lavanta tarakları, kalanşo ( kalanchoe ) türüdür. Yaprakları ve çiçekleri güzel olduğu için, bütün dünyada yetiştirilen  popüler bir  süs bitkisidir.  Adına, yapraklarının şekli ve renginden dolayı 'Lavanta tarağı' denir. Bir adı da Güney Amerika hava bitkisidir. Bilimsel adı Kalanchoe fedtschenkoi'dır. Damkoruğugiller ( Cressulaceae ) familyasından, etli yapraklı ( sukulent ), çok yıllık, hava köklü ve yarı çalımsı  bir bitkidir. Tropikal ve subtropikal iklimlerde yetişir. Madagaskar adasına özgüdür. Güney Amerika'da doğal yayılış gösterir. Yaprakları yuvarlakca, metalik yeşil remnklidir, fazla güneşte ve soğukta pembe veya kırmızıya döner, kenarı dişli / taraklıdır, bazı kültür çeşitleri alaca yapraklıdır.  Çiçeler. turuncu / mercan  renkli,  sarkık ve  çan / tüp  şeklindedir. Kışın ve ilkbaharda gövdenin ucunda kümeler halinde  açar, uzun ömürlüdür.  Meyve, urudur,  içinde çok fazla küçük tohum bulunur. 

Cins adı ( kalanchoe ), Çince 'düşüp yeşeren' demektir, kırılan dal ve yapraklarının düştüğü yerde kolayca filizlendiğini işaret eder. Tür adı ise,  Botanikci Boris Fedtschenko'ya ( 1873 - 1947 ) izafethen verilmiştir.

Dış mekanlarda balkon, teras ve kaya  bahçelerde daha çok yetiştirilir. Hava kökleri ile etrafına  yayıldığı için, saksı çiçeği olarak yetiştirilmeye pek uygun değildir. Ağzı geniş saksılarda yetiştirilir.  

Lavanta tarağı çiçeği 
( Kalanchoe fedtschenkoi) 

Gövde, yuvarlak, silindiriktir,  yere yakın kısımlarından  hava kökleri oluşturarak yeni bitkiler oluşturur.  Bazen kırılmış ve yere düşmüş  yaprakları ile,  yeni  bitkiler oluşturarak yayılır.   

Tropikal ve ılıman iklimlerde yetişir, güneşli, yarı gölge ve havadar yerlerde sever. Yazın öğle güneşinden korumak gerekir. Kuru, geçirimli, kumlu  toprakları sever, kuraklığa dayanıklıdır, dondan korumak gerekir.  Fazla sulanırsa  kökleri  çürür, toprağı kurudukca sulamak gerekir. İç mekanlarda havadar, güneşli ve  aydınlık   yerleri sever. 

Tohumla, gövde ve yaprak çeliği  ile de üretilir.  Bütün kalanşo türleri toksiktir.  

Lavanta tarağı çiçeği
 ( Kalanchoe fedtschenkoi) 

Lavanta tarağı - yaprağı  ( Kalanchoe fedtschenkoi)
( Normal rengi )  

Lavanta tarağı - yaprağı  ( Kalanchoe fedtschenkoi)
( Kışın )  

Lavanta tarağı - çiçeği  ( Kalanchoe fedtschenkoi)
( Makro çekim ) 

Lavanta tarağı ve hava kokleri
 ( Kalanchoe fedtschenkoi) 

Lavanta tarağı çiçeği - normal yaprağı  
( Kalanchoe fedtschenkoi) 

Lavanta tarağı çiçeği 
( Kalanchoe fedtschenkoi) 

Lavanta tarağı çiçeği 
( Kalanchoe fedtschenkoi) 

Kaynaklar: Wikipedia, Kaktsler  ve Diğer Etli Bitkiler ( Nejat Ebcioğlu ). Süs ve Sera Bitkileri ( Atilla Odabaş ). llifle. 

