Kokulu menekşe etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Kokulu menekşe etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

7 Ocak 2013

MENEKŞE NİÇİN KIŞIN ÇİÇEK AÇAR ?


Menekşe niçin kışın çiçek açar ( Masal )  
Evvel zaman içinde, kalbur saman  içinde, deve tellal iken, pireler berber iken, ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken.... Kuş uçmaz kervan geçmez  bir dağda , babaannesi ile birlikte yaşıyan   Fadik adlı küçük bir kız varmış.      

Fadik'i  annesi  onu doğururken  öldüğü için babaannesi  büyütmüş. Küçük kız  sabah olunca  köpekleri Horhor'la beraber,   kırlara keçilerini  otlatmaya giderken babaannesi de   ormanandan   yiyecek, yakacak  gibi ihtiyaçları olan şeyleri   toplarmış. Böylece, çok fakir olmalarına rağmen  mutlu bir şekilde yaşayıp giderlermiş.  Bu terk edilmiş köyde,  dedesi ile beraber kalan Aliş adlı bir de erkek  çoçuk  varmış.   İki çoçuk hergün  kırlarda beraber  oynarlarmış.  Aliş'in dedesi  bilge bir insanmış,  bütün bitkileri tanır,  onlarla  konuşurmuş.     

 Fadik bir gün çok hastalanmış, babaannesi   bildiği bütün ilaçları yapmış ama  torunu bir türlü   iyileşmiyormuş.  Küçük  kız  her gün biraz daha  sararıp soluyormuş.  Aliş, dedesinden  arkadaşını   iyileştirmesi için yalvarmış.  Bitkileri toplayan  Aliş'in dedesi; Fadik'i iyileşmesi için ne   yapmaları  gerektiğini sormuş. Bitkiler,   menekşe çiçeği   koklarsa Fadik'in hastalığının  iyileşeceğini   söylemiş. Ancak,    mevsim kış  olduğu için  menekşelerin çiçek açmasına daha çok zaman varmış.   

Fadik'in  babaannesi,   hergün ormana giderek  menekşelerin bir an önce  çiçek açması için dua ediyormuş.  Dönerken de   akşam yemek yapmak için menekşelerin  taze   yapraklarından   toplarmış.    
Menekşeler,  küçük kızın hikayesini duyunca  çok üzülmüş. Keşke kışın çiçek açsaydık  diye hayıflanmış.   Rüzgar,  menekşelerin  bu içten dileğini  bitkilerin tanrıçasının  kulağına üflemiş. Flora,* bunun üzerine  bütün menekşelerinin  derhal çiçek açmasını emretmiş.  

Sabah olunca Fadik'in babaannesi  Horhor'la beraber  tekrar  ormanın yolunu tutmuş, artık torunu ölmek üzereymiş. Menekşe yaprağı  topladığı  yere gelince, burnuna çok güzel bir  koku gelmiş.  Eğilip çalıların altına bakınca,   karların altındaki menekşelerin  çiçek  açtığını,  kokularında   onlardan geldiğini anlamış. 

Sevinçle,  bir tutam menekşe çiçeği  toplayarak  kulubesinin  yolunu tutmuş. Menekşe çiçeklerini  koklayan Fadik,  tekrar eski  sağlığına kovuşmuş. Horhor ve keçilerini alarak çok özlediği kırlara koşmuş, Aliş'in dedesisi Fadik'in iyileştiğini görünce çok mutlu olmuş ve  artık okula gitme zamanınız geldi diyerek  onlara ilk derslerini  vermiş.     
İşte,  o günden sonra menekşeler çiçeklerini kışın açmaya başlamışlar.
 
Bu masal, bu yıl  okula  başlayacak olan  sevgili torunum Asya'ya   ve okula başlıyan  çoçuklara armağan olsun. 
20  Ağustos 2017, Bahçeköy / Seferihisar.

