 |
Şekerci boyası bitkisi ( Phytolacca americana )
Genel görünüm
|
Şekerci boyası ( Phytolacca americana ), şekerciboyasıgiller ( Phytolaccaceae) familyasından Kuzey Amerika'ya özgü, çok yıllık otsu bir bitkidir. Ancak yetiştirildiği bir çok ülkede ve yurdumuzda doğallaşmıştır. Özellikle Doğukaradeniz Bçlgemiz'de yaygındır. Bazı yörelerde acımur ( Giresun ), dünyagüzeli ( Rize ), dünya otu, şerbet boyası, kuşüzümü gibi adlarla da bilinir. İstilacı bir ot olarak kabul edilir.
Cins adı eski Yunanca 'cilalı' demektir, meyvelerinin durumu kastedilmektedir. Tür adı Amerika demektir. Bitkinin doğal olarak yetiştiği yer belirtilmektedir.
 |
Şekerci boyası ( Phytopacca americana )
Çiçek |
2 - 3 m kadar boylanır, gövdesi genellikle kırmızı - pembe renkli olup çok dallıdır. Haziran - Eylül ayları arasında, salkımlar halinde, çok sayıda, beyaz - yeşil ( meyve aşamasında pembe veya kırmızıya döner ) renkli çiçek açar. Yaprakları geniş, mızraksı ve yeşil renklidir. Sonbaharda dökülmeden önce pembemsi bir renge döner. Meyve, üzümsü, basık, küre şeklinde, önce yeşil, olgunlaşınca kırmızı - mor renklidir. Tohumu küçük ve siyah renklidir. Kuşlar için önemli bir besin kaynağıdır, bu sayede tohumlar çevreye yayılır. Kışın toprak üstü tamamen olür.
Kayıtlarda genç gövde ve yapraklarının pişirilerek yenebilceği belirtilmektedir. Kökleri cilt, romatizma, ülser ve bazı hastalıkların tedavisinde kullanıldığı belirtilmektedir. Ancak zehirli bir bitki olduğu için dikkatlı olmak gerekmektedir. Bitkinin meyvelerinden elde edilen kırmızı boya ise gida ve şarap boyası olarak kullanılmıştır. Kökü 'saponin' açısından zengindir, sabun yapımında kullanılmaktadır.
 |
Şekerci boyası ( Phytolacca americana )
Meyve ve çiçek |
Şekerci boyası, ılıman iklimlerde ve güneşli veya yarı gölge yerlerde yetişmektedir. Verimli, derin, kumlu ve nemli toprakları sever. Orman açıklarında, çalılıklarda, tarlaların kenarlarında, yol kenarlarında yetişmektedir. Kazık köklü olduğu için yangınlara dayanıklıdır.
Özellikle çekici meyveleri nedeniyle park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir. Saksı içinde de yetişir. Zehirli olduğundan çoçuklardan uzak tutulmalıdır. Tohumla üretilir.
 |
| Şekerci boyası bitkisi ( Phytolacca americana ) |
 |
Şekerci boyası ( Phytopacca americana )
Sonbahar
|
 |
Şekerci boyası ( Phytopacca americana )
Gövde |
Kaynaklar: İstanbu'un Doğal Bitkileri ( Prof. Dr. Ünal Akkemik ). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü ( Turhan Baytop ). Türkiye Bitkileri Sözlüğü ( Prof. Dr. Ertan Tuzlacı ). Ağaçlar ve Çalılar 1 ( Prof. Dr. Ersin yücel ). Vikipedi.