EJDER MEYVESİ ( Pitaya )

Kırmızı etli pitahaya, namı diğer ejder meyvesi 
( Selenicereus costaricensis ) 

Ejder meyvesi ya da pitaya / pitahaya , Selenicereus ( Hylocereus )  cinsini oluşturan kaktüs türlerinin  meyvelerini  ifade etmek için kullanılır. Boyu 10 metre'yi bulur,  çok dallı,  tırmanıcı ve  havai köklüdür.

Anavatanı Orta ve Güney Amerika'dır. Yirmi kadar türü vardır.  Hızla bir şekilde  büyür, ancak belli bir olgunluğa ulaştıktan sonra ve  gece çiçek açar.  Çiçekleri büyük, huni şeklinde, beyaz renkli ve güzel kokuludur. Popüler bir  süs bitkisidir.  Bazı türlerinin meyveleri frenk inciri ( Opuntia ficus indica ) gibi yenir, tarımı yapılır.  Hobi olarak yetiştireceklerin,  kendine verimli bir fidan almasında yarar vardır.  Kendine verimli olmayan çeşitleri  elle tozlanır.  

Ejder meyvesi çiçeği ( Selenicereus costaricensis )

En tanınmış türleri şunlardır: 

- Kırmızı etli pitaya / pitahaya ( Selenicereus  costaricensis / Hylocereus  costaricensis ):  Kırmızı kabuklu ve etlidir. meyveleri  tatlıdır. Çiçekleri çok büyük, kokulu ve gösterişli olduğu için süs bitkisi olara da yetiştirilir. Kosta Rika'ya özgüdür. 

- Beyaz etli pitaya ( Selenicereus undatus / Hylocereus undatus ): Beyaz etli ve pembe kabukludur. Meyveleri tatlıdır. 

- Sarı pitaya  ( Selenicereus maegalanthus / Hylocereus maegalanthus ): Sarı kabuklu ve beyaz etli olup tatlidır. 

- Ekşi pitaya ( Selenicereus gummosus / Pitaya agria ): Amerika'da yaygın olarak tüketilir. Daha sulu  ve ekşi tatlıdır.   

Selenicereus türleri  yılda 3 - 6 kez  gece çiçek açar ve gündüz çiçekleri solar. Çiçekleri yenilebilir, çayı  yapılır.  Meyvelerinin ağırlığı  600 gramı bulur.  Pitaya, ayışığı kaktüsü, gecenin kraliçesi gibi adlarla da bilinir. Melez bir tür olduğu sanılmaktadır.  

Pitaya, kolay yetiştirilen bir kaktüs türüdür. Kesilen bir dalı nemli ve geçirimli bir toprağa dikilerek kolayca üretilir.  Belli bir yükseklikte taçlandırılır, desteğe ihtiyacı vardır ve fazla dalları budanır. Meyve verecek dallarının ucu kesilerek büyümesi engellenir. Yazın toprağı kurudukca  düzenli sulanma ister. Geçirimli, organik madde bakımından zengin, nemli toprakları sever. Bütün sukulentler gibi aşırı sulama  kök çürümesi yapar. Balkon ve teraslarda, derin saksılar içinde ve daha çok seralarda yetiştirilir. Dona karşı hassastır. Direk güneş ister, gölge yerlerde cılızlaşır ve çiçek açmaz.

Ejder meyvesi, genel görünümü. 

Kırmızı etli pitahaya meyvesi 
( Stenocereus costaricensis / Hylocereus costaricensis )

Ejder meyvesi ve havai  kökleri. 
Bu sayede yakınındaki ağaçlara sarılarak tırmanır.  

Diken kümeleri ( Areoller ).  

Bitki, yeşil renkli  gövdesi sayesinde fotosentez yapar.   

Ejder meyvesi gece çiçek açar bu nedenle;
Ayışığı kaktüsü, Gecenin kraliçesi gibi adlarla da bilinir.  