* Menekşe ( viola ): Taze yaprakları sebze olarak yenen, bazı türlerinin çiçekleri güzel kokulu , otsu bir bitkidir. 
* Flora: Bitki tanrıçası ( Roma mitolojisi

10 Ocak 2011

MENEKŞE ÇİÇEKLERİ

Kokulu menekşe ( Viola odorata )
                                                KOKULU MENEKŞE ( Viola odorata ) 
Botanik adı: Viola odorata
 Familya: Violaceae / menekşegiller
Yurdumuzda doğal olarak da yetişen, çok yıllık, otsu bir bitkidir.  Anavatanı Avrupa ve Asya  kıtasıdır. Rizomludur, kalp şeklindeki yaprakları büyük ve gösterişlidir.  Çiçekleri genellikle mavi - mor renkli ve keskin kokuludur, özellikle koparınca kokar. Koku ve parfüm elde edilir. Yaprağı ve çiçeği zehirsizdir yenir. Kokulu menekşe, fazla sıcaktan, direk güneşten hoşlanmaz, dona dayanıklıdır, gölge yerleri ve ağaç altlarını sever. Verimli, geçirimli ve nemli toprakları sever. Tohumla ve kökten ayırarak çoğaltılır. Kol atarak etrafına yayılır. 
Kokulu  menekşe  ( Tohum kapsülü )
Kokulu menekşe çiçeği ( Yakın çekim ) 
              Kokulu menekşe  ( Viola odorata )
                                          BARDAK MENEKŞESİ ( Gloksinya speciosa  )
                                           Gloksinya / Bardak menekşe ( Sinningia speciosa                                          
Botanik adı:  Sinningia speciosa ya da Gloxinia speciosa
Familya: Gesneriaceae
Yumrulu köklü  ve otsu bir bitkidir, yurdumuzda 'bardak menekşe' olarak  bilinmektedir. Afrika menekşesi ile ayni familyadandır, ancak  anavatanı Brezil'ya dır. Çiçekleri borazan şeklinde ve  tüylüdür. Değişik renk ve şekilde çiçek açan çok fazla   çeşidi vardır. Ebruli ve katmerli çiçek açan çeşitleri de üretilmiştir.
Bardak menekşe / Gloksinya 
( Sinningia speciosa ya da Gloxinia speciosa  )
 
Gloksinya, fazla sıcağı sevmez, nemli ortamlar ve gölge yerleri sever, direk güneşten korumalıdır.Toprağının gübreli ve kumlu olması gerekir.
Gloksinya soğanla, tohumla ve yaprak çeliği ile üretilir.

                                                 HERCAİ MENEKŞE ( Viola tricolor )
                                                     Hercai menekşe / kültür ( Viola tricolor )                                       
Botanik adı: Viola tricolor 
Familya: Violaceae / menekşegiller
Doğal türü  sarı renkli olan hercai  menekşenin  melez türleri kırmızı, beyaz,mavi ve mor renklerde çiçek açar. Farklı büyüklükteki taç yaprakları çoğu kez iki renkli ve değişik desenli olur. Nemli,  humusça zengin toprakları ve aydınlık yerleri sever, fazla sıcaktan olumsuz etkilenir. Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde kışında çiçek açar.
Hercai menekşe / kültür ( Viola tricolor )
Hercai menekşe isminin tam tersine çok vefalı bir çiçektir, fazla bakım istemeden bol çiçek açar. Hercai menekşe daha çok  fideleri  alınarak yetiştirilir.
                                                            Tarla menekşesi - doğadan   ( Viola arvensis )
                                              AFRİKA MENEKŞESİ ( Saintpaulia ionanth )
Afrika menekşeleri ( Saintpaulia ionantha )
 Botanik adı: Saintpaulia ionantha
Familya: Gesneriaceae
Anavatanı Afrika kıtasıdır. Her mevsim çiçek açar, saksı  çiçeği olarak iç mekanlarda yetiştirilmektedir. Gövdesi yoktur, rozet şeklindeki yaprakları kökten çıkar, etli ve tüylüdür. Hassas bir bitki olduğundan, yapraklarını  ıslatmamak ve elle dokunmamak gerekir.

           Afrika menekşesi ( Saintpaulia ionantha )
Değişik renklerde, ebruli, yalınkat ve  katmerli çiçek açan çok fazla çeşidi üretilmiştir. Işığı sever, direk güneş alan yerlerden uzak tutulmalıdır. Toprağı devamlı nemli olmalıdır, ancak fazla su köklerini çürüttüğünden dikkatli olmak gerekir.  Tohum ve yaprak çeliği ile  üretilir.
Afrika menekşesi,  bütün dünyada, en güzel anneler günü hediyesi olarak kabul edilir.

Kaynaklar: Wikipedia. Sevgili Bahçem ( Nejat Ebcioğlu ).