İkiye kesilmiş kırmızı etli pitahaya meyvesi 
( Stenocereus costaricensis / Hylocereus costaricensis )

Ejder meyvesi çiçeği güzel kokuludur.
 ( Selenicereus costaricensis )

Kaynaklar: Kaktüsler ve Diğer Etli ( Sukulent ) Bitkiler ( Nejat Ebcioğlu ). Vikipedi ve İnternet Siteleri.

SAKSİ GÜZELİ ( Echeveria )

Saksı güzeli ( Echeveria secunda Glauca  ) 

Eçeverya ya da ekeverya Damkoruğugiller ( Crassulaceae ) familyasından çok yıllık, herdem yeşil, yaprakları rozet halinde,  sukulent bir bitki cinsidir.  Anavatanı Amerika kıtasının çöl alanlarıdır. 150 kadar türü ve bunlardan elde edilmiş çok fazla melezi bulunur.  Daha çok gösterişli yaprakları nedeniyle, bütün dünyada  süs bitkisi olarak yetiştirilirler.  

Gövdesiz ya da  kısa  gövdelidir. Rozet halindeki yaprakları etli, değişik  biçimlerde ve renklerdedir. Çiçeklerini  yaprakların arasından çıkan ince saplar üzerinde açar. Çan şeklinde, turuncu, kırmızı ve  pembe renklidir. Sıcak, ılıman iklimleri ve güneşli yerleri sever. Yaprak çeliği, anaç bitkiden ayırma  ve tohumla üreıilirler. 

Cins adı Meksikalı botanikci ve resam Atanasio Echeveria'ya izafeten verilmiştir.

Saksı güzeli ( Echeveria secunda ) ve
mor telgraf çiçeği ( Tradescantia pallida ) 

                                              Saksı Güzeli ( Echeveria secunda ya da E. elegana )

Ülkemizde yetiştirilen en yaygın türü, bilimsel adı Echeveria secunda ( Bazı kaynaklarda bu bitki Echeveria elegana olarak taıtılmıştır.) olan saksı güzeli'dir. Çok sevilen bir saksı çiçeğidir. Yaz boyu çiçek açar, çok fazla çeşidi vardır.  Bu nedenle adına saksı güzeli denir. Aşkın gözyaşları, boyalı kadın, mavi eçeverya, gül kaktüs gibi adlarla da bilinmektedir. Kaya bahçelerinin olmazsa olmazlarındandır. Kısa gövdelidir, yaprakları toprağın üzerinde çapı 30 cm. bulan mavi renkli rozet oluşturur.  Çok fazla yavru vererek küme oluşturur. Yapraklarının arasından çıkan saplar üzerinde çan / lale şeklinde sarı uclu kırmızı renkli çiçekler açar. Çiçeklenme aşağıdan yukarı doğru olduğu için uzun bir  süre çiçekli kalır, daha sonra yerini kuru tohum kapsüllerine  bırakır.

 

Eçeverya, kumlu, dreneji iyi toprakları ve güneşli ya da yarı  gölge yerleri sever. Kuraklığa dayanıklıdır, dondan korunması gerekir.  Sulama yaparken toprağının kurumuş olmasına ve  yaprağına su dokunmamasına dikkat edilmelidir. Fazla sulama kök çürümesine neden olur. Yazın öğle güneşi yapraklaına zarar verir, aydınlık, havadar  ve yarı gölge yerleri sever.

Saksı güzeli yetiştirilmesi ve bakımı son derece  kolay bir çiçektir. Kök kısmından oluşan küçük yavrulardan, yaprak çeliklerinden ve tohumdan üretilir. 

Şömil bitkisi, Eçeverya ( Echeveris pulvinata  )

Saksı güzeli ( Echeveria secunda Glauca  ) 

Saksı güzeli ( Echeveria secunda Glauca  )  

Yararlandığım Kaynaklar: Saksı Bitkileri El Kitabı ( Stephanie Donaldsson ve Peter Mchoy, Kaktüsler ve Diğer Etli ( Sukulent ) Bitkiler ( Nejat Ebcioğlu ). İnternet Siteleri 

YEŞİM AĞACI ( Crassula ovata )

Yeşim ağacı / bitkisi ( Crassula ovata ) 

Daha çok yeşim ağacı adı ile bilinen 'Crassula ovata'  herdem yeşil, etli yapraklı ( sukulent ) ve kalın gövdeli bir bitkidir. Adının aksine ağaç türü  değildir, çok yıllık otsu bir bitkidir. Yaşlandıkca gövde ve dalları kalınlaşarak ağaca benzediği için adına yeşim ağacı ya da yeşim bitkisi denir.  

Yeşim ağacı, damkorugiller ( Crassulaceae ) familyasının krassula ( crassula )  cinsinin ( 35 türü vardır  )  en çok tanınan ve sevilen türüdür, süs bitkisi olarak yetiştirilir. Yapraklarının rengi ve şekli değişik çok fazla varyetesi ( çeşit ) ve melezi vardır. Yaprakları dolgun ve etlidir ( sukulent ) su depolar, sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklıdır.  Anavatanı Güney Afrika'dır, sıcak ve ılıman iklimlerde yetişir. Güneşli ve aydınlık  yerleri sever.

Bir adı da para ağacı olan yeşim bitkisi ve yaprakları  
( Crassua ovata ) 

Crassula ovata'ya  yapraklarının rengi ( yeşim rengi ) nedeniyle 'yeşim' denir.  Tür adı ( ovata ) oval, yumurta şeklinde anlamına gelir, yapraklarının şeklini ifade eder. Parlak ve dolgundur,  güneşte  kenarları  kırmızıya çalar.  Yavaş büyümesine rağmen boyu 2 metreyi  çapı 20 santimetreyi bulur.  Kışın ve ilkbaharda kümeler halinde, küçük, yıldız şeklinde, güzel kokulu ve  soluk pembe renkli  çiçekler  açar. Ancak çiçeklerinden ziyade,  yaprakları  güzel olduğu için yetiştirilir.  İç mekanlarda ve  direk güneş görmeyen yerlerde çiçek açmaz.  Fazla soğuk hava ve yazın öğle güneşi bitkinin yapraklarına zarar verir.  Gölge yerlerde ise yaprakları koyu yeşil bir renk alarak parlaklığını kaybeder. Yeşim ağacı sukulent bir bitki olmasına rağmen suyu sever. Yazın toprağı kurudukca düzenli  bir şekilde sulanması  gerekir, kışın ise  daha az su ister. Toprağının kurumadan sulanması kök çürümesine yol açar. 

  

Yeşim ağacı ve çiçekleri 

Bazı kültürlerde ve Asya ülkelerinde yeşim bitkisi uğurlu kabul edilir. Yetiştirildiği eve refah, uğur  ve şans getirdiğine inanılır. Bu nedenle yeşim ağacı halk arasında;  para ağacı, şans ağacı, dostluk ağacı gibi adlarla da bilinir.  Bazı Afrika kabilelerinin geleneksel besin kaynağıdır. Bonsai öğrenenler için ideal bir bitkidir. 

Genel olarak iç mekanlarda ve saksı çiçeği olarak yetiştirilir. Don olayı görülmeyen yerlerde açık havada yetiştirilir, hafif donlara dayanır. Süzek, kumlu çakıllı ve verimli  toprakları sever. Saksılarda kaktüs toprağı kullanılır.  Fazla bakım ve ilgi istemez. Yazın uykuya çekilir.  Daha çok yaprak ve gövde çeliği ile üretilir, tohumdan üretmek zaman alır.  

Yeşim ağacı çok güzel bir saksı çiçeği  olmakla birlikte üretilmesi ve yetiştirilmesi kolay olduğu için diğer canlı çiçeklere  göre daha ucuzdur. Yeni bir yıla girerken dostlarımıza, arkadaşlarımıza, sevdiklerimize hediye olarak verebiliriz.   Yeni yılın herkese şans, dostluk  ve mutluk getirmesi dileklerimle.   

Yeşim ağacı ( Crassula ovata ) 

Yeşim ağacı ya da yeşim bitkisi 
( Crassula ovata )

Yararlandığım Kaynaklar: Kaktüsler ve Diğer Etli ( Sukulent ) Bitkiler ( Nejat ebcioğlu ). Vikipedi 

MEKSİKA DAMKORUĞU ( Sedum Palmeri )

Meksika  damkoruğu ( Sedum palmeri )

Sedum türlerine, eskiden binaları yıldırımdan koruduğuna inanıldığı için bacalara / dama  dikildiği için, yurdumuzda genel olarak  damkoruğu denmektedir. Sedum, latince 'oturan' demektir, taşların üzerinde bulunduğunu işaret eder.   Crassulaceae  ( damkoruğugiller  ) familyasındandır,  500 kadar türü vardır. Yurdumuzda 33  sedum türü doğal olarak yetişir.   Başta sedum palmeri olmak üzere  bazı türleri popüler bir süs bitkisidir. 

Sedum palmeri, herdem yeşil, sukulent,  çok yıllık ve rozet yapraklı bir  bitkidir. Anavatanı Meksika'dır, bu nedenle Meksika damkoruğu denir.  Sedum palmeri,  damkoruğu, sarıkız gibi adlarla da bilinmektedir.  Soğuğa ve dona karşı en dayanıklı sedum türlerinden biridir. 

Bitkinin tür adı olan 'Palmeri', Amerika'lı botanikci Dr. Edward Palmer'e ( 1829 - 1911 ) ithafen  verilmiştir.

Sedum palmeri çiçeği  

Meksika damkoruğu, güneşli ve aydınlık yerleri sever, kapalı yerleri sevmez. Özellikle balkon teras ve  asma saksılarda çok güzel olur.  Kaya bahçelerinde yer örtücü olarak yetiştirilir. Yaprakları dalların ucunda rozet oluşturur, echeveria ve aeonium'a  benzer.  Etli ( sukulent )  ve yeşil renkli  olan yaprakları, kışın  pembemsi - kırmızı bir renge dönerek bitkiye hoş bir güzellik verir. Kışın ve ilkbaharda altın renginde, yılız şeklinde yuğun çiçek açar. Çiçekleri  uzun ömürlüdür.

Kedilerim de  çiçekleri seviyor. 

Sedum palmeri, soğuğa, sıcağa ve kuraklığa dayanıklıdır,  iç bölgelerimizde de yetiştirilir.  Toprak bakımından seçici değildir, geçirgen toprakları ve güneş alan yerleri sever. Toprağı kurudukça sulanmalıdır, fazla suyu sevmez. Kışın hemen hemen hiç su istemez. 
Sedum palmeri,  ohumla, çelikle ve kökten ayırma ile  üretilir. Bitkinin yaprağı nemli toprakta kısa zamanda köklenir.  Fazla bakım istemez.

Sedum palmeri ve kedim.

Meksika damkoruğu ya da Palmer damkoruğu
( Sedum palmeri )

Sedum palmeri ve rozet şeklindeki  yaprakları. 
( Kışın )

Meksika damkoruğu ya da Palmer damkoruğu
( Sedum palmeri )

Meksika damkoruğu ( Sedum palmeri )
Bidon saksılı  

Yararlandığım kaynaklar: Kaktüsler ve Diğer Etli Bitkiler ( Nejat Ebcioğlu ), Türkce Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ), Vikipedi.

( Bu yayın son olarak 23. 03. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

LEŞ KAKTÜSÜ ( Stapelia )

Leş kaktüsü ( Orbea variegata ya da Stapelia orbea )

Leş kaktüsü ya da leş çiçeği Apocynaceae ( Eskiden;  İpekotugiller / Asclepiadaceae ) familyasından bazı bitki cinslerinin ve  türlerinin ortak adıdır. Adında kaktüs  geçmesine rağmen, aslında bu bitkiler dikensiz olup  kaktüs ile hiç bir ilgisi yoktur. Anavatanı Güney Afrika'dır.  Çok yıllık, sukulent ve otsu bitkilerdir.  

Leş kaktüsleri orbea ( eskiden stapelia )  ve  stapelia cinsindendir. 100 kadar türü vardır. Bu bitkilerin hepsi de  eskiden  stapelia cinsinden olduğu  için;  leş kaktüslerine  genel olarak stapelya ( stapelia ) denir. Süs bitkisi olarak en çok;  Stapelia grndiflora, Stapelia gigantea ve kaplan desenli olan Orbea variegata  ( Stapelia variegata ) yetiştirilmektedir.   

Leş kaktüsleri çubuk şeklinde dikine olarak büyür ve kol atarak etrafına yayılır.   Yaz aylarında beş köşeli, deniz yıldızı şeklinde ve gündüz leş gibi kötü kokan oldukca  gösterişli çiçekler açarlar.  Yaprakları oldukca küçük ve kısa ömürlüdür, gövdeleri uzadıkca dökülür.  

Leş kaktüsleri.

Leş kaktüslerinin  yurdumuzda daha çok  şu  türleri  yetiştirilmektedir.

- Kaplan desenli leş kaktüsü (  Orbea variegata ya da Stappelia variegata ): Yıldız şeklindeki  çiçekleri kaplan desenli olup çok gösterişlidir.

- Büyük çiçekli leş kaktüsü ( Stapelia grandiflora ): Çiçekleri  büyük ve tüylüdür.  

Büyük çiçekli leş kaktüsü ( Stapelia grandiflora )

Orbea variegata  ve Stapelia grandiflora  

Genel olarak çoğu çiçek tozlayıcısını kendine çekmek için güzel koku salar.  Ancak  leş kaktüsleri tozlayıcı  olarak  kötü kokuyu seven, leşle beslenen  kara sinekten yararlanır. Bu nedenle leş gibi bir koku salarlar. Hatta bazı leş kaktüsü çiçekleri kesilmiş et parçalarını andırır. ( Az da olsa bazı leş kaktüsü türlerinin çiçekleri  güzel kokuludur ), 

Stapelia granlora  ve tozlayıcısı karasinek. 

Leş kaktüsü ( Tohum kapsülü / zarfı  )

Leş çiçeği ( stapelia ), sıcak,  güneşli. aydınlık  yerleri ve kumlu gevşek toprakları sever. Kuraklığa dayanıklıdır, kışın çok az su ister. Kapalı yerlerde iyi gelişmez, açık havayı sever.   Yazın öğle güneşinden korumak gerekir, soğuğa kısmen dayanıklıdır.
Stapelya ( stapeia ),  yetiştirilmesi ve üretilmesi kolay bir çiçektir. Tohumla, çelikle ve kökten ayırma ile  üretilir.

Büyük çiçekli leş kaktüsü ( Stapelia grandiflora )

Stapelia grandiflora çiçek tomurcuğu.

Orbea variegata çiçek tomurcuğu.

 

Leş kaktüsü (  Tohum )

Kaplan desenli leş kaktüsü çiçeği
( Orbea variegata )

Kaplan desenli leş kaktüsü ( Stapelia Orbea - Leopar )  .

Kaplan leş kaktüsü ( Orbea variegata ) 

Kaplan desenli leş kaktüsü çiçeği ( Orbea variegata ) 

Yararlandığım kaynaklar: Vikipedi,
Kaktüsler ve Diğer Etli Bitkiler. ( Nejat Ebcioğlu )

( Bu yayın son olarak 19. 06. 2024 tarihinde güncellenmiştir. )